De Protocollen van de Wijzen van Zion

Ophef, een jaar of drie geleden, over de website van de NOS, waar de joodse miljardair-filantroop George Soros was getypeerd als invloedrijke bemoeial met tentakels in de wereldpolitiek. Protesten, beschuldigingen van antisemitisme, een NOS die het aanvankelijk niet wilde corrigeren, een NOS die dat later wel deed. Het antisemitische aspect, waarvan ik in het midden laat of een NOS-medewerker het beoogde, is de aanname dat joden de wereldpolitiek naar hun hand zouden zetten. Die aantijging komt uit De Protocollen van de Wijzen van Zion, een beruchte vervalsing uit het laatste jaar van de negentiende eeuw.

Klaas Smelik, tot voor kort hoogleraar Hebreeuws in Gent, wijdde in 2011 een boek aan de bizarre geschiedenis van deze invloedrijke antisemitische tekst: De zeven levens van de Protocollen van de Wijzen van Zion. Het verscheen in een (nog leverbare) Nederlandse versie en een zo te zien niet meer leverbare Vlaamse versie. Smelik behandelt het ontstaan van de tekst in Russische kringen in Parijs, de wijze waarop het schotschrift naar tsaristisch Rusland kwam en daar na de Revolutie van 1917 aan invloed won, de verspreiding in de westerse wereld (Henri Ford!), het gebruik in het Derde Rijk, de huidige populariteit in het Midden-Oosten en tot slot de curieuze draai in New Age-kringen.

Lees verder “De Protocollen van de Wijzen van Zion”

Hoax en herkomst

Een kennis van me deelde onlangs met zijn vrienden het verondersteld echte transcript van een woordenwisseling tussen de commandant van een Amerikaans vliegdekmoederschip, de Lincoln, die van zijn Canadese gesprekspartner eist dat hij zijn koers verlegd. U kent dat verhaaltje wel, en u kent ook de uitkomst: de Canadees blijkt een vuurtoren te zijn. Als u het verhaal niet kent, kunt u het hier alsnog lezen.

De weerlegging van de hoax is een klassiek voorbeeld van hoe je zoiets aanpakt. De Amerikaanse marine heeft destijds alle varianten verzameld, wist ze te herleiden tot een bron uit 1989 en wist dat weer te herleiden tot een moppenboek uit 1939. Dit is dezelfde wijze waarop men de Protocollen van de Wijzen van Zion heeft weten te ontmaskeren; sinds de tekstgeschiedenis duidelijk is, neemt in West-Europa niemand de teksten nog serieus. (In de Arabische wereld wel, maar dat is een ander verhaal.)

Lees verder “Hoax en herkomst”