Het zal in november of december 1971 zijn geweest. Misschien een jaar eerder. In elk geval zat ik op de lagere school en had Sint-Nicolaas net een bezoek aan onze klas gebracht. Een waardige, strenge bisschop, waar we een beetje bang voor zouden zijn geweest als hij niet ook wat leuke pieten had meegenomen. Na zijn bezoek was de bel gegaan en nu mochten we naar huis. Juist toen we de straat op liepen, kwam daar Sint-Nicolaas aan, te paard.
Eén ding was me meteen duidelijk: dit kon niet dezelfde man zijn die ons zojuist herderlijk had toegesproken. Een geloofscrisis, ja geloofsafval dreigde. Maar ineens begreep ik het. De goedheiligman voor me was op weg naar de kleuterschool naast ons en had zich wat opgevrolijkt. Voor de kleine kinderen wilde hij natuurlijk niet zo streng zijn.
Drieënveertig jaar later, voorjaar 2014. Ik lees in de krant een stuk over iemand die ik ken. Hij vertelt iets over zijn werk en het valt me op dat hij iets toegeeft waarmee hij de wet lijkt te overtreden. Niet zo heel ernstig, gelukkig: meer een fout die je maakt uit onwetendheid. Wat me meer stoort is dat hij op een ander punt niet de waarheid spreekt. Hij verbergt iets. Ik pieker er een week over, probeer nog uit te zoeken of ik niet ten onrechte denk dat hij de waarheid niet spreekt, maar kom er niet echt uit.
Dan lees ik, nu een maand of twee geleden, een stuk over een meneer die in opspraak is door enkele halflegale en geheel illegale praktijken. Ineens begrijp ik dat mijn kennis daar ingerommeld is geraakt, zich op een gegeven moment realiseerde dat er een luchtje aan zat en vervolgens met een leugentje probeerde te verhinderen dat er vragen zouden worden gesteld. Dat vind ik eigenlijk wel geruststellend: hij had in de gaten dat er iets niet in de haak was en wilde zich ervan distantiëren.
Helaas, ik strooi mezelf zand in de ogen. Sinterklaas heeft zich wat opgevrolijkt. Donderdag lees ik een derde stuk en sindsdien weet ik dat mijn kennis niet slechts per ongeluk te maken heeft gehad met wat halflegale bezigheden. Hij sprak de waarheid niet omdat hij zich ook heeft ingelaten met volledig illegale zaken.
Sindsdien ben ik eigenlijk mezelf niet meer. Ik word volgende maand vijftig maar op sommige punten ben ik nog kleuterlijk onverstandig.
Blijf dan maar kleuterlijk onverstandig. Je kunt maar beter op iemands onschuld vertrouwen totdat het tegendeel bewezen is. Dat beseften sommigen in de Oudheid toch ook al?