Langs de Zijderoute (3)

Het mausoleum van Abd ol-Azim in Reyy
Het mausoleum van Abd ol-Azim in Reyy

In mijn eerste stukje over de Iraanse Zijderoute van Teheran naar Mashhad vertelde ik dat dit gebied, zolang de Arabische legers streden in wat nu Turkmenistan en Oezbekistan heet, strategisch belangrijk was. De kalief in Damascus zag daarom toe op de islamisering en faciliteerde deze door bijvoorbeeld de bouw van de moskee in Damghan. In het tweede stukje gaf ik aan dat het belang van dit gebied de bewoners in staat stelde de islam te aanvaarden op hun eigen voorwaarden, en dat zij hun steun gaven aan de afstammelingen van Mohammed, die terzijde waren geschoven toen de Umayyaden het kalifaat naar zich toe hadden getrokken.

Rond het midden van de achtste eeuw slaagden de moslims van de Zijderoute erin de Abbasieden aan de macht te brengen: een zijtak van de familie van de profeet. Als de gelovigen hadden gemeend dat nu de vraag wie moest heersen voorgoed ten grave was gedragen, kwamen ze bedrogen uit. Er bleven er die vonden dat het familiehoofd van de hoofdtak, de imam, moest heersen. Kalief Al-Ma’mun heeft daarmee ook ingestemd en heeft de achtste imam, Reza, aangewezen als opvolger. In 818 overleed deze echter in Mashhad – door vergiftiging, zoals zijn aanhangers wisten.

Lees verder “Langs de Zijderoute (3)”

Abu Yazid van Bastam

Een soefi in traditionele witte kleding bidt bij het graf van Abu Yazid in Bastam (Iran)

Soefisme is de naam van verschillende mystieke stromingen in de islam. In de middeleeuwen leidde men de naam wel af van het Griekse sofia, “wijsheid”, een interpretatie die iets charmants heeft maar niet langer wordt aanvaard. Ook wordt wel beweerd dat de naam komt van het Arabische woord voor wol, soef, waarbij dan wordt aangenomen dat mystici ooit wollen kleding droegen. Kortom, we weten het niet.

We weten meer van de leer. In de islam ging – en gaat – het om het vinden van de juiste vorm om met andere mensen om te gaan. Dat leidt op zijn slechtst tot bekrompen wettisch gedrag en op zijn best tot elegante vormen van humanisme. Voor mystiek was aanvankelijk weinig ruimte, hoewel Mohammed zelf een mystiek man moet zijn geweest en de moslims voorbeelden aantroffen in zowel het christendom als de Indische religies, waarmee ze in de zevende en achtste eeuw kennis maakten.

Lees verder “Abu Yazid van Bastam”