Toen Jezus geboren was in Betlehem, kwamen er magiërs uit het Oosten. Ze vroegen: ‘Waar is de pasgeboren koning van de Joden? Wij hebben namelijk zijn ster zien opgaan en zijn gekomen om hem eer te bewijzen.’

U kent deze passage misschien in een andere vorm, waarin sprake is van “wijzen” uit het Oosten. Maar de medewerkers van de Nieuwe Bijbelvertaling hebben geen fout gemaakt: de evangelist Mattheüs (2.1-2) gebruikt het woord magoi. En die kennen we: het zijn de religieuze specialisten van het oude Perzië, die mensen bijstonden door bij het heilige vuur de voorgeschreven, lange gebeden op te zeggen. Daarnaast lijken ze dromen te hebben uitgelegd. Met magie in onze zin van het woord, hekserij dus, heeft het niets te maken.

Met astronomie heeft het evenmin iets te maken, zodat het toch al wat merkwaardige bezoek van Perzische geheugenkunstenaars helemaal vreemd wordt. Een simpele verklaring is dat de bezoekers geen magiërs waren, maar sterrenwichelaars uit Babylonië. Daarvoor pleit dat de astrologen van Babylon wereldberoemd waren en dat in het Tweestromenland een grote Joodse gemeenschap was. Maar dat zou betekenen dat Mattheüs een woord heeft gebruikt zonder de betekenis goed te kennen. Dat niet valt uit te sluiten – niets menselijks is de evangelisten vreemd – maar het is wetenschappelijk wat onbevredigend te zeggen dat een auteur zelf niet weet wat hij bedoelt.

Een alternatieve verklaring is dat wij gewoon niet goed op de hoogte zijn van de activiteiten van de oude magiërs. Een groot deel van hun heilige boek, de Avesta, is tijdens de verovering van Iran door al te fanatieke moslims vernietigd, en het is heel goed mogelijk dat de magiërs zich met astrologie zijn gaan bezighouden vanaf het moment waarop de Perzen en Babyloniërs contact maakten (539 v.Chr.). Maar ja, dat blijkt weer niet echt uit de bronnen, al staat vast dat er een Iraans vuurheiligdom was in Babylon.

Kortom, we komen er niet echt uit. En dan hebben we het nog niet gehad over de eeuwige vraag welk teken ze aan de hemel hebben gezien, waarom de magiërs ook bekend staan als “drie koningen” en waarom Marco Polo hun graven zag in Saveh, terwijl het drietal tevens begraven ligt in de Dom van Keulen.