Waar ter wereld kun je fietsen huren en op een mooie, zonnige voorjaarsdag rijden over drieëntwintig eeuwen oud plaveisel, genietend van een prachtig uitzicht, rustend in een restaurantje met lekkere salades en een hartelijke bediening, en genietend van schitterende ruïnes? In Rome natuurlijk, langs de Via Appia. En aangezien ik de gemaakte foto’s kan verkopen, mag ik zo’n heerlijke dag nog “werk” noemen ook.

Een stad met een geschiedenis die teruggaat tot de Bronstijd – een geschiedenis die voor een groot deel wereldgeschiedenis is – staat garant voor geweldige ontdekkingen. In de Maria Maggiore is ergens een fresco waarop de Madonna, heel traditioneel, staat op een maansikkel, maar het is toch geweldig dat op die maansikkel de bergen staan afgebeeld die Galilei met zijn telescoopje had ontdekt? Er is altijd iets nieuws te ontdekken dat goed is voor een glimlach.

In de Santa Maria in Aracoeli zag ik een inscriptie waarin een paus zich niet “pontifex maximus” noemt, de gewone Latijnse titel, maar deze woorden combineert met de titel van de heidense oppergod Jupiter: Urbanus VIII wilde bekendstaan als “pontifex optimus maximus”. Aan de andere kant van dezelfde kerk ontdekten we een grafsteen van iemand die fu ucciso da un elefante infuriato, “is gedood door een woedende olifant”. Met zo’n grafschrift kun je voor de dag komen, zelfs al is het de Jongste Dag.

Even verderop ligt het door Michelangelo ontworpen Capitoolplein. Op zaterdag is het daar altijd leuk, want hier worden alle burgerlijke huwelijken geregistreerd, zodat er elke drie minuten een bruidspaar over het plein komt lopen. Je ziet zelden zoveel lachende en gelukkige mensen bij elkaar en het is onmogelijk er zelf niet ook blij van te worden. Dit jaar viel het wat tegen, maar dat gaf me de gelegenheid eens rustig naar de standbeelden te kijken die men bij wijze van decoratie op de daken van de paleizen heeft geplaatst. De Apoxyomenos die er staat was me al eens opgevallen, maar nu ontdekte ik ineens een beeld van keizer Puppienus. Die zijn zeldzaam, want hij heeft maar twee maanden geregeerd.

We waren er in de eerste dagen van januari, als de Italianen Befana verwelkomen: een soort heks die met Driekoningen cadeautjes komt brengen. Ook de kerststalletjes stonden nog in alle kerken (behalve natuurlijk in de Maria Maggiore, waar het hout wordt bewaard van de “originele” voederbak). Sommige stalletjes zijn echte kunstwerken, die echter, net als de Amsterdamse gevelsteentjes, in geen enkel handboek kunstgeschiedenis staan. Welbeschouwd is de blinde vlek die kunsthistorici hebben voor volkskunst, eigenlijk nogal bizar.

Bij elk bezoek is er wel iets te zien wat je voordien nooit zag, of althans niet was opgevallen. In de borgo ontdekte ik het bescheiden monumentje voor een van de mannen die in 1527 Rome had verdedigd tegen de Duits en Spaanse huurlingen van Karel V, die een rekening had te vereffenen met paus Clemens VII. Het monumentje ontroerde me, want de verdediging was vergeefs: Rome werd compleet verwoest, en er is maar weinig over van de oudere Renaissance-stad. (Het historische centrum dat nu zoveel toeristen trekt, is vooral zestiende- en zeventiende-eeuws.) Overigens ontdekte ik ook dat op het graf van Clemens VII is te zien hoe deze een als smekeling afgebeelde Karel V in genade ontvangt, als was de paus de overwinnaar.

Rome is niet speciaal mooi. Florence en Venetië zijn veel mooier. Ook is het, zoals ik al schreef, geen echte stad. Palermo en Napels zijn kosmopolitischer. Maar Rome is geweldig interessant, en het muntje dat je bij vertrek in de Trevifontein gooit, dat zou garanderen dat je terugkeert, is de beste investering die een mens kan doen.

Een Facebookpagina’s met wat foto’s is hier. Niets wereldschokkends.