Ooit was de column het meest vrije genre dat er was. Nog altijd kan de columnist schrijven waarover hij wil en heeft hij eigenlijk maar één beperking: hij moet een bepaald aantal woorden vol schrijven. De blogger is nog vrijer: die heeft zelfs die beperking niet. Hij neemt zoveel woorden als nodig is voor zijn betoog en dat is dat.
Paradoxalerwijs leidt deze vrijheid in de praktijk toch tot een beperking. Als iemand schrijft over alles wat bij hem opkomt, is er immers ook geen reden hem te volgen, want in driekwart van de gevallen schrijft hij over een onderwerp dat je niet interessant vindt. Slechts een enkele blogger – slechts een enkele auteur, trouwens – heeft het gouden pennetje dat hem zó goed doet schrijven dat mensen álles willen lezen, domweg omdat hij het schrijft. Onder de columnisten is Max Pam zo iemand: ook al kan ik niet echt schaken, ik heb jarenlang zijn schaakrubriek gevolgd omdat hij zo verrotte goed schreef. Een blogger met deze stilistische vaardigheid heb ik nog niet ontdekt. Ik zeg weleens dat Multatuli het bloggen heeft uitgevonden omdat hij in zijn Ideën alle vrijheden al heeft genomen, maar zijn digitale volgelingen halen diens torenhoge niveau niet.
Kortom, de gemiddelde blogger zal zijn publiek niet binden door zijn schrijfstijl. Hij doet er dus goed aan toch maar een thema te kiezen, want dan bind je in elk geval geïnteresseerde mensen. Voor deze blog is dat dus de oude wereld geworden. De algemeen bruikbare naam van deze blog bewijst dat ik die ambitie aanvankelijk niet had.
Dat is dus de paradox: de blogger mag dan een grote vrijheid hebben, hij bereikt geen publiek als hij die vrijheid werkelijk benut en kiest daarom een specialisme. Dat is de eerste onvrijheid die ik in dit stukje wil noemen.
De tweede ligt in het verlengde daarvan. Doordat bloggers specialismen ontwikkelen, ontstaan blog-genres. De afgelopen week, na het stukje waarin Maarten Keulemans NWO opriep wat geld te geven aan bloggers die wetenschap uitleggen, ontdekte ik dat deze blog wordt gerekend tot de “wetenschapsblogs”. Een woord dat naturel genoeg klinkt om er altijd al te zijn geweest (zoals je ook modeblogs, bijbelblogs en kookblogs hebt) maar waarvan ik eigenlijk niet goed weet wat ermee kan zijn bedoeld.
Ik kan weliswaar denken “ik doe mijn eigen ding”, maar blijkbaar zijn er mensen met verwachtingen en dan kan ik mijn verhaal beter kwijt als ik daarmee rekening houd. Er bestaat niet zoiets als “publiek ik veracht u”. Een genre perkt weliswaar je vrijheid in, maar dit keurslijf is ook een manier om beter te communiceren. Dat is mijn tweede onvrijheid.
Tot slot is er de derde: complexiteit. Zoals ik hier al eens heb aangegeven, zijn er onderwerpen die zo kennisintensief zijn, dat je ze niet op een blog kunt behandelen. Als historicus moet ik het van tijd tot tijd hebben over zaken als ontologisch holisme: doe ik het niet, dan ben ik geen knip voor mijn neus waard; doe ik het wel, dan verlies ik lezers. Ik denk dat ik met Methode op Maandag een vorm heb gevonden om in elk geval duidelijk te maken dát geschiedenis meer is dan het oplepelen van feitjes en inzichtjes, maar ideaal is het niet. De vrijheid het noodzakelijke verhaal te vertellen wordt beperkt door de complexiteit van dat verhaal.
Alles wat ik nu schreef, geldt in meerdere of mindere mate voor iedereen die schrijft. De blogger hoort tot degenen die wat meer vrijheid hebben, heb ik het idee, maar ook hij loopt tegen grenzen aan.
Misschien is de vierde ‘beperking’ (of toch onvrijheid?) de aandrift ELKE dag een blog te ‘moeten’ schrijven en publiceren? Terwijl dat eigenlijk niet hoeft……Het is een zelfopgelegde drang, lijkt me. Overigens is het bijna een vast ochtendritueel geworden je blog (met genoegen) te lezen bij het ontbijt. Maakt een dergelijke verwachting het bloggen ook meer onvrij?
Ha, u kent JL nog niet. Een paar jaar geleden kondigde hij aan het wat rustiger aan te doen met zijn blog. Resultaat: minstens twee weken twee stukjes per dag, zonder enig verlies van kwaliteit.
Met betrekking tot Max Pam: volledig mee eens. Met betrekking tot de rest: mijn vader zei dan altijd ‘In der Beschränkung zeigt sich der Meister.’ Inmiddels weet ik dat de uitspraak van Goethe is en dat er ook nog ‘erst’ bij moet, maar voor de rest is het gewoon waar. Continuez vos gramdes entreprises!
Dat stond eens bij een Nederlands opstel van mij in de Humaniora. Ik kreeg veel punten, maar kennelijk vond mijn leraar het opstel te lang. Hij schreef het goed, dus met ‘erst’ erbij. Hij was zo vriendelijk om mij te vertellen dat van Goethe kwam. Sindsdien heb ik het vaak zonder dat ‘erst’ erbij gezien en dat is dus fout.
grandes.
Het lijkt bijna dat je de wetmatigheden van het bloggen definieert.
Ach, zonder nadenken ik lees graag bij jou.
Vriendelijke groet,
Dat laatste geldt ook voor mij en ik volg deze blog pas een paar maanden.
Ik bedoelde de reactie van mijn naamgenoot. Ik wist niet dat de reacties zo snel kwamen!
“Onder de columnisten is Max Pam zo iemand: ook al kan ik niet echt schaken, ik heb jarenlang zijn schaakrubriek gevolgd omdat hij zo verrotte goed schreef.”
Nou vlak je zelf niet uit zou ik zo zeggen, jij schrijft ook verrotte goed. Het is altijd een genoegen om je verhalen te lezen ook als het me minder interesseert wat je schrijft.(ok, dat komt niet zo heel vaak voor…)
Ik open de Mainzer Beobachter altijd, omdat er altijd de kans is dat ik iets lees dat ik niet had willen missen, en bij Jona is die kans erg groot. Maar ik lees niet altijd de hele blog. Niet alles interesseert me. Dat is de blije vrijheid van de lezer. Gelukkig maar. Nog blijer ben ik dat ik niet steeds hoef te antwoorden dat ik Jona’s cookies accepteer. De eerste keer dat dàt zou gebeuren haak ik definitief af. Jona is gewaarschuwd!!.
Maar Jona is een hele goede cookiebakker.😉
Ik vind dat met die beperking best meevallen Jona. Je echt historische stukken lees ik alleen als het onderwerp mij aanspreekt (blijkbaar kun je je nog niet meten met Pam), maar ik geniet het meest van stukken als dit, of wanneer je met je fiets de trein onveilig maakt.
Het verschil tussen beperking 1 en 2 zie ik niet zo.
Overigens vind ik uzelf een uitstekende schrijver, en uw blog ervaar ik als leerzaam en horizonverruimend; onderhoudend ook.
Mulisch de eerste blogger? Ik zou denken Erasmus, die de drukpers gebruikte zoals bloggers nu internet gebruiken.
Multatuli, niet Mulisch. Een verschil zo groot als Erasmus en Luther, dag en nacht, hemel en hel.
Ik vind mezelf een mulus.
ik vind de derde onvrijheid, het reduceren van de complexiteit, en dit vervolgens in een leesbaar stukje gieten, de meest lastige. Je doet dit op een fantastische manier, reden waarom ik je blog altijd lees. Op deze wijze bekeken kom je redelijk bij Max Pam, die nog steeds erg goede stukjes schrijft in de Volkskrant, in de buurt.
Ik beschouwde de suggestie van Ceulemans dan ook als groot, maar vooral verdiend compliment voor je blog.
Ik denk dat zijn suggestie bloggers te subsidiëren niet het gewenste resultaat zal hebben, maar het was leuk om te horen. Dat compliment heb ik ook als compliment ervaren, en vooral omdat het komt van iemand die weet waarover hij het heeft.
Persoonlijk vind ik het helemaal niet erg als iemand zich beperkingen oplegt. Als blogger ben je, denk ik, redelijk onafhankelijk in een bepaald vakgebied. Bloggen over je vakgebied is ook tamelijk uniek. Het probleem van de complexiteit van sommige onderwerpen en de vorm van de blog is inderdaad reëel. Misschien kan Livius verder uitgebreid worden?
Columnisten als Pam, Bas Heine of Sitalsing kunnen jaloersmakend goed schrijven, maar zij hebben zich nooit werkelijk in vraagstukken verdiept, hebben geen directiekamers van binnen gezien of moeilijke besluiten genomen. Ik lees liever stukken van outsiders die ook insiders zijn (of ooit insiders waren). Over de beperkingen gesproken geldt wat Erik Hofmans zegt, tenzij je zelf knellende banden ervaart. Verder vind ik het een teken aan de wand dat veel columnisten (Pam, Heine, Spaan, etc., etc.) zich wagen aan het schrijven van romans, en daar meestal niet al te succesvol in zijn. Kennelijk is de drang om serieus genomen te worden binnen de beperkingen en knellende banden van dit genre erg groot onder veel columnisten. Volledige vrijheid geeft misschien niet altijd voldoening.
Ik wil je wat verklappen, Jona. Mijn Chromebrowser heb ik ingesteld een andere openingspagina. Toch kan ik de drang niet weerstaan om eerst naar je blog te gaan.
Wat me in je blog zo aantrekt, is dat je niet schroomt om over allerlei dingen te schrijven. Je bent niet monomaan in je onderwerpen. Uiteraard gaat het vaak over je vakgebied, maar je hoeft maar naar de categorieën te kijken om te zien dat er een zeer grote diversiteit is aan onderwerpen.
Verder is de illustratie vaak heel mooi en groot genoeg om ervan te genieten. Tegenwoordig is iedereen meer visueel ingesteld dan vroeger, dat kunnen we niet meer wegcijferen.
Je blogs zijn goed uitgebalanceerd qua lengte en opbouw, behalve je MoM, maar dat zijn dan weer stukken, waar wetenschappelijk veel van te leren valt.
Verder stel je je kwetsbaar op door de lezers de gelegenheid te bieden op je blogs te reageren, hetgeen voor de lezer weer aangenaam is, want hij kan meedenken en dat leidt vaak tot ‘bijstellingen’ van sommige beweringen. En daar ben je ontvankelijk voor. Ik kijk meestal een paar keer per dag ook naar de reacties.
Dit alles zeg ik niet om je te vleien, maar omdat ik het zo ervaar.
‘Sans la liberté de blâmer, il n’y a pas d’éloge flatteur’ (Beaumarchais in « Le Mariage de Figaro »)
Dit was jarenlang het devies van de Franse krant Le Figaro.
Ik begrijp de drie moeilijkheden wel die je aanhaalt, maar je blogs zijn ‘top’!
“is Max Pam zo iemand”
Donner was de beste onder de schakers. Wie het nog niet gelezen heeft:
https://www.antiquesportsbooks.com/wp-content/uploads/2015/05/de-koning.jpg
Naar mijn onbescheiden mening is dat literatuur.
– Lieve pion op a5
Mooi klein ding, randpion ben je, niet meer dan één veldje mag je bestrijken. Je bent zo klein, bijna niets, en je hebt de hele partij daar op je plaatsje gestaan, maar al die tijd was mijn hoop op jou gebouwd en al mijn angstig hunkeren was voor jou. Ik zag je wel, zoals je daar stond, kleine bengel. De mensen dachten natuurlijk dat het om de pion op d5 ging, hij trok hun aandacht, ja ze keken alleen naar hem, maar jij en ik wisten het wel, het ging om jou, om jou en jou alleen.
Je hebt gewacht, stouterd, je hebt je niet opgedrongen, want je wist dat ik al die tijd alleen maar aan jou dacht en dat je niets hoefde te doen, want dat ik vanzelf wel bij je zou komen. Kleine randpion, je bent nu vrij. Ga je gang, op a8 wacht jou en mij de onuitsprekelijke heerlijkheid. Heb mijn dank, klein lief ding. Ik heb je lief,
je Koning.
Zwart geeft op.
Multatuli schaakte trouwens ook. Ik ken vier partijen van hem.
http://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=89374
http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1291115
“ontdekte ik dat deze blog wordt gerekend tot de “wetenschapsblogs”.
Ik mag toch hopen dat je over meer blijft schrijven dan over wetenschap alleen. Verscheidene Amerikaanse tegenhangers doen dat ook. Daarom denk ik dat je je tweede vrijheidsbeperking niet goed formuleert. Je publiek – en zeker ook ik – verwacht dat je regelmatig over de Oudheid en de studie ervan schrijft.
“dan verlies ik lezers”
Dat verkies ik te betwijfelen. Ja, als je alleen maar zulke stukjes schrijft, dan wel. Het lijkt alsof je het belang van afwisseling onderschat.
Eens met beide opmerkingen!
Met m.b.t het tweede punt ben ik het wel met je eens FrankB, maar over de eerste heb ik mijn twijfels. Er zijn minstens twee Amerikaanse wetenschapsblogs die ik ooit regelmatig met met veel plezier las en waarvan ik veel geleerd heb, maar die mij al een paar jaar als lezer verloren hebben omdat hun blogger(s) geleidelijk aan steeds meer over buitenwetenschappelijke onderwerpen gingen posten of over onderwepen buiten hun vakgebied. Niet dat de onderwerpen waar ze over posten me niet interesseren, maar *hun* posts daarover interesseren me niet (omdat ze niet weten waar ze over ze het hebben). Op een gegeven moment was ik het zat om de paar degelijke posten tussen het vele brandhout uit te vissen en ben gestopt. Misschien is de relevante beperking: het publiek verwacht dat je vooral (maar niet uitsluitend) over de oudheid en de studie daarvan schrijft.
Ja, dat kan gebeuren. Ik las altijd met veel genoegen een uitstekende blog over parfum, maar op een zekere dag veranderde ze dat in een blog over parfum, wetenschap, kunst, literatuur, zaken waar ze geen verstand van heeft. Maar zoiets kunnen we Jona toch niet aanwrijven? die kletst niet uit zijn nek.
In je MoM zit een boek, maar het zou morele chantage van mijn kant zijn om je hiertoe te verleiden. Ik ben in ieder geval begonnen om die stukken in een map op te bergen.
Je zou “De klad in de klassieken” kunnen lezen. Daar zit veel materiaal in,
Volgens mij mankeert er niets aan uw blog. Gewoon zo doorgaan.
Volgens mij is dit blog heel geslaagd. Ik blijf het elke keer lezen, dus dat zegt mij genoeg. Niet alles vind ik even boeiend, maar juist door de afwisseling – museumstukken, recensies, wetenschappelijke methodes, series over één onderwerp, losse flodders, klaagzangen – is er altijd wel iets interessant. Soms blader ik door de oudere teksten heen en ontdek ik leuke series over de late oudheid en de vroege middeleeuwen, zoals de reeks over Julianus de Afvallige. Ik heb zelfs een boekje gekocht dat laatst hier de revue passeerde. Dus kennelijk werkt dit blog.
Beste Jona, ik lees je blog altijd met veel kritische interesse, met name door je kennis en gedrevenheid. Eén man bereikt meer dan het hele Nederlands Klassiek Verbond bij elkaar, mopper ik wel eens thuis!
Maar je kunt het natuurlijk ook overdrijven, zoals in dit blog. Er is voor jou helemaal geen onvrijheid, want je eigen keuze heb je zelf gemaakt. Daar ben je succesvol in. Ja, en dan is er enige beperking. Dat zal ongetwijfeld ook te maken hebben met het geheel van activiteiten waar je mee bezig bent, kortom: ook brood op de plank. Dat is prima, en als mede-zzp’er kan ik me dat levendig voorstellen. Maar dan moet je ook niet moeilijk gaan doen, zoals hier. Het gaat over de verwachting van je lezers, die je zelf hebt gewekt.
Verder: ik hoop nog vele blogs te mogen lezen!
Blogs pff, iedereen zit op insta weetje
Je maakt een grap, maar het is een serieus probleem. Informatie verspreidt zich langs de makkelijkste weg en bloggen is daartegen geen middel.
Sylvia witteman en JL natuurlijk.
Vroeger Jan Blokker.
Ik ben zo vrij het niet met je eens te zijn. Ad 1, je hebt geen specialisme nodig. Jij blogt over de Oudheid, omdat daar je hart ligt. En dat proef je. Met nauwelijks minder intensiteit schrijf je over andere dingen die je interesseren (of irriteren). En die zijn net zo lezenswaardig. Een goede blogger heeft iets boeiends te vertellen, om het even wat. Ad 2, ik mag hopen dat je je bij het schrijven niet laat leiden door de wensen en verwachtingen van je lezers, maar door wat je er zelf over kwijt wil. Volgens mij is dat laatste inderdaad het geval. Ad 3, ja, lastig. Maar de docent in jou is goed ontwikkeld. Je weet complexe zaken toch vrij helder te verwoorden. Leg mij bij gelegenheid alsjeblieft uit wat ontologisch holisme is.
Ik heb alleen maar door dit blog te lezen de mens Jona erg leren waarderen. Ook al ben ik het niet met alles eens of hebben bepaalde aspecten van de Oudheid niet mijn belangstelling, ik lees elk stukje steeds met groot plezier. En volgens mij is dat wat een goede blogger onderscheidt van een minder goede.
Jacques Perk dichtte het zo in zijn
Aan de sonnetten
Klinkt helder op, gebeeldhouwde sonnetten,
Gij, kindren van de rustige gedachte!
De ware vrijheid luistert naar de wetten:
Hij stelt de wet, die úwe wetten achtte:
Naar eigen hand de vrije taal te zetten,
Is eedle kunst, geen grens, die haar ontkrachtte;
Beperking moet vernuft en vinding wetten;
Tor heerschen is, wie zich beheerscht, bij machte:
De geest, in enge grenzen ingetogen,
Schijnt krachtig als de popel op te schieten,
En de aard, te boren en den blauwen hoogen:
Een zee van liefde in droppen uit te gieten,
Zacht, éen voor éen -ziedaar mijn heerlijk pogen…
Sonnetten, klinkt! U dichten was genieten.-