De wetten van Hammurabi

Hammurabi groet de zonnegod Šamaš, herkenbaar aan de gehoornde helm en de zonnestralen uit zijn schouders. Dit is het bovenste deel van de stèle in het Louvre.

De Wetten van Hammurabi zijn wereldberoemd. In de eerste aflevering van Better Call Saul probeert Jimmy McGill een misdadiger ervan te weerhouden twee mannen te vermoorden met het argument dat de aanstaande slachtoffers erop uit waren geweest iemand een been te breken, dat een dubbele moord een excessieve vorm van vergelding zou zijn en dat het volstaat twee keer een been te breken. McGill, nooit verlegen om een mooie formulering, doet dit onder verwijzing naar de Wetten van Hammurabi.

De Wetten van Hammurabi

De Wetten van Hammurabi zijn beroemd genoeg. Maar niet omdat ze de eerste waren. De wetten van koning Ur-Nammu (Derde Dynastie van Ur), van koning Lipit-Ishtar en uit Ešnunna zijn ouder. De twee eerste verzamelingen zijn echter fragmentarisch bekend en ook de derde is niet heel erg lang. De wetten van Hammurabi zijn veel en veel langer. Deze wetgever was een micromanager. Zijn wetten zijn bovendien systematischer en ook compleet overgeleverd. Wat weer niet wil zeggen dat de 282 bepalingen een compleet overzicht bieden. Vaak ontbreekt de algemene regel, bijvoorbeeld dat het verboden is een valse aanklacht in te dienen, en lezen we alleen ophelderingen, zoals de procedures voor valse beschuldigingen van moord, tovenarij of diefstal.

Lees verder “De wetten van Hammurabi”

In dubio pro reo

cof

Het zal niemand zijn ontgaan dat Donald Trump momenteel wordt bekritiseerd om wat we eufemistisch zouden kunnen aanduiden als zijn vrijpostige omgang met vrouwen. Hij zal zich moeten verantwoorden bij de rechtbank en dat belooft dat het nare spektakel van de afgelopen weken nog wel even zal duren.

Er is hier iets wonderlijks aan de hand. Laten we ons verplaatsen in een historicus die in de toekomst op deze zaak terugblikt. Die zal constateren dat vijftien verschillende vrouwen zich publiekelijk hebben uitgelaten over Trumps wangedrag, en hoewel de historicus herkent dat er soms geen getuigen waren en het dan een situatie was van “haar woord tegen het zijne”, zal onze historicus een patroon herkennen. Hij krijgt een beeld van een bepaald type man – misogyn, in feite eenzaam – dat zich steeds opnieuw op dezelfde wijze gedraagt en zal concluderen dat de beschuldigingen kloppen. Eventueel kan hij in de psychologische literatuur bevestiging vinden voor zo’n interpretatie, bijvoorbeeld omdat Trumps menstype vaker voorkomt (zoals Jolanda Withuis onlangs documenteerde voor prins Bernhard).

Lees verder “In dubio pro reo”