Het noorden van Griekenland is niet de bekendste van alle mogelijke vakantiebestemmingen, maar er is veel moois te zien. Thessaloniki heeft bijvoorbeeld enkele prachtige musea. Wie naar het oosten rijdt, volgt de antieke Via Egnatia en zal via de ruïnes Amfipolis – een indrukwekkende heuvel – Filippoi bereiken, en kan eventueel doorgaan naar de havenstad Kavala, het antieke Neapolis.

Ook de apostel Paulus maakte deze tocht. Drie keer zelfs. Op zijn tweede zendingsreis omstreeks 50 trok hij van oost naar west (Hnd. 16.11-12, 17.1). Tijdens zijn derde reis herhaalde hij dat, om later over dezelfde weg van west naar oost terug te keren (Hnd. 20.1, 6). Het aardige is dat de Handelingen van de Apostelen een accurate beschrijving geven. Dit is een ooggetuigenverslag.

Filippoi was, zoals de auteur van de Handelingen correct opmerkt, “een belangrijke stad in dat deel van Macedonië” (16.12-13). Het had de rang van colonia, wat wil zeggen dat het gold als een klein Rome: er was een Capitool-tempel, de magistraten hadden Romeinse titels, inscripties waren gesteld in het Latijn en de burgers bezaten het burgerrecht. Zij brachten ook offers aan de keizer; het heiligdom waar dit gebeurde, is opgegraven. De keizers hadden behoorlijk in de stad geïnvesteerd. Zo was er een Romeins forum: een markt met tempels voor de staatsgoden en enkele overheidsgebouwen.

De moderne bezoeker kan zich er, met wat fantasie, een beeld van vormen hoe dit forum eruit heeft gezien toen de apostel in deze stad verbleef – en op dit plein stokslagen kregen (Hnd. 16.22). Niet ver ervandaan was de schouwburg, die de tand des tijds uitstekend heeft doorstaan en nog altijd wordt gebruikt voor openluchttoneel. Omdat het destijds gebruikelijk was dat de volksvertegenwoordigers samenkwamen in theaters, mogen we aannemen dat de magistraten die ontdekten dat ze een Romeins burger hadden laten slaan (Hnd. 16.38), op deze plek rekenschap voor die vergissing hebben afgelegd.

Paulus verbleef enige tijd in de stad, die uitgroeide tot een van de vroegste centra van het christendom. In de late Oudheid waren er verschillende kerken, die ruimte moeten hebben geboden aan enkele honderden gelovigen. Archeologen hebben er drie geïdentificeerd, en de mooiste vondsten tentoongesteld in het Byzantijnse Museum van Thessaloniki.

Voor Paulus zelf waren er uiteraard nog geen kerken. Hij predikte buiten de stad, “in de richting van de rivier” (Hnd 16.13). Er zijn geen grote stromen in dit deel van Macedonië, maar ten westen van de stad lopen verschillende beekjes uit in een drassig gebied dat in de Oudheid een berucht moeras vormde.

De apostel verbleef in Filippoi bij “een vrouw uit Tyatira die in purperstoffen handelde”, Lydia (Hnd 16.14). Ook de huidige bezoeker zou onderdak kunnen vinden bij Lydia: het moderne Filippoi heeft verschillende hotels, en één daarvan heet Lydia.