Twee weken zonder stukje over de Green-collectie is twee weken niet geleefd, dus vandaag een aflevering in onze reeks over hoe we niet moeten omgaan met de Oudheid. Korte samenvatting van het voorafgaande: de Amerikaanse verzamelaar Steve Green heeft een gigantische collectie oudheden aangelegd om een bijbels museum op te richten. We hoeven hem niet van altruïsme te verdenken: je koopt oudheden, wacht tot ze meer waard zijn, schenkt ze aan een je eigen museum en profiteert van de belastingaftrek. De Green-collectie ging nog een stap verder. Ze betaalde oudheidkundigen om over de voorwerpen te publiceren, wat de waarde opdreef. Dit was niet alleen financieel aantrekkelijk. Het betekende ook dat mensen die aan de bel hadden moeten trekken, op de eigen loonlijst stonden en een prikkel hadden om de andere kant op te kijken. Inderdaad, de Green-collectie had geleerd van de Enron-affaire.
Hoewel Green zijn best had gedaan de toezichthouders te neutraliseren, kwam uit dat hij veel materiaal had gekocht op de zwarte markt. (Wat dat betekent leest u hier.) Inmiddels is er geschikt: een miljoenenboete en teruggave van kleitabletten aan Irak en papyri aan Egypte. Van sommige voorwerpen, zoals een handvol snippers van de Dode-Zee-rollen, is inmiddels vastgesteld dat het vervalsingen zijn. Maar de Green-collectie heeft nog een laatste kaart in de mouw: je kunt natuurlijk rechtszaken beginnen tegen degenen die jou het materiaal hebben verkocht zonder te zeggen dat het illegaal was.
Misleidde Christie’s de Green-collectie?
Dat speelt momenteel. Het gaat om een kleitablet met een deel van het Epos van Gilgameš. Als ik het goed begrijp is het na de ontdekking – vermoedelijk in 2001 – in handen gekomen van een organisatie uit Jordanië, die het in 2003 doorverkocht aan de Israëlische handelaar Joseph David Hackmey. Die liet het elf jaar later bij Christie’s liet veilen. Daar kocht Green het voor ruim anderhalf miljoen dollar. Lang kon hij er niet van genieten, want het tablet is in 2019 in beslag genomen.
Green beweert nu dat Christie’s hem heeft gezegd dat het tablet al heel lang beschikbaar was. Terwijl het dus feitelijk in handen was van Hackmey. Dat lijkt correct te zijn, aangezien het zou blijken uit de documenten van de inbeslagname, waaruit ook blijkt dat Christie’s ervan op de hoogte was dat de herkomst niet afdoende was gedocumenteerd. Dat spreekt Christie’s nu weer tegen. We zullen er deze zomer wel meer over gaan horen. In combinatie met de rechtszaak rond Obbink belooft het allemaal nog erg interessant te zijn.
Nog even dit
Een stukje over plundering en zwarte handel is niet compleet zonder dat ik benadruk dat ongedocumenteerde stukken nogal eens vals zijn en dat er geen reden is waarom wetenschappers illegaal verworven stukken zouden moeten uitgeven. Primo, er is genoeg ongepubliceerd materiaal, dus ook werk genoeg zonder onduidelijke voorwerpen erbij te nemen. Secundo, door illegaal verworven tabletten uit te geven, blijft een systeem in stand. Tertio, voor elk voorwerp dat wordt uitgegeven, gaat een veelvoud verloren. Cortomo, de uitgave van illegaal verworven stukken dient geen ander doel dan het opdrijven van de verkoopprijs.
Tot slot: lees het Epos van Gilgameš of lees het voor aan uw kinderen. Verrijk niet de criminele sector, verrijk uzelf.
[Een reactie van iemand die de aankoop van illegale stukken bagatelliseerde, is hier niet geplaatst. Zie de fascinerende huisregels van deze blog.]
Tja, wat valt hier nog over op te merken? Er valt geen speld tussen te krijgen.
Hooguit kan ik me verheugen over de kosmische rechtvaardigheid – dit alles moet Steve Green inmiddels een aardig verlies hebben opgeleverd. Voor zijn rechtszaak tegen Christie’s heb ik maar weinig belangstelling, want ook veilinghuizen willen het liefst zo hoog mogelijke prijzen.
Vooruit, dit dan.
“geen ander doel dan het opdrijven van de verkoopprijs.”
Steve Green is fundagelicaal. Als creationist streeft hij per definitie ook antiwetenschappelijke doelen na.
https://abcnews.go.com/Politics/museum-bible-faces-revelations-controversy-opens/story?id=51194500
“it’s “difficult to say you’re a nonsectarian museum and have people signing faith statements,” which Green confirms is asked of all members of the museum’s board of directors.”
Wetenschappelijke conclusies die in strijd zijn met fundagelicalisme zijn dus niet toegestaan.
Er staat aardig wat onbedoelde ironie in dat stukje.
Van mijn eigen cursus papyrologie eind jaren 60 aan de UvA heb ik o.a. onthouden, dat de stelling over de massa ongepubliceerde papyri juist is, voor zover het om niet-literaire papyri gaat. Literaire papyri trekken onmiddellijk na ontdekking massale aandacht, Vandaar het gedoe over juist Sappho.
Er zijn redenen om aan te nemen dat vervalsers zich richten op literaire papyri. Die zijn namelijk, anders dan administratieve teksten, niet in cursiefschrift geschreven maar in makkelijker te imiteren blokletters. Bovendien betalen verzamelaars liever voor een bekende auteur dan voor een onbekende. Om die reden staat bij een literaire tekst zonder gedocumenteerde provenance het licht per definitie op rood.
Probleem is: we vermoeden alleen maar dat er geen administratieve teksten worden vervalst. We hebben geen meta-analyse. Nooit zijn de uitgegeven administratieve teksten naar het lab gebracht om te zien of ze met moderne technieken ook echt zouden blijken te zijn.
De Artemidorospapyrus was geschreven als administratief document, wat de aandacht van de onderzoekers afleidde naar de vraag waarom een literaire tekst zo was gemaakt. Een vervalsing kon het natuurlijk niet zijn, want administratief. Het was dus wel een vervalsing, wat bewijst dat vervalsers inmiddels weten dat ze, als ze administratieve documenten namaken, geen verdenking op zich laden.
Bestaat er eigenlijk een dateringsmethode voor niet-verhitte klei? (ik neem aan dat deze in de zon gedroogd werden en weet niet of je dmv bvb paleo-magnetisme hier een datering zou kunnen toepassen om uitsluitsel te geven…)
Ja, dat kan met thermoluminescentie. Er is een lab in Wageningen maar ik ken het niet.
https://www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Onderzoeksinstituten/Environmental-Research/Faciliteiten-tools/Laboratoria-Omgevingswetenschappen/NCL-Nederlands-Centrum-voor-Luminescentiedatering.htm