Tag: etniciteit en religie

Meer religie en etniciteit

On door Jona LenderinginChristendom, Cultuur, Geschiedenis, Islam, Religie
Het DNA-onderzoek heeft denken over racisme een heel nieuwe wending gegeven: de kleur van de huid is maar één variabele in een hele reeks - en niet eens de belangrijkste.
Het DNA-onderzoek heeft denken over racisme een heel nieuwe wending gegeven: de kleur van de huid is maar één variabele in een hele reeks – en niet eens de belangrijkste.

Ik wist dat ik met mijn twee vorige stukjes een steen in een vijver gooide, maar het blijft grappig te zien welke reacties je krijgt. Ik zie althans humor in het feit dat bij een artikel dat uit twee delen bestaat, ruim duizend mensen de moeite namen te beginnen aan het eerste deel en nog geen driehonderd aan het tweede. Dat werpt een zeker licht op sommige behoorlijk grove commentaren op het eerste deel. Commentaren die ik dan ook heb weggehaald.

Maar is het wel zo grappig dat mensen al schelden voor ze een stuk helemaal hebben gelezen? Voor het goede begrip: ik schreef aan het begin dat ik antwoordde op vragen, dat ik niet de ambitie had een oplossing aan te dragen – dat kunnen historici namelijk niet en daar zijn ze ook niet voor – en dat ik wilde proberen te tonen waar de schoen wrong. Namelijk dat de concepten waarmee twee partijen elkaar verrot schelden een dialoog voeren niet overeenstemmen en dat er dus sprake is van een dialoog tussen doven. Ik probeerde dát verschil in kaart te brengen en wees erop dat het christendom nooit zo invloedrijk is als wanneer het, vermomd als seculier, niet meer wordt herkend en christelijke noties worden aangezien voor rationeel en objectief.

Lees verder “Meer religie en etniciteit” →

Religie en etniciteit

On door Jona LenderinginChristendom, Geschiedenis, Islam, Jodendom, Romeinse Keizerrijk7 reacties
Het DNA-onderzoek heeft denken over racisme een heel nieuwe wending gegeven: de kleur van de huid is maar één variabele in een hele reeks - en niet eens de belangrijkste.
Het DNA-onderzoek heeft denken over racisme een heel nieuwe wending gegeven: de kleur van de huid is maar één variabele in een hele reeks – en niet eens de belangrijkste.

In mijn vorige stukje vertelde ik dat het onderscheid tussen enerzijds iemands aangeboren eigenschappen – noem het ras of volk of de biologische kant van zijn etniciteit – en iemands aangeleerde eigenschappen (zoals religie) in de Oudheid niet zo vanzelfsprekend was. Het jodendom en de islam zijn daarvan de erfgenamen: ze definiëren nog altijd een volk in religieuze termen. Hoe komt het dat het seculiere West-Europa een onderscheid aanbrengt tussen deze twee?

Het begint in het vroege christendom. Jezus zelf was nog iemand van de oude groepsidentiteiten: zijn religieuze missie was tegelijk een nationale, namelijk het binnenhalen van de verloren schapen van Israël. Na zijn dood herinterpreteerden de eerste gelovigen zijn boodschap: je werd gered als je tot inkeer kwam en geloofde in Christus – en zo geherformuleerd viel het geloof te exporteren naar andere volken. Het Nieuwe Testament documenteert de spanningen: voor veel oorspronkelijke volgelingen van Jezus was het ondenkbaar dat het Verbond “breder” kon zijn dan alleen de Joden. Een nationale god kon er uiteraard ook zijn voor andere naties, maar dat het nationale aspect – dat de Joden het Verbondsvolk waren – werd opgerekt tot die anderen, dat kon niet.

Lees verder “Religie en etniciteit” →

Etniciteit en religie

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Jodendom, Vroege Islam7 reacties
Het DNA-onderzoek heeft denken over racisme een heel nieuwe wending gegeven: de kleur van de huid is maar één variabele in een hele reeks - en niet eens de belangrijkste.
Het DNA-onderzoek heeft denken over racisme een heel nieuwe wending gegeven: de kleur van de huid is maar één variabele in een hele reeks – en niet eens de belangrijkste. Ras is een categorie uit het sociaal verkeer maar is te simpel om de complexe biologische werkelijkheid te beschrijven.

De vraag is nu al een paar keer op verschillende manieren aan me gesteld: “hoe komt het dat moslims islamkritiek beschouwen als racisme?” Of, met de gemeenheid van het eigentijdse debat: “als ras word je geboren en religie word je aangepraat – zijn moslims te dom om het onderscheid te begrijpen?” De aanname is dat je iemand niet mag bekritiseren op wat hij vanaf zijn geboorte is – zwart of een Marokkaan – maar wél op de ideeën die hij aanhangt (en dat is doorgaans religie).

Toevallig ben ik in Nederland geboren en maak ook ik dit onderscheid tussen enerzijds aangeboren ras of volk of de biologische kant van etniciteit en anderzijds overtuigingen. Ik vind dat handig. Toevallig ben ik tevens historicus en komt de vraag me niet onbekend voor. Een oplossing voor alle maatschappelijke problemen heb ik niet, maar ik kan wel proberen te tonen waar de schoen wringt.

Lees verder “Etniciteit en religie” →