Ik heb een tweekamerwoning in een vrij oud huis, drie hoog achter. De voordelen zijn legio. Zo hoog in het huis is het er altijd prettig licht, ik heb geen rumoerige bovenburen (en geen andere rumoerige buren, trouwens), ik heb alle winkels op loopafstand, het is sowieso een prettige buurt. Tot de nadelen behoort dat de kamers, zo dicht onder een oud dak, nogal vochtig zijn. Calciumchloride is onvoldoende oplossing. Vandaar dat het niet als verrassing kwam dat een tijdje geleden een boekenkast instortte. Korte tijd later volgde een een tweede.
Tsundoku
Ik weet niet precies hoeveel boeken ik bezit. Lange tijd had ik twee rekken romans staan in het trappenhuis, tot hilariteit van de buren op de trap, maar op een gegeven moment realiseerde ik me dat ik die boeken jarenlang nooit had ingekeken. Een deel ervan gaf ik aan kennissen, een deel ging naar boekenruilkastjes, een deel belandde bij het oud papier. Nu ik toch bezig was, keek ik eens welke teksten online bestonden, en de papieren versies verdwenen eveneens uit huis. Allerlei stofnesten minder, één kast leeg die ik kon vullen met boeken uit de ingestorte kast, die naar het grof vuil kon. Helaas lijd ik aan tsundoku, dat wil zeggen dat ik sneller boeken verwerf dan ik kan lezen. Deels door aankoop, deels doordat weldoeners me weleens iets moois toestoppen.
De erfenis van mijn moeder maakte de aanschaf van nieuwe boekenkasten mogelijk, om nog maar te zwijgen van een handige opklaptafel voor in de keuken. De ideale Ikea-kasten zijn al maanden niet leverbaar, maar ik heb twee weken geleden de op-één-na ideale Ikea-kasten laten bezorgen, zodat mijn vriendin en ik twee weekends lang bezig zijn geweest die in elkaar te schroeven.
Schuifpuzzel
Nu kwam het echte werk: de boeken herplaatsen. Ik wilde van de gelegenheid gebruik maken om de boeken die ik het meeste nodig heb, ook het dichtst bij mijn bureau te hebben staan. Dat bleek zoiets als een schuifpuzzel maar afgelopen zaterdag zijn we geslaagd voor het praktijkexamen combinatoriek.
Het was leuk werk. In sommige boeken heb ik alles gelezen en in alle boeken las ik iets, dus er kwamen mooie herinneringen boven. Ik ontdekte een handig Duits boekje over antieke staatsverdragen. Ik constateerde dat ik twee exemplaren bezat van het Herfsttij (die ik vreemd genoeg allebei van mijn ouders heb gekregen), en ook twee exemplaren van Winckelmanns Geschichte der Kunst des Altertums. Ik vond boeken terug die ik had misplaatst. Ik blies het stof van vergeten romans. Een mens leeft tweemaal, lichamelijk en intellectueel, en mijn tweede leven trok aan me voorbij.
Filmpjes
Ook vond ik wat boeken die zich lenen voor een plan dat ik al wat langer heb: een reeks korte filmpjes met de titel “Zit een oudheidkundige met de rug naar een boekenkast”. Die titel vergt enige toelichting. Ik stoor me al jaren aan interviews met foto’s waarop geïnterviewde geleerden poseren bij hun boekenkast. Het was al een cliché toen Erasmus zich liet afbeelden alsof hij Hieronymus was en mist de Lebensbejahung van bijvoorbeeld dit schilderij van Stefan Lochner.
Ik laat rusten dat het ongepast is als wij dwergen ons presenteren alsof wij het kaliber hebben van een Erasmus of Hieronymus. Want ik denk vooral: je wil weten wat er stáát in die boeken. Dus ik was al een tijdje van plan u dat uit te leggen in filmpjes van twee minuten. De testfilmpjes die ik al maakte duurden allebei vijf minuten, dus ik moet nog wat leren. Ik heb er echter zin in. Later deze week de eerste aflevering, die zal passen bij de huidige Week van de Klassieken.
Ik lijd daar zonder enige twijfel ook aan.
Wel heb ik enige jaren terug geaccepteerd dat als het aanschaffen en niet lezen van boeken (of beter gezegd; ze op de “nog-te-lezen” stapel leggen) mij blij maakt, dat daarmee op zichzelf ook een doel bereikt is.
Je kan de boeken verbannen, maar je kan ook de knagende gedachte verbannen dat je ze “eigenlijk zou moeten lezen, want daar zijn ze voor bedoeld!”.
Het zijn jouw boeken en je mag er mee doen wat je wilt.. lezen, niet lezen.. allemaal prima. Al scheur je elke pagina uit en behang je je toilet ermee.. dat bepaal je helemaal zelf, niets mis mee!
Ik heb daar ook wel “last” van, zeker met een buurt vol straatbiebs gaat het hard en ik ben ook de hele tijd alles anders neer aan het zetten. Ach, het houdt je van de straat. Maar als ik naar dat fotootje kijk, dan lijken een paar hogere kasten me wel een oplossing.
Mooi woord Tsundoku. Kan meteen in de Nederlandse taal worden opgenomen, net zoals Verschlimmbesserung. Maar komt het veel voor? Zou er ook een niet-kwetsend woord bestaan voor nooit een boek kopen, laat staan een boek lezen.
Ja, dat was ook mijn eerste gedachte. Bouw een boekenstelling tot het plafond en je kunt de dubbele hoeveelheid kwijt.
Niet dat dat helpt hoor; binnen de kortste keren zitten die vol en heb je hetzelfde probleem opnieuw. Zoiets als files en wegen bouwen. het helpt even en dan past de hoeveelheid zich aan de nieuwe omstandigheden aan. Ik verschans me tegenwoordig achter een stapel ’te lezen boeken’ op de bank en ik voel me er prima bij.
En je moet oppassen dat je niet het lot treft van Keith Richards, die ooit een tournee met de Stones moest uitstellen omdat hij van het trappetje bij zijn boekenkast was gevallen.
Wetenschappelijke boeken raken nooit uit de tijd. En als iets leest dan kom je steeds weer op het spoor van nog weer andere boeken. En op het internet vind je nog meer referenties, etc.
“Wetenschappelijke boeken raken nooit uit de tijd.”
Jawel, hoor. Niemand leest nog Newton’s Principia Mathematica, terwijl de inhoud goed bekend is en nog wel een tijdje blijft.
Tsundoku? Dat moet ik dan ook hebben.
Ik vind interviews met op de achtergrond een boekenkast prima. Kijken of je kaften en titels herkend.
Ik heb mijn tsundoku nu meer onder controle dan vroeger, toen ik ook jonger en minder kritisch was. Toch moeten de hoge boekenkasten als gulzige kinderen meer opscheppen dan ze opkrijgen. Het is een bijgelovige garantie, alsof ik gevrijwaard ben van sterven zolang er nog gelezen moet worden.
Oh wauw, daar zit een verhaal in. Over Lev Babel (zojuist verzonnen) die een boekenkast wil bouwen die tot de hemel reikt, want lezen=leven. En dan stort die boekenkasten in…
Heel herkenbaar. Ik heb recente, goei boeken en veelvuldig geraadpleegde boeken beneden en de rest op zolder, deels in en uit het zicht. Aparte sectie voor de gewone paperbacks. Af en toe zoek je iets. Waar is het gebleven? De speurtocht is een feest van herkenning evenals de vraag waarom bewaar ik dit nog. Als ik er even tussenuit ga kies ik zowel gericht van nu heb ik even geen afleiding, als wel dat ik nog even wat van boven mee gris wat me naderhand weer herkenbaar verbaasd.
Tsundoku, wat een fascinerend woord. Ik weet niet of ik er nou last van heb, of juist de vruchten ervan pluk. Ben benieuwd naar je filmpjes. Overigens staan er bij mij op de achtergrond ook altijd boeken, omdat ik de onhandige dingen nergens anders kwijt kan. Tsundoku is dus gelijk ook de verklaring voor ‘ongepast poserende geleerden’.
Nadeel van een groot huis is dat je alles altijd kunt bewaren. Zoals dus in mijn geval. Alles wat iets van doen heeft met oudheid, religie etc staat op mijn werkkamertje. Evenals bouwkunst en typografie. Het is er vol. De rest staat door het hele huis. Nog voller en echt inmiddels ondoorzoekbaar zijn alle mapjes op de computer. Daar zit een ontelbaar aantal artikelen en e-boeken en scripties in gedownload, dat wil je gewoon niet weten. Komt allemaal door Jona. Wanneer hij iets aanraakt waar ik ook belangstelling voor heb dan is het al snel doorklikken en doorklikken. En bewaren.