De Via Appia en wat dies meer zij

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Romeinse Republiek, Toerisme
De Via Appia

Waar ter wereld je ook gaat, taal is het duurzaamste erfgoed. Wie weleens met de auto naar Rome is gereden, kent de namen van de huidige autostrade, die teruggaan op de Romeinse heerbanen. Je kunt bijvoorbeeld zuidwaarts rijden langs de Tiber over de Via Flaminia, waarvan de bouw vlak in 220 v.Chr. is begonnen. Een andere route is die langs de Tyrreense kust: de Via Aurelia, begonnen in 241 v.Chr. De afslagen van de Grande Raccordo Anulare rond Rome hebben oeroude namen: de Via Salaria naar het noorden, de Via Tiburtina naar het noordoosten, de Via Latina naar het oosten, de Via Appia naar het zuidoosten.

Van die laatste weg, begonnen in 310 v.Chr., is het originele plaveisel bewaard. Hierover reisden kooplieden van Rome naar Capua, hierover marcheerden de legionairs die Macedonië en Griekenland onderwierpen, hier stonden de kruisen van de zesduizend slaven die met Spartacus omkwamen, hierover wandelde Paulus naar Rome, en dan sla ik nog het een en ander over.

Het is niet zo dat alle wegen naar Rome leidden; het is juist andersom. Ze waren bedoeld als uitvalswegen. Ze leidden van Rome naar de Adriatische, Ionische en Tyrreense kusten en illustreren wat de stad in de derde eeuw wilde zijn: de hoofdstad van Italië. Het zou nog tot de vroeger eerste eeuw v.Chr. duren voor Italië werkelijk een eenheid was, maar met de wegen was het begin er.

De invoering van de denarius tijdens de Tweede Punische Oorlog, een munt waarmee je in heel Italië terecht kon, zou het proces versnellen. Hetzelfde geldt voor de taal. Talloze Italische mannen vochten naast de Romeinse legionairs en kregen hun bevelen in het Latijn. De dichter Ennius zou zeggen dat hij drie harten had omdat hij naast zijn moedertalen, het Oskisch en het Grieks, ook Latijn sprak. De aanleg van wegen, de monetarisering van de economie en taal maakten Italië tot een eenheid, lang voordat dit door burgerrechtverleningen ook politiek was gebeurd.

Als u ooit, als de lockdowns voorbij zijn, naar Rome gaat, huur een fiets en rijd de Via Appia een eind af. De route is adembenemend mooi en je bent even verlost van het gekkenhuis dat Rome is.

Deel dit:

12 gedachtes over “De Via Appia en wat dies meer zij”

  1. Frans

    Tja, die eerste en die laatste zin doen me toch denken aan dat liedje van Tol Hansse over Amsterdam.

    1. Het lukte mij zonder knippen en plakken; gewoon klikken.
      Dat is inderdaad een leuk kaartje, ook omdat de voorganger van de huidige Belgische taalgrens duidelijk te herkennen is.

  3. Robbert

    Indrukwekkend kaartje. Wie stelde het samen?
    Het zullen toch lang niet allemaal (zwaar) verharde wegen geweest zijn?

  4. FransL

    …huur een fiets en rijd de Via Appia een eind af….
    Heb ik lang geleden gedaan, maar fietsen is best lastig op die stenen. Aan de hand van “Stad in marmer” wel op veel plekken geweest waar ik anders aan voorbij gegaan was. Fietsen door het gekkenhuis Rome valt best mee als Amsterdammer; je moet je natuurlijk wel zichtbaar maken en je arrogant gedragen.

    1. Nog beter: Rome per scooter verkennen (te huren bij Bicci & Bacci). Wat dan opvalt is dat de Romeinen prima rekening houden met scooters in het verkeer. Je bent er veiliger dan in een willekeurige Nederlandse stad.

    2. C.M.

      Toen wij dit een paar jaar geleden mochten doen, liep er een smal onverhard spoor langs de weg, die met wat MTB-durf veel beter te doen is dan de geplaveide Via Appia zelf.

Reacties zijn gesloten.