Messias of messias?

Munt van Bar Kochba (British Museum, Londen)

Even taalfeitje uit de oude doos. Volgens het Spellingsbesluit 1995, meer precies artikel 16.7, onder S, dienden woorden die een aspect van het goddelijke weergaven gespeld te worden met een hoofdletter. Dat bleek lastig bij het maken van het toenmalige Groene Boekje. (Even een misverstand vermijden: het Groene Boekje is niet de spellingswetgeving maar een toelichting, ongeveer zoals Elseviers Belastingalmanak uitleg biedt maar niet de eigenlijke wet is.) De samenstellers van het Groene Boekje hadden bij de uitwerking van deze regel weinig moeite als het ging om uitdrukkingen als “Voorzienigheid” of “Almacht”,  maar ze namen ook het woord “messias” met een hoofdletter op in de woordenlijst.

Dat valt wel te begrijpen: de bekendste messias, Jezus van Nazaret, wordt door christenen niet alleen beschouwd als de in het boek Daniël aangekondigde Mensenzoon die het Laatste Oordeel zal uitspreken, maar ook als de tweede persoon van de Drie-eenheid. Deze messianologie past uitstekend binnen de toenmalige joodse ideeën over een tweede goddelijke macht.

Lees verder “Messias of messias?”

Antieke namen

Shabti’s van Taharqo en Senkamanisken (Boston, Museum of Fine Arts)

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar als ik voor het eerst arriveer in landen waar het westerse alfabet niet wordt gebruikt, is het voor mij altijd de sport de opschriften te lezen. Het makkelijkst zijn dan namen als “Coca Cola” of “Apple”, waar een logo aangeeft wat er moet staan. De woorden “dames” en “heren” zijn ontcijferd na een eerste toiletbezoek. Daarna volgen gangbare woorden als “computer” en “telefoon”. Ik zal niet snel het moment vergeten, lang geleden in Athene, waarop ik in een flits begreep dat het mysterieuze ΒΙΝΤΕΟ dat ik al enkele keren had gezien, de Griekse manier was om “video” te schrijven.

De vorige alinea was slechts een aanloopje om een simpel punt te maken: de spelling van een woord is niet altijd een weergave van de uitspraak. Het moderne Grieks gebruikt bijvoorbeeld de twee letters nu-tau om de klank weer te geven die wij weergeven als d, terwijl de bèta onze v weergeeft. Geen Griek heeft daar moeite mee, zoals wij weten dat word en wordt twee weergaven zijn van dezelfde klanken, die dan weer niet hetzelfde betekenen.

Lees verder “Antieke namen”

Spelling: een drama

spellingwet

Stukje, gisteren in De Volkskrant: het Witte Boekje krijgt een opvolger. Het verschijnt kort voor het nieuwe Groene Boekje. Dus ook dit najaar krijgen we weer het onaangename spektakel van hoogleraren Nederlands die in discussie gaan over zaken als de tussen-n en afbreekstreepjes in drieledige samenstellingen. Ook dit jaar zal het weer zinderen van de drogredeneringen.

Lees verder “Spelling: een drama”

Spatie gebruik

Dit wordt een schoolmeesterachtig stukje. Humorloos ook. Dat zij zo.

Iedereen is op de lagere en de middelbare school tot vervelens toe lastig gevallen met de regels voor het juiste gebruik van leestekens. De gegeven voorbeelden herinnert u zich wel. Jérôme Heldring wees eens op het diabolische verschil tussen “Vervloekt zijn de joden die Christus hebben gekruisigd” (d.w.z., Kajafas en nog een paar mensen) en “Vervloekt zijn de joden, die Christus hebben gekruisigd” (een compleet volk). Friederike de Raat vond het veel grappigere “Pater op non actief”. U kunt de lijst naar believen langer maken.

Lees verder “Spatie gebruik”