Station Zwolle is voor Noordoost-Nederland wat Utrecht is voor Midden-Nederland: een knooppunt waar elke treinreiziger langs komt. Als er in Zwolle moet worden verbouwd, is er een stevig mobiliteitsprobleem. Dit voorjaar betrof het de brug over de IJssel, deze zomer moesten er een stuk of zeventig oude wissels uit en een stuk of veertig nieuwe in. Dus was station Zwolle de eerste twee weken van deze maand gesloten en moest je met een bus van Meppel naar Kampen en andersom.
Ik houd niet van bussen – of beter: ik wil niet hoeven meeluisteren naar de muziek van de chauffeur. Voor mij zat er dus weinig anders op dan, als ik op een vrijdagavond van Leeuwarden naar de Randstad wilde, of op een zondagmiddag naar het noorden terugkeerde, een stuk te fietsen. Dat is natuurlijk geen straf. Van Sneek via Urk naar Lelystad. Van Hardenberg via Hoogeveen naar Meppel. Van Heerenveen via Schokland naar Kampen. Zo kwam ik afgelopen vrijdag bij Lemmer, waar ik erin slaagde de weg kwijt te raken en me ineens niet bevond ten oosten van het stadje, waar de brug ligt naar de Noordoostpolder, maar in het westen. Kortom, ik was ineens vlakbij het Woudagemaal. Werelderfgoed.
Ik had er eens over gelezen en vond het interessant, want dit gemaal draait nog op stoom. Ik citeer even van de website, omdat het jargon een prettig hoog Brandmeester Koperbuik-gehalte heeft.
In de enorme machinehal staan vier stoommachines met daaraan gekoppeld vier machtige vliegwielen, die nog steeds operationeel zijn. De stoommachines en vliegwielen drijven acht ronde centrifugaalpompen (ook wel Jaffapompen genoemd) aan die per dag ongeveer 6 miljoen m³ water verplaatsen.
Nu is het op zich wel aardig, zo’n stoomgemaal met centrifugaalpompen, maar het leuke is dat het Woudagemaal ook nog functioneert. Dat wordt tweemaal per jaar gecontroleerd door het onder stoom te brengen (nog zo’n mooie uitdrukking). Eerst moet
een bepaalde druk worden opgebouwd. Om de ketels te vullen met water, de zware stookolie voor te verwarmen en de acht pompen één voor één op te starten, is een ploeg van minimaal elf mensen nodig. Na zes uur opstarten en opwarmen draait de bijna 100 jaar oude machine op volle toeren. En dat is een fantastisch gezicht.
Ik wil het geloven. Het is nog noodzakelijk ook, want alle moderne techniek ten spijt is het gemaal, ook al dateert het uit 1913, nog altijd van belang om, als het een tijd hard heeft geregend, het water uit de Friese meren en sloten richting IJsselmeer te pompen.
Ik kwam er ’s avonds langs fietsen, na sluitingstijd, en ben er dus niet binnen geweest, maar de foto hierboven kon ik tenminste nemen. Ik zou weleens willen weten welke knuppel op het idee is gekomen om recht achter dit gemaal windmolens te plaatsen.
Maandag reden de treinen weer gewoon en kon ik met fiets en al naar het noorden – en weer terug naar Utrecht. Zodat ik dinsdag weer naar het noorden kon reizen, vroeg in de ochtend. Ik kwam tot aan Zwolle. Daar reden de treinen niet meer. Wisselstoring.
Zwolle is voor het noorden meer dan Utrecht voor het midden. Het is soms omslachtig, ik geef het toe, maar het is mogelijk om Utrecht te omzeilen per trein. Dat moet jij weten als je door Flevoland rijdt en naar de semiwoestijn genaamd Oostvaardersplassen kijkt. Zijsprong: als je wil weten hoe dat eruit zou kunnen zien moet je tussen Groningen Europark en Kropswolde naar rechts uit het raam kijken (inclusief een kleine rundstapel). Je kunt er ook langs fietsen; uit betrouwbare bron (ik heb het zelf nooit gedaan) weet ik dat het een fraaie rit is. Om je lekker te maken:
https://www.groningerlandschap.nl/natuur/hunzedal/westerbroekstermadepolder-kropswolderbuitenpolder/
Zwolle omzeilen zal pas lukken als de lijn Veendam-Musselkanaal weer in gebruik wordt genomen voor het openbaar vervoer (oa de museumspoorlijn STAR ligt dwars) en wordt doorgetrokken tot Emmen. Of de boot Enkhuizen-Stavoren moet openbaar transport worden (met faciliteiten voor fietsen uiteraard). Dat kan allemaal nog wel even duren, dus voorlopig zitten we vast aan Zwolle.
“Zwolle. Daar reden de treinen niet meer. Wisselstoring.”
Tja – wanneer dringt het tot jullie alfa’s door dat natuurkunde een inexacte wetenschap is en dus dat van alles fout kan gaan met de technologie die deze oplevert? Het zou pas nieuws zijn (voor mij althans) als er de eerste week geen enkele storing was opgetreden!
PS om aan te sluiten bij een discussie van gisteren alsook bij de recente reeks Antieke filosofie: in dit specifieke geval vergroot de zoektocht naar (natuurkundige) waarheid het menselijk welbevinden door de onterecht hoog opgeschroefde verwachtingen (natuurkundigen en techneuten zorgen er wel voor dat alles altijd soepel verloopt) omlaag te schroeven en aldus ergernis te verminderen. Op de ergernis die overblijft dienen we dan een stoïcijnse benadering los te laten, die dan ook nog eens volledig utilitaristisch verantwoord is.
Die lawaaimuziek die de buschauffeur de bus in stuurt kom je overal tegen. Of je nu een supermarkt of een ziekenhuis binnengaat of aan de telefoon in de wacht gezet wordt. In de trein galmt het de hele coupé door via de koptelefoons van je medereizigers. De nieuwste trend is een soort geluidsbox die gigantisch harde rotmuziek produceert en die mensen om hun nek hangen wanneer ze bijvoorbeeld door het Vondelpark fietsen.
Misschien moet u overwegen naar het noorden te verhuizen. Ik moet de eerste buschauffeur en supermarkt met zelfs maar zachte achtergrondmuziek nog tegenkomen. Wel dient u recreatiepark Borgerswold te vermijden:
http://www.dvhn.nl/groningen/Hardere-aanpak-van-%E2%80%98autojeugd%E2%80%99-in-Borgerswold-soms-wel-100-auto%E2%80%99s-en-%E2%80%98wie-er-iets-van-zegt-krijgt-grote-bek%E2%80%99-23226760.html
Ik heb vandaag een gesprek met een audiciën om speciale oordoppen te laten maken voor onder mijn koptelefoon.
Ja, die heb ik ook. Maar de muziek van de buschauffeur houd je daar niet mee tegen (weet ik uit ervaring)
Ik kan de kwaliteit van uw oordoppen niet beoordelen. Aan goede gehoorbescherming ligt ARBO-wetgeving ten grondslag. Dat wil zeggen, dat u in arbeidsomstandigheden gedurende acht uur per dag en vijf dagen per week veilig mag worden blootgesteld aan een geluidsniveau van 80 dBA (het equivalent van een drukke autoweg). Ten aanzien van ‘recreatieve’ geluidsbelasting (bijv. MP3 zonder begrenzing, geluidsbox of housefestivals e.d, anders dan voor medewerkers), is wettelijk niets geregeld.
Bij elke 3 dBA toename van de geluidsbelasting neemt de blootstellingstijd (exposure) met de helft af, volgens een logaritmische schaal. Bij een geluidsbelasting van 105 dBA is de maximale exposure minder dan twee minuten per dag… Wie hieraan wordt gesteld, kan een THL (Temporary Hearing Loss) ervaren in de vorm van oorsuizen of een piep, die echter weer kan herstellen. Bij langdurige blootstelling is er sprake van PHL (Permanent Hearing Loss), gekenmerkt door een blijvend verlies van hoge tonen in het 40 Hz gebied (‘lawaaidip’) en mogelijk ook tinitus. Dit is onherstelbare beschadiging van het binnenoor, dat ook niet met een hoortoestel kan worden opgelost.
Bij geluidsbelastingen boven de 105 dBA heeft gehoorbescherming sowieso geen zin meer, omdat de schedel door de geluidsdruk in trilling wordt gebracht en zo het geluid naar het binnenoor wordt geleid…
Een geluidsbelasting van 120 dBA is de ‘pijngrens’. Daarbij treedt onmiddellijke gehoorbeschadiging op.
Een geluidsbelasting van 105 dBA is dan ook de wettelijke limiet. Daarboven gaat de tent dicht, voor wie als werkgever de ARBO op bezoek krijgt. Daarom moet een gehoorbeschermer tenminste 25 dBA demping bieden, om weer op die ‘veilige’ 80 dBA uit te komen.
Kortom, een goed aangemeten en passende gehoorbeschermer is voorzien van een dempingsfilter, dat enerzijds het geluid naar het door u gewenste niveau terugbrengt en anderzijds zorgt voor beluchting van de gehoorgang, zodat drukverschillen kunnen worden vereffend.
Wat betreft ‘recreatieve’ geluidsbelasting geldt het ‘gezonde verstand’… Wie werkt onder hoge geluidsbelasting en daartegen gehoorbescherming draagt, maar zich in het weekend en vrije tijd overgeeft aan bijvoorbeeld harde muziek op MP3, in de kroeg, of op festivals, stelt zich dus aan een langere exposure bloot, waardoor er op langere termijn alsnog gehoorschade kan ontstaan…
Het is verhelderend om onder dergelijke omstandigheden het geluidsniveau eens te meten. Er zijn verschillende dBA-apps beschikbaar voor iPhone en Android. Bijvoorbeeld deze:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.gamebasic.decibel
Ik heb oordoppen op maat gemaakt met de maximale geluidsbescherming. Maar die dempen alleen de schadelijke frequenties. Je kunt er nog altijd gewoon een gesprek mee voeren (daar maakt de producent zelfs reclame mee), en de muziek van de buschauffeur dringt er moeiteloos doorheen.
Dat klinkt goed. Nu ben ik wel benieuwd naar de fabrikant. De dempingswaarde van een filter is een ding, maar de frequenties die worden gedempt is iets anders. Daarom vraagt iedere geluidsomstandigheid en persoonlijke behoefte om een bijpassend filter. Wellicht voldoet het filter dat u gebruikt niet aan uw behoefte? Uw dealer zou dan een ander filter kunnen plaatsen.
Ik dacht nog even verder na over wat u hierboven vertelde: afgezien van de vraag of het juiste filter is toegepast, kan het zo zijn, dat u de lat te hoog legt? Ik weet uit de praktijk, dat mensen soms verwachten ‘niets te horen’ met oordoppen. Wie niets hoort, is doof en dat bent u niet. U hoort, ook als uw gehoorgangen volledig zijn afgesloten.
Het kan ook zijn, dat u bovengemiddeld goed en scherp kunt horen, wat een belasting kan zijn. Daarnaast bestaat er nog overgevoeligheid voor geluid, de zgn. hyperacusis. Ik weet niet of u daarmee bekend bent. In een audiologisch centrum kan men uw gehoor testen.
Ik heb vanmiddag ook zoiets laten passen. Binnen twee weken heb ik ze.
Ik ben benieuwd
Ik ook. Ik heb geen specialist gesproken maar hyperacusis klinkt als een plausibele diagnose.
Daar gaat het niet om. Normale geluiden zijn niet hinderlijk. Het gaat er om dat je gedwongen wordt om naar muziek te luisteren die je niet wenst te horen.
Exact. Het is het gebrek aan controle.
Het gaat om nog veel meer. Om woede dat wansnaak kennelijk moeiteloos zoveel ruimte kan claimen.
U geeft heel goed aan, waar bij u het auditieve probleem schuilt…
Wat u als onoverkomenlijk hinderlijk ervaart, daar zal een ander zijn schouders over optrekken of er wellicht nog plezier aan beleven…
Dat is uw probleem… Ik wil daar ook onmiddellijk aan toevoegen, dat het sommige mensen ontbreekt aan enig invoelingsvermogen, om rekening te houden met anderen die zich binnen hun auditieve aura bevinden…
Achter ‘exposure’ had ik nog ’time’ moeten zetten. Excuus.
En waar ik zei: 40 Hz moet het 4000 Hz zijn. Slordig, slordig… 🤔
1. Ik ben in geen jaren lijnbussen tegengekomen waarin de chauffeur muziek draait. Dit moeten herinneringen uit een ver verleden zijn. Inderdaad gebeurt het soms in bussen die door de NS worden gehuurd bij werkzaamheden. Dan kun je terecht klagen lijkt me.
Ik herinner me een keer laat op de avond bij een onverwachte storing. Misschien dacht de chauffeur dat hij reed op een discobus…
2. Dat Woudagemaal is echt uniek. Ik zou je zeker aanraden om eens te gaan kijken als het onder stoom staat. Vaak gebeurt dat in schoolvakanties en dan is het zaak om zo vroeg te komen dat de meeste gezinnen met kinderen er nog niet zijn
Reizen met de Flixbus door heel Europa is fantastisch en voor heel weinig geld. Maar je moet dan wel de hele reis naar Sky radio en zijn equivalenten luisteren.
Ik denk overigens dat zo’n chauffeur muziek wil hebben om zich te concentreren. Ik neem het hem niet kwalijk. Maar het stoort me wel.
Hij kan toch een koptelefoon opzetten, zodat niemand er last van heeft.
Dan sluit hij/zij omgevingsgeluiden af en dat kan gevaarlijk zijn.
Aan die “verkeerde kant van Lemmer” ligt vlak achter de dijk trouwens ook een prachtig sfeervol oud Joods kerkhof. Als je er nog eens mis rijdt …
Het gemaal bij Crucius kan ik ook aanraden.
Ja, het gemaal De Cruquius is heel mooi en interessant en inderdaad een aanrader! Wij (zuiderlingen en dus niet zo vertrouwd met gemalen) kwamen daar bij toeval op een dag en konden mee met een rondleiding. Het was een zeer bijzondere ervaring. Voor wie in de buurt van A’dam is ……
Dan raad ik daarnaast ook Museum Stoomgemaal Halfweg/Zwanburg aan. Niet zo indrukwekkend als de Qruck, maar toch… Het is het oudste en grootste nog werkende schepradstoomgemaal ter wereld.
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Stoomgemaal_Halfweg
…Zwanenburg…
‘Ik zou weleens willen weten welke knuppel op het idee is gekomen om recht achter dit gemaal windmolens te plaatsen.’
Ik denk, dat dat komt door een verschijnsel dat NIMBY heet…
Geachte Jona,
Hierbij informatie over een bijzondere tentoonstelling in Beetsterzwaag over Tinco Lycklama a Nijeholt die nog tot 8 september te bezichtigen is. De informatie is te vinden op http://www.historischbeetsterzwaag.nl.
Met vriendelijke groet,
Christine de Haan-Oudshoorn
haanouds@hotmail.com
________________________________
Wat leuk!
Qua compositie is het een prachtige foto. En dat staat als een paal boven water.
Zeker. Jona heeft de foto naar het westen toe genomen. Omdat hij laat was, had hij daardoor tegenlicht. Dat is wel jammer. ’s Morgens kan de gevel echter prachtig zijn uitgelicht. Dus als je tijd hebt Jona?
Wandelaars op het Zuiderzeepad (LAW 8) komen erlangs.
Ik zou graag de aandacht willen vestigen op de site http://www.gemalen.nl
Ja, natuurlijk! Als we het dan toch over die oude gemalen hebben….
Wat zo leuk is, is dat de vrijwilligers ook bevlogen mensen zijn, waarvan sommigen nog kunnen verhalen over de tijd, dat ze er zelf dagelijks in werkzaam waren.
Zelf hang ik bij die oude mannen (helaas waren er geen vrouwen in het vak…) aan de lip, om naar hun verhalen te luisteren en ondertussen nog een schep kolen op het vuur onder de ketel te mogen gooien…
Natuurlijk blazen we zo grote hoeveelheden CO2 in de atmosfeer. Daar worden we dan weer niet zo vrolijk van… Maar het blijft prachtig om die oude techniek in bedrijf te zien!