Dingen waar je langs komt als je een fietstochtje maakt: de ruïne van Kaiserswerth. Op een eiland in de Rijn, ergens tussen wat nu Dusseldorp en Duisburg zijn, stond ooit een Romeinse villa die door de Merovingische hofmeier Pippijn van Herstal en zijn vrouw Plectrudis rond 700 werden geschonken aan de Angelsaksische missionaris Suïtbertus, een metgezel van Willibrordus. We horen weinig meer over de door hem gestichte abdij, maar in de elfde eeuw bouwde keizer Hendrik III het gebouw uit tot versterkt paleis, een palts.
Dat maakte het tot een geschikte plek om een tol in te stellen, en zulks geschiedde dan ook in 1174: Frederik Barbarossa verplaatste toen de Rijntol van Tiel naar Kaiserswerth. Wat je nu ziet, zijn de muren uit die tijd, ruwweg even oud als de Keulse romaanse kerken en romaanse kunst waarover ik een paar maanden geleden heb geblogd. Ten tijde van Frederik II kwam de tol in handen van de aartsbisschop van Keulen.
Het kasteel wisselde nog enkele keren van eigenaar en de Rijn wisselde nog enkele keren van bedding, zodat er een dam moest komen, waardoor het eiland nu ligt op de rechteroever. De grote toren die het complex ooit domineerde, is er niet langer: de Fransen hebben die tijdens de Spaanse Successieoorlog opgeblazen. De nazi’s misbruikten het als nationaal monument, zoals ze zich ook vergrepen aan Die Wacht am Rhein.
Tegenwoordig is de ruïne, netjes aangepast aan de eisen van het toerisme, vooral een fijne plek om even te pauzeren als je van Dusseldorp naar Duisburg fietst.
Ik zou zonnige zondagen mijden, want het is een geliefd Ausflugsort. Op andere dagen is het lekker rustig zodat je alles op je gemak kunt bekijken.
Zullen we maar internaliseren dat dit soort plekken voorlopig onbereikbaar zijn?
Wat een fantastisch lied toch. Ik heb een zwak voor dat soort pathetiek.
Ik heb net een boek van Tilman Struve over Heinrich IV gelezen. Na de dood van diens vader Heinrich III aten bisschop Anno van Keulen en Agnes, de moeder van de elfjarige Heinrich (de latere Heinrich IV), samen met ook het kind Heinrich in 1062 in deze palts. Anno lokte toen via een truc Heinrich naar zijn prachtige schip op de Rijn en ontvoerde hem vervolgens naar Keulen. Zijn moeder werd gedwongen om aan hem de keizerlijke insignes te overhandigen en zo kon Anno tot Heinrich 14 was geworden het rijk vanuit Keulen besturen. Zijn macht was jarenlang immens. Zo kon hij, invloedrijk als hij was, ervoor zorgen dat paus Alexander II werd gekozen in 1064. 9% van de inkomsten van het Duits-Roomse koninkrijk gingen direct naar Keulen.
Inderdaad een mooi lied en ook nog vrolijke muziek.
‘Die Wacht am Rhein (De Wacht aan de Rijn) is een lied dat door de Zuid-Duitse staten in het Duitse Keizerrijk als volkslied werd gebruikt.
Deze staten hadden namelijk moeite met het Pruisische volkslied ‘Heil dir im Siegerkranz’ dat in 1871 werd verheven tot het volkslied van het Duitse Rijk.’ Bron: Wikiwand
Tekst: Max Schneckenburger, 1840; Melodie: Karl Wilhelm, 1854.
1
Es braust ein Ruf wie Donnerhall,
wie Schwertgeklirr und Wogenprall:
Zum Rhein, zum Rhein, zum deutschen Rhein,
wer will des Stromes Hüter sein?
|: Lieb’ Vaterland, magst ruhig sein, 😐
|: fest steht und treu die Wacht am Rhein! 😐
2
Durch Hunderttausend zuckt es schnell,
und aller Augen blitzen hell;
der deutsche Jüngling, fromm und stark,
beschirmt die heil’ge Landesmark.
|: Lieb’ Vaterland, magst ruhig sein, 😐
|: fest steht und treu die Wacht am Rhein! 😐
3
Er blickt hinauf in Himmels Au’n,
wo Heldengeister niederschau’n,
und schwört mit stolzer Kampfeslust:
Du Rhein bleibst deutsch, wie meine Brust!
|: Lieb’ Vaterland, magst ruhig sein, 😐
|: fest steht und treu die Wacht am Rhein! 😐
4
Und ob mein Herz im Tode bricht,
wirst du doch drum ein Welscher nicht,
reich, wie an Wasser deine Flut,
ist Deutschland ja an Heldenblut!
|: Lieb’ Vaterland, magst ruhig sein, 😐
|: fest steht und treu die Wacht am Rhein! 😐
5
So lang ein Tropfen Blut noch glüht,
noch eine Faust den Degen zieht,
und noch ein Arm die Büchse spannt,
betritt kein Feind hier deinen Strand!
|: Lieb’ Vaterland, magst ruhig sein, 😐
|: fest steht und treu die Wacht am Rhein! 😐
6
Der Schwur erschallt, die Woge rinnt,
die Fahnen flattern hoch im Wind:
Zum Rhein, zum Rhein, zum deutschen Rhein,
wir alle wollen Hüter sein!
|: Lieb’ Vaterland, magst ruhig sein, 😐
|: fest steht und treu die Wacht am Rhein! 😐
7
So führe uns, du bist bewährt;
in Gottvertrau’n greif’ zu dem Schwert,
Hoch Wilhelm! Nieder mit der Brut!
Und tilg’ die Schmach mit Feindesblut!
|: Lieb’ Vaterland, magst ruhig sein, 😐
|: fest steht und treu die Wacht am Rhein! 😐
Tekst van Heil dir im Siegerkranz:
Heil dir im Siegerkranz,
Herrscher des Vaterlands!
Heil, Kaiser dir.
|: Fühl’ in des Thrones Glanz
die hohe Wonne ganz:
Liebling des Volks zu sein!
Heil Kaiser, dir! 😐
Nicht Roß’ und Reisige
sichern die steile Höh’
wo Fürsten steh’n:
|: Liebe des Vaterlands,
Liebe des freien Manns
gründet der Herrscherthron
wie Fels im Meer. 😐
Heilige Flamme, glüh’
glüh’ und erlösche nie
fürs Vaterland!
|: Wir alle stehen dann
mutig für einen Mann,
kämpfen und bluten gern
für Thron und Reich! 😐
Handlung und Wissenschaft
hebe mit Mut und Kraft
ihr Haupt empor!
|: Krieger- und Heldentat
finde ihr Lorbeerblatt
treu aufgehoben dort
an deinem Thron! 😐
Dauernder
stets zu blüh’n
Weh’ unsre Flagge kühn
Auf hoher See!
|: Ha, wie so stolz und hehr
Wirft über Land und Meer
Weithin der deutsche Aar
Flammenden Blick. 😐
Sei, Kaiser Wilhelm, hier
lang deines Volkes Zier,
der Menschheit Stolz!
|: Fühl’ in des Thrones Glanz
die hohe Wonne ganz:
Liebling des Volks zu sein!
Heil, Kaiser, dir! 😐
Het is leuk maar moeilijk om het nationalistische gehalte van beide liederen te vergelijken. Bij gebrek aan een nieuw volkslied is dit laatste lied tot 1922 gebleven.
Er zijn versies van beide hymnes op You Tube te vinden (meestal instrumentaal)