Ik weet het, het feest op 6 januari heet eigenlijk drie koningen. Of Epifanie, dat is de officiële naam. En het waren natuurlijk geen koningen die daar in Betlehem op visite kwamen. Matteüs schrijft:

Toen Jezus geboren was, in Betlehem in Judea, tijdens de regering van koning Herodes, kwamen er magiërs uit het Oosten in Jeruzalem aan. (2.1; NBV21)

Magiërs dus. Geen koningen of wijzen. Magiërs zijn Perzische offerspecialisten die onder meer een rol speelden bij de verwelkoming van een vorst. Zo’n verschijning kon een epifanie heten en daarom heet het feest ook zo. Het zijn geen astrologen. Dat ze een ster zouden hebben gevolgd, komt als een verrassing.

Ze vroegen: “Waar is de koning van de Joden die onlangs geboren is? Wij hebben namelijk zijn ster zien opgaan en zijn gekomen om Hem te aanbidden.” (2.2)

Dat de ster een messiaans motief is, heb ik elders al beschreven en laat ik nu rusten. Mij gaat het vandaag even om een detail: waarom zijn het er drie? Het antwoord is even verderop in het verhaal te vinden.

Ze gingen het huis binnen en vonden het kind met Maria, zijn moeder. Ze wierpen zich in aanbidding voor het kind neer. Daarna openden ze hun kistjes met kostbaarheden en boden het geschenken aan: goud en wierook en mirre. (2.11)

Drie geschenken, drie bezoekers. Het Evangelie van de Hebreeën is bij mijn weten de eerste tekst die ook namen kent: Melchos, Kaspar en Fadizarda. De eerste twee namen zijn Aramees en betekenen koning en schatbewaarder. De derde naam oogt Perzisch maar ik kan die niet vertalen. In latere tradities zou er Balthasar van worden gemaakt, wat lijkt op de Babylonische naam Bel-shar-uzur, “de heer beschermt de koning”. In elk geval, drie bezoekers dus met oosterse namen.

Lang niet iedereen die het verhaal over de magiërs hoorde, meende dat er drie bezoekers waren geweest. Het staat er simpelweg niet. De kunstenaar die bovenstaande wandschildering maakte in de Catacombe van Domitilla in Rome, vond vier een beter aantal. Waarom, ik weet het niet.

In elk geval: gelukkig nieuw jaar!