De Romeinse villa bij Piazza Armerina – of, als je precies wil zijn, bij het dorpje Casale – is een van de beroemdste monumenten uit de Oudheid. Het is een enorm complex: een pleintje waar gasten konden worden ontvangen, een badhuis, een vestibule, een tuin omgeven door portieken, eetkamers, een kolossale ontvangsthal, slaapkamers, nog meer eetkamers. Op elke vloer liggen mozaïeken. Het complex is zo groot dat de opgraving (met een onderbreking voor de Tweede Wereldoorlog) duurde van de jaren twintig tot zestig.

De villa staat op de Unesco-lijst van werelderfgoed en de Italianen doen alles om het goed te behouden. Sinds ik hier vijftien jaar geleden voor het eerst kwam, heb ik het bij elk bezoek weer verder zien verbeteren. Steeds zijn meer vertrekken toegankelijk, steeds zijn er meer mozaïeken schoongemaakt, steeds lijkt de overkapping meer op het paleis dat hier ooit heeft gestaan.

Er is wel eens geopperd dat de bewoner van dit huis keizer Maximianus was, die in 305 aftrad. Hij behoorde tot een curieus college van vier keizers dat in die tijd het imperium bestuurde, de zogeheten Tetrarchie. Goede reisgidsen zeggen dat er geen bewijs is dat Maximianus woonde in deze villa, maar inmiddels is er, toen de fresco op de façade van het paleis werd schoongemaakt, een wel verdraaid sterke aanwijzing gevonden: een afbeelding van de standaard van een legeronderdeel, waarop de portretten van vier keizers zijn te zien.

Ik was er gisteren en het werd weer eens een typische Italië-ervaring. De directie heeft enkele maatregelen moeten nemen om de plaats zo goed mogelijk toegankelijk te maken. Eén daarvan is dat reisleiders er geen uitleg mogen geven. Dat is een alleszins redelijke beperking, aangezien de loopbruggen waarover je over de vele mozaïeken loopt, maar een meter smal zijn. Wie uitleg geeft, dwingt mensen stil te staan en blokkeert de doorstroom.

Er wordt echter, Italië zijnde Italië, geen toezicht gehouden. En zo kon het gebeuren dat ik gisteren achter een groep moest aanlopen die overal bleef stilstaan om te luisteren naar de uitleg van zijn gids. Een vrouw die – je zag het aankomen – de meest basale dingen uitlegde. Dus niet alleen “dit is een afbeelding van het verhaal van Odysseus en de Cycloop”, maar ook een complete navertelling van opgemeld verhaal. De drie groepen achter haar groep hadden maar te wachten.

De simpele waarheid is dat je zo’n verhaal vooraf vertelt, in de bus. Zo heb ik zelf de twee uur van Palazzolo Acreide naar Piazza Armerina gebruikt om onder andere Maximianus te introduceren en ik zal morgen de rit van Selinunte naar Marsala gebruiken om mijn groep wat meer over de Karthagers te vertellen.

Wat die vrouw deed was opvallend onprofessioneel. Ze had een vergunning, wat mijn nare vermoeden bevestigt dat het vergunningenstelsel in Sicilië niet dient om kwaliteit te garanderen maar om Sicilianen aan werk te helpen. Dat mensen slechte informatie krijgen, wordt op de koop toe genomen.