Het bewerken van steen is niet eenvoudig, en daarom bevatten Romeinse inscripties allerlei afkortingen. Makkelijk voor de steenhouwer, en een mooie bezuiniging voor de opdrachtgever. Eén van die afkortingen, alleen gevonden in grafschriften, is STTL, sit tibi terra levis, “moge de aarde licht voor je zijn”.

Ik weet het niet zeker, maar ik denk dat “aarde” hier moet worden opgevat als een verwijzing naar het hiernamaals: “moge het verblijf in de Onderwereld je niet te zwaar vallen”. (Deze stijlfiguur heet metonymie.) De Romeinse dichter Martialis gebruikt de woorden echter letterlijk in het grafschrift voor Erotion, een meisje dat vermoedelijk de dochter was van twee van Martialis’ slaven.

Ik geef de tekst van Epigram 5.34 hier in de Engelse vertaling van A.S. Kline. Er zijn mooie Nederlandse vertalingen, maar die missen naar mijn gevoel de beknoptheid van het origineel, dat mij, toen ik het voor het eerst las, tot tranen roerde.

To your shades Fronto, and Flacilla, this child
I commend: she was my sweet and my delight.
Little Erotion shall not fear the darkened shades
nor the vast mouths of the Tartarean hound.
She’d have completed her sixth chill winter,
if she’d not lived a mere six days too few.
Now let her frisk and play among old friends
now let her chatter, and so lisp my name.
And let the soft turf cover her brittle bones:
earth, lie lightly on her: she lay lightly on you.