Mensen worden nog liever beschuldigd van diefstal of brandstichting dan van het feit dat ze humorloos zouden zijn, maar het is niet anders: ik kan niet lachen om een kruisiging. Het plezier dat ik aanvankelijk had in Life of Brian, was er vanaf toen de gemartelden in zingen uitbarstten.
Dat heeft niets te maken met blasfemie. Als er een god is, staat die wel boven menselijke plaagstoten. Het heeft alles te maken met medelijden met de mensen die op een afschuwelijke wijze worden doodgepijnigd.
Wat u denkt te weten van een kruisiging, komt vermoedelijk van middeleeuwse afbeeldingen. Of van afbeeldingen die daarop teruggaan. Zich op die afbeeldingen baserend hebben artsen experimenten gedaan – over gebrek aan smaak hoeft men niet te twisten – en ze hebben bevestigd dat gekruisigden vreselijk leden. De marteling kon dagen duren, want het bloedverlies is niet dodelijk.
U weet waarom ik dit schrijf. Het Sinterklaasjournaal heeft, bij wijze van grap, een dorpje “Kruisigem” bedacht en een wegkruisje erbij geplaatst. Zie het screenshot hierboven. Dat veroorzaakte de voorspelbare ophef. Een woordvoerder neuzelt wat over schurende humor. Dat is onzin. Je maakt ook geen grappen over mensen die op de brandstapel staan of levend worden gevild. Martelingen die overigens snel voorbij waren, vergeleken met een kruisiging.
Grappen over kruisiging, tja, verbieden wil ik het niet. Maar wie zulke grappen bedenkt of goedpraat, betoont groot gebrek aan compassie, empathie, medemenselijkheid, humanisme.
Dat een Romeinse kruisiging erger en pijnlijker was dan wat middeleeuwers zich konden voorstellen, zal ik verder buiten beschouwing laten.
Juist.
Ik geloof er niks van dat jij niet moest lachen om het gevecht met de Black Knight in Monty Python’s Holy Grail.
https://m.youtube.com/watch?v=ZmInkxbvlCs
Of beter nog: Always Look On The Bright Side Of Life uit Life of Brian.
Nee, daarbij haakte ik af.
Wrede humor is vaak onweerstaanbaar. Kijk maar naar de reactie van kinderen. Of denk aan de terloopse wreedheid van een Drs. P (Trojka) of een Sedaris. Het strekt je tot eer dat je de kennis en de inleving hebt om met een kruisiging niet te lachen, maar zo hoog zou ik de norm toch niet willen leggen.
Of het in dit geval ook een geslaagde grap was, daar ben ik dan weer niet zo zeker van.
Inderdaad, om Kruisigem kon ik niet lachen, terwijl ik per definitie geen last heb van lange religieuze tenen maar wel smakeloze grappen waardeer (zoals die van Theo Maassen).
Wat er schuurt aan Kruisigem is mij volslagen onduidelijk. Ik zie alleen maar een goedkope woordspeling.
Verder houd ik het het liefst eenvoudig. Ik zie geen enkele reden om deze zogenaamde grap te verbieden. Maar ik zie ook geen enkele reden zij die zich aangesproken voelen het recht te ontnemen luidkeels hun ongenoegen te uiten of zelfs maar te kapittelen. Zouden ze een petitie willen sturen naar de publieke omroep (niet naar enige overheid) dan zou ik zelfs overwegen die te tekenen. Zo zou dat moeten gaan in een vrije samenleving. Het zou fijn zijn als meer inwoners van dit land dat zouden beseffen; zie ook Maastricht afgelopen zondag.
“Het mag schuren” is dan ook een woordvoerders-speak. Een manier om het probleem bij een ander neer te leggen.
Vergelijk het met een foeilelijk kunstwerk dat voor je huis wordt geplaatst. Dan zal de gemeente brommen dat kunst mag schuren of dat het kunstwerk er niks aan kan doen dat jij het lelijk vindt. Mooie woorden, maar jij zit er mee opgezadeld.
Zo heb ik het helemaal niet ervaren tijdens het kijken naar de Intocht.
Voor mij was het een verwijzing naar Zuid-Limburg.
Daar waar allemaal kruisbeelden en kapelletjes staan.
Ik ben protestants opgevoed. Voor het eerst als kind ( meer dan 50 jaar geleden) in Zuid- Limburg/Brabant wisten mijn zusje en ik niet wat we zagen. Die vind je in het westen niet. Een verwijzing naar het paasverhaal en het katholieke geloof. Een stukje cultuur.
Zo zag het dorpje ook als een verwijzing, een verwijzing naar de plek naar de kruisbeelden die er staan.
De commotie zie ik vandaag pas. Ik heb zo dus niet ervaren.
Het christendom heeft nu eenmaal het kruis als symbool gekozen…
Ik kan iedereen de absurde humor van Hugo Matthysen aanbevelen. Sinds 1992 te genieten in Dag Sinterklaas en andere programma’s. Met in Vlaanderen wereldberoemde figuren als het paard Slechtweervandaag, Conchita en Ramon, kapiteins Paelinckx, Verscheepen en Droogdockx, en de Stafhouder. Alles op deskundige wijze becommentarieerd door Herman Vandenuytleg, aan de universiteit van Maaswunster professor in Sinteressante Dingen en Speculatieve Wetenschappen.
Ik moest lachten.
Eerst krijg je de Dieuwertje Blok kade en daarna hoor je populisten krijsen: kruisig hem, kruisig hem.
Peter Verhaak
De Dieuwertje Blokkade vond ik dan weer erg leuk gevonden!
Ja.
zo wonen wij aan de Covidweg 19, Kruisigem
Tsjonge, heren kan de humor nog oubolliger. Is dit humor ??
Een woordvoerder van de NTR (Sinterklaasjournaal) die zegt erover “Wat ons betreft mag het schuren, maar het is nooit de bedoeling om mensen te kwetsen” weet natuurlijk van tevoren al dat het mensen zal kwetsen. Schijnheiligheid hoort er kennelijk ook bij.
Ik begrijp de associatie met “kruisig hem” maar ik zie de grap niet. Kan iemand dat uitleggen? En waarom moet er wat schuren in het Sinterklaasjournaal? Overigens ben ik het geheel met Jona eens.
De associatie wordt verondersteld de grap te zijn.
Lees, bekijk en vergelijk…
https://www.managementboek.nl/boek/9789059089761/galg-en-guillotine-jonathan-j-moore
Volgens mij zijn kinderen die (nog een beetje) in Sinterklaas geloven de primaire doelgroep van het Sinterklaasjournaal. Die hebben helemaal geen boodschap aan volwassen woordgrappen, schurend of niet. Misschien dat de verantwoordelijke programmakers een kleine bijscholing kunnen volgen in de module “beoogd publiek”
Grappen voor volwassenen, over de hoofden van de doelgroep heen, maakt de publieke omroep al sinds de Fabeltjeskrant. En het is niet verboden.
Ik vraag me overigens af of de makers een soortgelijke grap zouden hebben willen maken over Ashura en het martelaarschap van kalief Husein. Of een cartoon over Mohammed. Het mag. Maar het zoeken van de confrontatie is niet wat een TV-programma geslaagd maakt.
Een goed jeugdprogramma is ook aantrekkelijk voor ouderen. Een goed jeugd boek trouwens ook. Kinderen ervaren totaal andere dingen dan ouders. In de Intocht van Sinterklaas zitten heel veel dingen die het ook leuk maken voor ouderen om ernaar te kijken. Zoals de publiekstrekker, de Dieuwertje Blokkade, de thuiswerkende Sint, de knipoog naar het defilé vroeger van koningin Juliana. Het is volgens mijn opvatting niet zo dat er grappen over de hoofden van de kinderen worden gemaakt.
Het was inventief en origineel. Het is jammer dat het dorpje Kruisigem negativiteit heeft opgeroepen en mensen gekwetst heeft. Ik voel dat zelf absoluut niet zo.
“Kruisigem” is m.i. wél een grap over de hoofden van de kinderen heen. En ook nog eens een hele nare. (Bovendien, als goede kinderprogramma’s en -boeken toch al voor iedereen, ook voor volwassenen, aantrekkelijk zijn, waarom moeten er dan nog extra volwassen grappen in gestopt?)
Juist daarom! Een kind kan lachen om de avonturen van Donald Duck en een volwassene kan lachen als hij ziet dat Donald in De ontdekking van de zemel door Harry Muesli zit te lezen.
😁 📚👍🏽
Daar zijn we het dus niet met elkaar eens. Dat mag.
Ach.. het tonen van een Mohammed cartoon is “het zoeken van confrontatie”… u zit in die hoek. Stoute Paty…
Ik had het niet over Paty hè. Maar ik had het beter tot Huseyn kunnen beperken.
Ik zocht een extreem voorbeeld, maar het principe blijft hetzelfde. Iemand verklaart iets voor hemzelf heilig, en als een ander daar dan wat over zegt, tja.. dan ligt het aan die ander.
In mijn vorige straat woonde een Feyenoord-fan, voor wie de clubliefde zonder twijfel heilige proporties aannam: tatoeges, kettinkje, kleding, kind naar een speler vernoemd, etc. Hij zou volgens eigen zeggen zondermeer sterven voor zijn cluppie.
Die club bepaalde vol-ko-men zijn leven.
Hij – en een aardig groepje gelijkgestemden- zagen er dan ook geen enkel probleem in om iemand die daar anders over dacht eens even een flinke klap voor de muil te geven. Moest die ander maar niet zo moeilijk doen, toch? Eigen schuld.
Aan de andere kant brengt de voetbalclub ook veel vertier en geluk in het leven van veel mensen; de club is op zichzelf uiteraard niet opgericht om anderen te onderdrukken.
Als iemand mij – ik ben serieus – ook maar enig verschil kan uitleggen tussen de gedachtegang van de Feyenoord-fan en die van een gelovige die vindt dat “die ander ook wel provocerend bezig was met zijn cartoon”: graag.
De Ajax-fan hàd toch ook geen Ajax-shirtje hoeven dragen? De niet-sportliefhebber hàd dat toch niet hoeven uiten? Zeer kwetsend voor de Feyenoord-aanhanger… iedereen wist hoe die erover dacht.
Zo hàd de atheïst toch zijn afkeer van het geloof niet hoeven te uiten? Iedereen wist hoe de gelovige daarover dacht…
Ik denk daar echter anders over: Die afkeer IS niet beledigend; ze wordt tot beledigend verklaard.
‘Ik denk daar echter anders over: Die afkeer IS niet beledigend; ze wordt tot beledigend verklaard.’
Dat is ook zo, Jeroen. Er ligt echter een begrijpelijk gevaar op de loer, nl. vereenzelviging met het één of ander. Overtuiging – eigen gelijk – leidt tot polarisatie en haat. Zodra we ons met het één identificeren, scheiden we ons af van het andere. Die dualiteit veroorzaakt conflict.
Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. We mogen (bijna) alles uiten wat we willen. Maar wat is de kwaliteit van die mening? Moeten we ook alles willen uiten, dat we mogen uiten? Om die vraag zuiver te kunnen beantwoorden, moeten we boven de partijen staan.
Intelligentie heeft een sterk zelfreinigend vermogen: soms is het wijzer om te zwijgen…
De vrijheid van meningsuiting heeft in mijn ogen zeker grenzen. Alles roepen “om het roepen” hoeft voor mij niet.
Maar ik wilde meer de aandacht leggen op het idee (en misschien zie ik het verkeerd, hoor) dat er bij het geloof (welke versie dan ook) een soort vanzelfsprekende beledigingsfactor in zit.
Ik bedoel; als u hoort “twee mensen op de vuist, want de één beledigde zijn voetbalclub” denk ik toch dat dit bij een grotere groep mensen als meer onzinnig wordt gezien dan als u hoort “twee mensen op de vuist, want de één beledigde zijn geloof”.
Ik denk dat een grotere groep mensen in het tweede geval – bewust of niet – tòch de automatische gedachte beklimt dat je iemands geloof ook niet móét beledigen; en men bij de belediging van de voetbalclub tòch iets eerder zal denken “wat een korte lontjes”.
Maar wie heeft het monopolie op beledigd zijn? En wie bepaalt de intenties van de ander?
Wie zegt dat de Here Jezus méér betekent voor de gelovige dan Feyenoord voor de supporter?
Ik heb zeker een bepaalde partijdigheid hoor; ik kom uit een streek waar mensen “beledigd” waren als je op zondag de auto waste, of als je “Oh, Jee” zei (in mijn ogen de minst grove uitspraak die je kan doen), dus ik ben zeker niet helemaal neutraal in mijn mening.
Ik heb nog altijd het gevoel dat je op kousenvoeten rond (sommige) gelovigen moet lopen, en heb het aan de andere kant welgeteld één keer in mijn leven meegemaakt dat iemand enigszins getergd vroeg of “ik toch niet gelovig was, hoop ik?!”.
In alle ernst, de christelijke kerk heeft wel het meest sadistische beeldmerk gekozen dat er te bedenken is. Het beeld van een ter dood gebrachte man aan twee balken is los van alle religieuze bijbetekenissen toch te bizar voor woorden.
Klopt. Ik voel me ook daar heel ongemakkelijk bij en apprecieer het altijd dat protestanten het corpus niet afbeelden. Vergelijk het met de wijze waarop het Drents Museum het veenlijk van het Meisje van Yde exposeert: onder een deken. Het beeld van een kapot gemaakt of halfvergaan lichaam is onaangenaam.
Wat u religieuze bijbetekenissen noemt vormt nou net de inhoud van dat symbool. Wie dat sadistisch noemt heeft niet begrepen waar het om draait: empathie met degene die lijdt. Ik zie totaal niet in wat daar ongemakkelijk aan is.
Nou mag ik christenen en ook hun grote held graag bekritiseren (persoonlijk sla ik Franciscus van Assisi hoger aan), maar hier kan ik niet bij.
De vergelijking met het meisje van Yde gaat niet op. Zij is geen symbool. Dat verdronken Syrische jongetje of geëxecuteerde joden tijdens WW-2 zijn wel vergelijkbaar. Het is de uitgesproken bedoeling dat de kijker zich ongemakkelijk voelt. Het zijn dergelijke beelden die schuren en moeten schuren, niet die halfzachte woordgrap.
Dus nee, klopt niet.
‘Maar wie zulke grappen bedenkt of goedpraat, betoont groot gebrek aan compassie, empathie, medemenselijkheid, humanisme.’
Compassie is niet hetzelfde als vereenzelviging Jona…
De martelaar Laurentius had de keizer boosgemaakt en werd gebarbequed op een rooster. Volgens de overlevering zei hij tegen zijn beulen: “Heren, draait u mij even om. Deze kant is gaar.”
Dat is humor. Overigens is er in dit verhaal waarschijnlijk sprake van epische verdichting en werd Laurentius onthoofd. Dat is ook wreed.
Wat me weer doet denken aan Johan van Oldenbarneveld die voordat hij werd onthoofd tegen zijn beul zei: “Maak het kort.” Dat is ook humor. En niet minder wreed.
Ik zal mijn hele leven blijven vechten tegen mensen die menen dat “ergens een grap over maken” gelijk staat aan “iets belachelijk maken”.
De kruisigingsscene in The Life of Brian is een van de meest sterke kruisigingsscenes die ooit op film werd gezet. Alles is relatief; blijf lachen tot je dood; hij komt sneller dan je hoopt.
Als er in Life of Brian nou echt spijkers door polsen werden geslagen, zou het inderdaad niet grappig zijn, maar dat vermijden ze juist, dus ik heb geen moeite met die kruisiging, vooral omdat het een paar van de beste grappen en een heerlijk liedje oplevert.
Maar bij de mensen die zich storen aan Kruisigem is het probleem nou juist niet de marteling, maar dat het heilig is. En dan ben je nog maar een klein stapje verwijderd van lieden die grapjes over een zekere profeet willen verbieden. Zo ver gaan de klagers gelukkig niet. Maar in één ding wil ik ze wel gelijk geven: humor die schuurt is misschien meer iets voor het Sinterklaasjournaal voor volwassenen.
https://youtu.be/KoyvNVi31hU
Hier wordt eigenlijk het grootste deel van Limburg op de hak genomen, over kruisbeelden die heel natuurlijk het lijden van Jezus moet weergeven. Als kind kreeg ik hier nachtmerries van. Zelfs nu ik 69 ben kan ik die dingen nog niet zien en de nadruk die er op gelegd wordt. ben allang ätheist en vergelijk het met de ellende die veel mensen heden ten dagen nog steeds meemaken.
@Jeroen, dank voor je reactie.
Ieder zelfbeeld is kwetsbaar. ‘Dit ben ik, dit zijn wij, en wij zijn anders dan de anderen’, is gebaseerd op zelfbeeld, op verbeelding, ideeën. De ‘beledigingsfactor’ die je noemt, kan heel groot zijn, maar ook heel subtiel.
Als ik op jouw tenen ga staan – vergeef me het idee – dan doet dat fysiek pijn. Als ik jou echter beledig, dan doet het ook pijn, maar wat doet er dan pijn? Dat is jouw zelfbeeld, niet waar? Dat is wie jij denkt te zijn, dat waar jij voor staat, dat waar jij je mee identificeert, of dat nu jouw geloof is, jouw politieke partij, jouw land, jouw voetbalcluppie of wat dan ook. ‘Dit ben ik, dit zijn wij; dit is waar wij voor staan, onze normen en waarden; wij zijn beter dan jullie, etc.’
Daar waar ik jou fysiek pijn doe als ik op jouw tenen ga staan, doe ik je innerlijk pijn als ik op de tenen van jouw zelfbeeld ga staan. Die pijn, die kwetsuur, is reëel, maar het beeld is illusie; het is niet meer dan een idee. Je weet dus dat je, als je psychologisch lange tenen hebt, een ander daarop kan gaan staan. Sommige nationalistische, politieke en geestelijke leiders en stromingen zoeken bewust die confrontatie, net zoals zich supporters noemende hooligans, gele hesjes, complotdenkers, etc, etc, etc.
Kortom, de illusie wordt realiteit. Maar wat is nou de oorzaak van dit alles? Waar begint het? Bij het idee van afgescheidenheid dus, de identificatie van het één versus het ander. Als je dat snapt, dan sta je er boven. Het kan dan natuurlijk nog altijd zijn dat je dingen zegt, die anderen niet willen horen. Dat is dan maar zo. Maar je lokt in ieder geval niks bewust uit. Dat laat bovendien de deur open naar dialoog, voor zover dat met overtuigde mensen überhaupt ooit mogelijk is.
Uit overtuiging groeit haat, maar twijfel is het zaad van Liefde.
“De op maandag naar de plaats van executie geleide boef zegt: ‘Nou, deze week begint goed.’ Dit is eigenlijk een grap, want de opmerking is op zichzelf heel ad rem en toch volstrekt onzinnig en misplaatst, want de week zal verder geen gebeurtenissen voor hem brengen. Er is echter humor voor nodig om zo’n grap te maken, dus alles te negeren wat dit begin van de week onderscheidt van andere, het verschil te loochenen waaruit motieven voor zeer bijzondere emoties zouden kunnen volgen. Eenzelfde geval is het wanneer hij op weg naar de terechtstelling dringend om een halsdoek voor zijn blote hals vraagt om geen kou te vatten, een voorzichtigheid die anders heel loffelijk zou zijn, maar gezien het nakende lot van deze hals weergaloosoverbodig en futiel is. Men moet zeggen dat er iets als zielengrootheid in deze blague schuilt, in dit vasthouden aan zijn gewone habitus en afweren van wat deze habitus uit het lood zou moeten slaan en tot wanhoop brengen.”
Freud, ‘De grap’.
Ja, dit is inderdaad zoiets als de Franse edelman die, op weg naar de guillotine, een boek bleef lezen en uiteindelijk de bladwijzer maar aan de beul gaf. Maar de grandeur zit in de zelfspot. Een grap ten koste van iemand die wordt gedood, vind ik misplaatst.
Daarom moet je grappen dus nooit uitleggen.
Jona, het schijnt je geheel te zijn ontgaan dat “Life of Brian” geen enkele historische pretentie heeft. Het is een nogal dodelijke satirische aanval op de gevestigde theologie rond 1970. Om de film (en zijn impact) op waarde te schatten zou ik je de beroemde discussie tussen John Cleese en Malcolm Muggeridge willen aanraden, zo op Youtube te vinden.
Hieronder een eerdere scène uit de film, die je vermoedelijk bent vergeten. De Romeinen hebben net een vergeefse huiszoeking gedaan naar Joodse rebellen, die zich allemaal hopeloos incompetent hadden verstopt. De centurion (John Cleese, eigenlijk in de rol van een Engelse bobby) spreekt de huiseigenaar nog eens ernstig aan:
—
Centurion : You know the penalty laid down by Roman law for harboring a known criminal?
Matthias : No.
Centurion : Crucifixion!
Matthias : Oh.
Centurion : Nasty, eh?
Matthias : Could be worse.
Centurion : What you mean “Could be worse”?
Matthias : Well, you could be stabbed.
Centurion : Stabbed? Takes a second. Crucifixion lasts hours. It’s a slow, horrible death.
Matthias : Well, at least it gets you out in the open air.
Centurion : You’re weird!
—
Het is humor, Jona.