Tag: khachkar

Armeense bruiloft

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Middeleeuwen, Midden-Oosten, Toerisme5 reacties
Bruiloftsreliëf uit Noratus

Over de Armeense khachkars heb ik al vaker geblogd (één, twee, drie). Het zijn stenen stèles met een kruis erop, volledig gedecoreerd met allerlei figuren: een zonneschijf, rozetten, plantenmotieven, granaatappels, soms dieren. Ze kunnen staan op allerlei plekken, zoals kerken, begraafplaatsen of slagvelden. Als je hun betekenis moet samenvatten, staan khachkars op de plekken waar het goede en het leven het winnen van het kwaad en de dood.

Noratus, hemelsbreed een kilometer of zestig ten oosten van Yerevan aan het Sevan-meer, heeft er vele tientallen, ik meen zelfs honderden. Ook zijn daar stenen reliëfs die geen echte khachkars zijn, zoals het bovenstaande: een bruiloftsscène. Wel het goede, wel het leven, maar geen kruis en ook geen overwinning op het kwaad of de dood.

Lees verder “Armeense bruiloft” →

Armenië in Libanon

On door Jona LenderinginCultuur, Geschiedenis, Midden-Oosten10 reacties

Musa Dağ, de Mozesberg, verrijst even ten noordwesten van Antiochië. Hier lagen ooit zes Armeense dorpen, al bewoond door Armeniërs sinds de Middeleeuwen en misschien nog wel langer. In juli 1915 kregen de bewoners van de Ottomaanse autoriteiten opdracht zich klaar te maken voor verhuizing – en de dorpelingen wisten dat dit neerkwam op deportatie. De Armeense genocide was in april van dat jaar al begonnen met een moordpartij in Constantinopel.

De vierduizend bewoners van de zes dorpen trokken zich terug op de berg zelf, legden loopgraven aan, oefenden zich in het schieten en wachtten op de onvermijdelijke aanval. Die volgde inderdaad, maar de belegerden wisten de soldaten af te slaan, waarop de Ottomaanse troepen besloten de dorpelingen uit te hongeren. Een paar van hen wisten naar Iskenderun – dat toen nog Alexandretta heette – te komen, deels lopend langs de kust, deels zwemmend, in de hoop dat daar schepen zouden liggen van de Entente, maar vergeefs.

Lees verder “Armenië in Libanon” →

Een bijzondere khachkar

On door Jona LenderinginChristendom, Cultuur, Geschiedenis, Middeleeuwen, Midden-Oosten, Religie18 reacties
Khachkar uit de Astvatsatsin-kerkin Sevanavank

Ik blogde gisteren over de khachkars van Armenië, de middeleeuwse “kruisstenen” die vooral veel op begraafplaatsen staan: stèles met daarop een kruis en verder propvol met allerlei complexe motieven. De bovenstaande is te zien in de kerk in Sevanavank die bekendstaat als Astvatsatsin, “de moeder van god”. Het is een heel bijzondere, want hier is een lijdende Christus afgebeeld: op de overgrote meerderheid van de khachkars is het kruis een abstracte vorm. Waarom de gekruisigde is afgebeeld met lange vlechten, heb ik niet kunnen ontdekken. Het zal wel geen weergave zijn van de pijpenkrullen die zo typerend zijn voor de Oost-Europese joden.

Helemaal bovenaan zijn wat hemelse scènes: linksboven de engelen, midden bovenaan een boom des levens (die in het Paradijs had gestaan en dus voor middeleeuwse kunstenaars ook in de hemel viel te lokaliseren) en rechts bovenaan de symbolen van de vier evangelisten. Met de wijzers van de klok mee gaand hebben we in de rechterkolom Maria met kind, een os en ezel die een praatje zitten te maken, en de drie wijzen.

Lees verder “Een bijzondere khachkar” →

Khachkars

On door Jona LenderinginArcheologie, Christendom, Cultuur, Geschiedenis, Middeleeuwen, Midden-Oosten16 reacties
noratus_khachkar_with_lady
Khachkar in Noratus

Een van de aardigste stukken van het Armeense erfgoed is het soort monument dat bekendstaat als khachkar, “kruissteen”. Het gaat om stenen steles van laten we zeggen tussen de één en twee meter hoogte, voorzien van een kruis. Een ander vaak voorkomend element is de cirkel onder het kruis, waarvan ik lees dat die de zonneschijf voorstelt. U ziet het op de foto hieronder. De voet van het kruis loopt overigens minstens even vaak uit in twee wortels, alsof het kruis eigenlijk een boom is. Dat ziet u op de foto hierboven.

De rest van het oppervlak is volledig bewerkt met allerlei patronen, die soms doen denken aan kant, hoewel je ook bloembladeren, rozetten en granaatappels ziet. Doorgaans is het kruis een abstracte voorstelling, voorzien van plantenmotieven; het is zelden een realistische afbeelding van de lijdende Christus, al zal ik morgen bloggen over een uitzondering. Verder zie je weleens kleine scènes: heiligen, een weegschaal waarop de ziel wordt gewogen, verhalen uit de Bijbel, of wat loslopende dieren. En soms natuurlijk een inscriptie of de signatuur van de maker.

Lees verder “Khachkars” →