In 1977 ontdekte de Griekse archeoloog Andronikos bij het Noord-Griekse dorp Vergina het magnifieke koningsgraf dat sindsdien wordt toegeschreven aan Filippos II van Macedonië, die vooral bekend is als de vader van Alexander de Grote. Het is maar de vraag of Filippos er werkelijk ligt; ik denk zelf van wel, maar de theorie dat het in feite gaat om Alexanders halfbroer Filippos III, is serieus te nemen. Een andere vraag betreft het symbool dat op verschillende voorwerpen uit de graven is te zien: is het een ster of een zon, en wat representeert ze? Het heeft zeker iets met het antieke gebied Macedonië te maken, en ik voor mij houd het voor een dynastiek symbool, maar zeker is het allerminst. Het is in elk geval prachtig en ik zie de azuurblauwe vlaggen met het gouden teken graag wapperen in de Griekse zon.

In 1991 viel Joegoslavië uiteen en het eveneens Macedonië genaamde zuiden van dat land werd onafhankelijk. Als vlag nam het de Zon van Vergina, en dat leidde tot een diplomatieke rel zonder weerga. De Grieken waren woest over het misbruik van het “eeuwenoude Griekse symbool”. In Noordwest-Europa haal je daarover je schouders op: het symbool was pas veertien jaar bekend. En al zou het eeuwenoud zijn, wat dan nog? Dat de Nederlandse leeuw ergens in een Romeins park staat, vinden wij amusant, en geen Belg heeft er ooit aanstoot van genomen dat ons nationale dier zich eveneens verheft boven het slagveld van Waterloo.

In Zuidoost-Europa, waar de grenzen nog niet zo lang vastliggen, heeft men een iets minder relaxte houding ten aanzien van nationale symbolen. Het optreden van de (zelfs voor Nederlandse maatstaven) buitengewoon onhandige minister van Buitenlandse Zaken Hans van den Broek leidde in 1991 nog tot een boycot van Nederlandse producten. Ik was toen in Griekenland, maar heb er weinig van gemerkt; een grap van een fietsenmaker is eigenlijk alles wat ik me ervan herinner. Maar dat laat onverlet dat in sommige landen symbolen ertoe toen.

Ik ben daarom heel benieuwd hoe men in Athene reageert op het voorstel van de Europese Centrale Bank om bankbiljetten met een watermerk met de schaking van Europa te laten drukken. Het meisje woonde in Tyrus, in Libanon. Als de Grieken consequent zwaar op de hand zijn in hun interpretatie van symbolen, attenderen ze de ECB erop dat het nu lijkt alsof het verenigde Europa via zijn bankbiljetten territoriale aanspraken wil doen gelden op Tyrus.