Tag: psychologie

Seneca (3): De negatieve emoties te lijf

On door Kees AldersinKlassieken, Romeinse Keizerrijk
Giotto, De woede (Srovegni-kapel, Padua)
Giotto, De woede (Srovegni-kapel, Padua)

In zijn psychologie maakt Seneca een onderscheid tussen ‘vrijwillige reacties’ en ‘onvrijwillige reacties’. De laatste zijn onze impulsieve en emotionele reacties. De eerste zijn reacties die voortkomen uit onze eigen rationele keuzes.

Met positieve emoties hadden de stoïcijnen geen probleem. Positieve emoties zijn goed, hoewel je een echte stoïcijn nooit zal betrappen op onbezonnenheid. Onvrijwillige reacties die leiden tot positieve emoties worden naar waarde geschat, maar indien nodig tot de orde geroepen in de stoïcijnse geest.

Lees verder “Seneca (3): De negatieve emoties te lijf” →

Plato (7): De onevenwichtige psyche

On door Kees AldersinOude Griekenland4 reacties
Plato (Capitolijnse Musea, Rome)

[Dit is de zevende aflevering van een reeks over de Atheense filosoof Plato, die veel mensen vooral kennen om zijn zogenoemde ideeënleer, om de Platonische liefde en om zijn ideale filosofenstaat. Dat is echter wat misleidend. Plato’s filosofie is breder en gaat dieper.] 

In de menselijke psyche, waarover we het vanmorgen hadden, gaat het volgens Plato eigenlijk op dezelfde manieren mis als in de samenleving. Hij onderscheidt dan ook een aantal menstypen, analoog aan de verschillende staatsvormen die hij beschrijft.

Plato’s psychologie

De timocratische persoonlijkheid wordt overheerst door wil, door ambitie. Hij is een CV-builder, is gek op sport, maar verwaarloost zijn studie. Hij wordt materialistischer naarmate hij ouder wordt, bij gebrek aan harmonie van geest.

Lees verder “Plato (7): De onevenwichtige psyche” →

Verliefd, verloren

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Kelten (La Tène), Klassieken, Lage Landen, Pseudowetenschap, Romeinse Republiek11 reacties
De Selle

Een noot in een publicatie van vondsten uit Thuin waarvan ik de gegevens momenteel niet bij de hand heb, was de eerste keer dat me opviel dat er weer mensen zijn die denken dat de Sabis de Samber is. Terwijl het gaat om de Selle.

Wellicht verdient dat enige uitleg.

In het jaar 57 v.Chr. viel Julius Caesar de Belgen aan. Even ten noordwesten van het huidige Reims, aan de Aisne, versloeg hij zijn tegenstanders voor de eerste keer. Daarna rukte hij verder op tot hij bij de Nerviërs kwam, die de Romeinse bereden verkenners wisten te verrassen bij de rivier de Sabis. Dankzij de routine waarmee de legionairs reageerden, wonnen de Romeinen het gevecht. Korte tijd later veroverden ze het fort van de Aduatuci, dat is geïdentificeerd bij Thuin. De vraag is nu waar tussen de Aisne en Thuin de Sabis ligt. Het woord is een hapax, dat wil zeggen dat het maar één keer voorkomt in de antieke literatuur, en wel in Caesars eigen verslag.

Lees verder “Verliefd, verloren” →

Emoties

On door Jona LenderinginDagelijks leven13 reacties

Zoals de vaste lezers van deze kleine blog weten, hecht ik nogal aan rust in de stiltecoupé (en voor wie de running gag nog niet kent is er 1, 2, 3, 4 en vooral 5). Ik wil er kunnen werken en stoor me eraan als mensen doorpraten nadat je ze eraan hebt herinnerd waar ze zitten. Ik vind het doorpraten vooral frappant omdat in vermoed dat de praters wél de beleefdheid opbrengen om niet te roken waar dat is verboden, om het onderscheid tussen mannen- en vrouwentoiletten te respecteren en om in een rij te wachten. Het is het gecultiveerde karakter van de onbeschoftheid – het niet rekening willen houden met een ander – dat me kwaad maakt.

Onlangs zat ik in een trein van Amsterdam naar Nijmegen en het was rustig. Dan is treinreizen heerlijk: je kunt lezen of schrijven zonder te worden afgeleid. Zoals u al vermoedde werd mijn geluk verstoord, en wel toen in Ede twee dames instapten die in de stiltecoupé hun luidruchtige gesprek voortzetten. Mijn aanvankelijke ergernis verdween echter toen ik begreep dat de mensen slechthorend waren.

Lees verder “Emoties” →

De ontkenningsfase

On door Jona LenderinginDagelijks leven1 reactie

sinterklaas4Het zal in november of december 1971 zijn geweest. Misschien een jaar eerder. In elk geval zat ik op de lagere school en had Sint-Nicolaas net een bezoek aan onze klas gebracht. Een waardige, strenge bisschop, waar we een beetje bang voor zouden zijn geweest als hij niet ook wat leuke pieten had meegenomen. Na zijn bezoek was de bel gegaan en nu mochten we naar huis. Juist toen we de straat op liepen, kwam daar Sint-Nicolaas aan, te paard.

Eén ding was me meteen duidelijk: dit kon niet dezelfde man zijn die ons zojuist herderlijk had toegesproken. Een geloofscrisis, ja geloofsafval dreigde. Maar ineens begreep ik het. De goedheiligman voor me was op weg naar de kleuterschool naast ons en had zich wat opgevrolijkt. Voor de kleine kinderen wilde hij natuurlijk niet zo streng zijn.

Lees verder “De ontkenningsfase” →