De laatste Romeinse keizer die nog belang stelde in de gebieden ten noorden van de Alpen was Majorianus (r.457-461). Dat betekende dat hij het conflict aanging met de Franken, die inmiddels in het noorden van Gallië een staat aan het opbouwen waren. Ik blogde al eens over hun leider Childerik.
De Romeinse auteur Sidonius Apollinaris hield een lofrede op zijn keizer, waarin hij alle stereotypen uit de kast haalde om de Franken neer te zetten als allerafschuwelijkste woestelingen. De toekomst behoorde echter wél aan die woestelingen: Majorianus bereikte weinig en de Franken namen de macht in Gallië over. Over deze episode is groot nieuws op komst maar het is nog onder embargo.
Onze keizer temt monsters. Bij hen hangt het haar van de rossige hoge kruin neer over het voorhoofd, terwijl hun haarloze achterhoofd glimt van naaktheid. Hun waterige oog is wit en heeft een blauwige glans. Omdat hun gezichten overal zijn geschoren, halen ze hun kam door hun onaanzienlijke snorren in plaats van door hun baard. Hun strakke kleren, die hun grote mannelijke delen omspannen, dragen ze hoog, zodat hun stevige knieën bloot komen. Een brede riem omgordt hun smalle lendenen.
Het is een sport voor ze om hun snelle bijlen van grote afstand door de lucht te slingeren en van tevoren te weten waar ze zullen inslaan, om hun schilden te draaien en om zó snel naar voren te springen dat zij eerder dan de door hen geworpen speren aankomen bij hun vijanden. In hun kinderjaren is hun krijgszucht al volwassen. (Sidonius Apollinaris, Lofrede op Majorianus 238-250)
Hoe je oorlog voert door speren te werpen en eerder dan die speren aan te komen bij de vijand, zodat die speren ook jou zelf kunnen raken, is een van de geheimen van de oude geschiedenis.
De haardracht van die Franken lijkt op die van Fortuna (ook wel Occasio)
verum est, quod legitur
fronte capillata,
sed plerumque sequitur
Occasio calvata.
uit de Carmina Burana
Willem van Bentum
de jaartallen onder het citaat lijken me niet juist.
Dat zijn geen jaartallen maar regelnummers. 😉
natuurlijk!!
Het is een beetje flauw, maar de illustratie, hoe mooi ook, zit mij niet helemaal lekker. Het paard is klein, goed in proportie, de ruiter lijkt mij te klein, zeker in beenlengte. Van Karel de Grote werd gezegd dat hij bijna met z’n voeten over de grond sleepte; hier kloppen de verhoudingen niet. De ruiter is baarddragend (eerder een Viking); Apollinaris heeft het over baardloze mannen; de ring van Childerik toont een baardloze kop.
“Van Karel de Grote werd gezegd …”
En dat kan geen overdrijving zijn?
Ik heb eens wat foto’s van ruiters te paard bekeken. Van lang niet allemaal komt de voet beneden de paardenbuik uit en nooit verder. Bedenk bovendien dat in de vijfde eeuw mensen kleiner waren dan nu. Zelfs Karel was 1,84 m – ik ben 1,92 m en er is een erg klein paard nodig om mijn voeten over de grond te laten slepen.
Uw conclusie dat de verhoudingen niet kloppen is voorbarig.
Het heelal zet uit dus wordt alles steeds groter. Omgekeerd was alles vroeger dus kleiner. De mensen waren kleiner maar hun paarden dus evengoed.
Karel de Grote zou 6 voet (1m84) lang zijn geweest. Carolus Magnus zou dus minder ‘Karel de Grote’ hebben geheten (naar de klassieke traditie) maar eerder ‘Karel de Lange’ (naar de Germaanse traditie). Vergelijk Pepijn de Korte, Karel de Dikke, Robert Kortebroek etc.
Overigens is Sidonius niet zaligmakend waar het gaat om de ‘barbariserende’ beschrijving – hij kleedde zijn Franken ook in veel bont. Echt niet.
“Over deze episode is groot nieuws op komst ”
Ik reken op je, want ik brand.
“alle stereotypen uit de kast ….”
Het heeft nogal wat gemeen met propaganda uit de twee Wereldoorlogen.
“Hoe je oorlog voert door speren te werpen en eerder dan die speren aan te komen bij de vijand, zodat die speren ook jou zelf kunnen raken”
Tsja, dat is nu ironie. Ik neem niet aan dat iemand dit echt serieus neemt. Als training lijkt het mij prima – een charge oefenen, of misschien zelfs de impact van de projectielen nét voor de impact van de charge. Maar dan net zo beschrijven dat de lezers glimlachen om die domme, domme barbaren.
Wat is trouwens het Latijnse woord dat Sidonius gebruikt voor ‘snor’? Ik had begrepen dat met dit niet kende en er bij voorbeeld beschrijvingen zoals ‘Gotische baard’ voor verzon?
Nog even over de paarden; hoe zou het fokprogramma van Europese paarden er uit gezien hebben? Kunnen we een fokcentrum aanwijzen? of deed elke edelman zo’n eigen dingetje?Bestaat vast een studie over. De arabieren waren al bezig met het fokken van langebenen paarden; ca 700 komen die naar Spanje. Tapijt van Bayeux laat grote paarden zien met vooral lange, slanke, baardloze ridders, maar dan ben je al 400 jaar verder.