Afgelopen week ontdekte ik het onderstaande filmpje, dat ik zo verschrikkelijk vrolijk vind dat ik het eigenlijk al dagen loop te fluiten. Amerikaans rocknummer, uitgevoerd en gezongen door duizend Italianen. Er zit een leuk, enthousiasmerend verhaal aan vast dat u hier maar even moet lezen. U hoeft mijn muzikale smaak niet te delen, maar ik wil toch iets aan u voorleggen.
Even afgezien van het enthousiasme van al die mensen, zit een deel van de vrolijkheid volgens mij ook in het feit dat de Italiaanse taal van nature iets vrolijks heeft dat ook doorklinkt als ze Engels spreken (of zingen). Ik schrijf “van nature” maar vanzelfsprekend is dat een volstrekt subjectief oordeel. Vandaar dat ik zou willen dat ik het op een of andere manier toetsbaar kan maken. Ik heb bijvoorbeeld bedacht dat de blijheid van de Italiaanse taal komt doordat het wat meer klinkers heeft en daardoor wat luidruchtiger is. Dit is taalkunde van de kouwe grond, maar deze hypothese is te toetsen.
Omgekeerd klinkt Duits mij al snel droevig en dramatisch in de oren. Een Haupt voll Blut und Wunden is een stuk verdrietiger dan een testa piena di sangue e ferite. Waarmee ik uiteraard niet wil zeggen dat Duitssprekenden een dieper zielenleven hebben dan Italiaanssprekenden. Ik beweer zelfs niet dat mijn associatie meer is dan een hoogstpersoonlijke. Misschien vindt u addio wel verdrietig klinken en wordt u vrolijk van Tschüss.
Nog een persoonlijke impressie: ik heb een afkeer van Engels, hoewel het de enige vreemde taal is die ik redelijk beheers. Ik herken heus wel dat Engels soms onvertaalbaar goed bekt en herken ook dat het begrippen heeft waar we in het Nederlands geen equivalent voor hebben. Ik heb nog nooit een handige vertaling gezien van team. Maar ik heb een hekel aan Engels.
Die afkeer zal iets te maken hebben met het feit dat mijn stad onder de voet is gelopen door toeristen Noem dit voor mijn part een culturele verklaring. Voor de gevoelens die het Italiaans en Duits oproepen heb ik echter geen verklaringen. Het gaat puur om de klanken. Ik vind Papiaments mooier dan Sranantongo, Kleifries mooier dan Bildts.
Zijn dit soort impressies op een of andere manier “hard” te maken? Het zou me verbazen als taalkundigen deze psychologische vragen nooit hebben gesteld en het zou me eveneens verbazen als u er zelf nooit een theorie over heeft bedacht. De reageerpanelen staan voor u open.
Er is natuurlijk een persoonlijk element dat je gevoel tegenover een taal bepaalt. Italiaans komt van Latijn, men spreekt het in Rome en wellicht daarom hoor ik het zo graag. Net als Italiaanse sirenes: er zit nooit goed nieuws achter, maar het is de soundtrack van Rome en als ik ze hoor op tv of Internet, moet ik van heimwee zuchten. Dat ik graag Duits hoor, ligt wellicht aan het feit dat mijn moeder er opgroeide en ik aan Duitsland veel vakantieherinneringen heb. Frans ligt voor heel wat Vlamingen sowieso gevoelig. Ik spreek het vlot, maar ik word er niet warm of koud van.
Misschien doen overheersende klanken iets? Telt Duits meer woorden met donkere klanken als u, o en au en Italiaans meer a’s en i’s? Heeft het te maken met het feit dat meer Italiaanse woorden op een klinker eindigen en Duitse op een medeklinker? Doet het ritme ertoe, een zangerige toon?
Het « Savoir Vivre » van een volk of ín een landstreek, vindt zonder twijfel ook uitdrukking in taal, timbre en intonatie.
– Wat betreft Duits in het algemeen; bedenk dat een zekere sentimentaliteit diep geworteld is in die cultuur. Het laat zich daarom ook beter zingen dan het Nederlands.
– Voor mij klinkt in het Frans, die taal van mijn grootmoeder, een beetje die ittepetitterige, soms wat nuffige, maar ook zeer beschaafde elegantie door.
– Italiaans is drama pur sang en in de schone kunsten fraai gestileerd en hoog doorontwikkeld drama.
– De G-klanken in het Schwyzertütsch (Zwitserduits), door jongemannen gesproken, hebben op mij een onmiskenbare en erotische uitwerking.
Persoonlijke, subjectieve impressies – voor wat het waard is.
Dank je Jona voor het filmpje « it makes my day ». Hartverwarmend in deze tijden van corona- en formatie verwarring
Het Frans is helemaal niet ittepetitterig of nuffig! Het Frans klinkt als het bruisen van de zee.
Ik geloof niet dat je op degelijk wetenschappelijke basis iets kunt zeggen over
de waardering die je al of niet hebt voor de klanken van een bepaalde taal.
En verbinden met zogenaamde aard van een vol (wat dat ook moge zijn) lijkt me heel erg riskant.
Maar: als (koor)zanger kan ik wel iets zeggen over de aard van verschillende talen.
Het Italiaans staat aan top van de talen die heerlijk zijn om te zingen, vanwege al die open en meestal lange klinkers en toch de mogelijkheid door de medeklinkers om goed te articuleren. Het Frans is een ramp met de -ng klanken.
Het Duits is weer fijn omdat je er een heel goede dictie mee kunt bereiken.
Maar het Engels is het ergst : het is voor degene voor wie het niet de moedertaal is heel erg moeilijk om goed Engels te zingen, juist omdat er zo weinig gearticuleerd
wordt in die taal (en bij zang moet je het hebben van de medeklinkers als ‘vervoermiddel’ voor de klinkers).
Tot slot, maar dit geldt vast alleen voor mij omdat het 9ook0mijn moedertaal is: ook het Gronings zingt heerlijk.
Ik kan me vinden in de observaties van Truus Pinkster, behalve dat althans voor buitenstaanders het Gronings zo’n mooie zangtaal zou zijn. Dat zal wel net zo subjectief zijn als de moedertaal voor Fransen. Ain boer gong na sin naober tou (als ik het goed spel) is een geweldig lied, maar klinkt nergens naar. Maar mijn reactie gaat in hoofdzaak over klanken. Toen ik voor het eerst in Finland was en het daar hoorde spreken klonk het mij als Italiaans, hoewel ik er geen woord van verstond. Italiaans versta ik wel een beetje. De oplossing ligt inderdaad in de verhouding tussen klinkers en medeklinkers, die in het Fins anders is dan in de Germaanse talen. Zo zijn leenwoorden uit het Zweeds vereenvoudigd door medeklinkers te “schrappen”. Ranta = strand (nl. oever), Helsingfors leidde tot Helsinki en zo zijn er nog een heleboel. Een beetje tekstdichter die in het Nederlands iets voor muziek schrijft houdt daar volgens mij ook rekening mee. Het woord Volkskrant lijkt me bijvoorbeeld niet te zingen.
Een goede tekstdichter houdt, in alle talen, altijd rekening met de ‘zingbaarheid’ van
woorden.
En over dat Gronings: ja, dat is zeer subjectief. Zoals alle gevoelens over dialecten of dialect-talen. Bovendien denk ik dat je in het voorbeeld van het liedje dat je noemt het ook meer ligt aan de muziek dan aan de taal.
Als je bv luistert naar de chansons van Ede Staal (betere muziek, betere teksten) zul je waarschijnlijk anders reageren.
“Ik schrijf “van nature” maar vanzelfsprekend is dat een volstrekt subjectief oordeel.”
Ja, nogal. Mijn favoriete Italiaanse band is Banco del Mutuo Soccorso en mijn favoriete nummer van hen is
https://www.youtube.com/watch?v=ymE-prHcuFk
Hier is niets vrolijks aan. Dat valt ook niet te verwachten met een tekst over een politieke gevangene, gepresenteerd in de ik-vorm. Toch is dit door en door Italiaans en wie de roerige politieke geschiedenis van het land kent (inclusief een onofficiële burgeroorlog tot ongeveer 1948) is niet verbaasd. Ik ken niets in het Duits gezongen dat zo droef en dramatisch is, maar ik ben dan ook niet dol op Duitse muziek en dus net zo subjectief.
De band BMS heeft ook een geweldig live-album opgenomen (in 1976) en uitgebracht (enige decennia later). De zanger zingt een paar coupletten van één nummer in het Engels en dat is ronduit een verschrikking; het enige minpunt.
De enige taal waar ik een grondige hekel aan heb is ABN. Ik associeer het met arrogantie en minachting. Gelukkig zijn er maar weinig die het spreken.
Mijn favoriete talen gezet op muziek zijn Russisch en Oekraiens. Dat komt vooral door Boris Godunov, Mazeppa en het eerste deel van Sjostakovitsj’ 13e, maar er is natuurlijk nog veel meer.
‘De enige taal waar ik een grondige hekel aan heb is ABN. Ik associeer het met arrogantie en minachting.’
Wat arrogant en minachtend…
🙂
Helaas maakt u zich schuldig aan een onterechte gelijkstelling (van mensen en taal).
Oei, dat rare vierkantje moet een vrolijke smiley voorstellen.
OK, ik ga even spammen. WordPress accepteert maar één link per commentaar.
https://www.youtube.com/watch?v=EURSvgFU-AU
De scene met de jurodivi (heilige dwaas) en de sterfscene zijn nog indringender.
Hiervan moet men de context kennen: Maria wordt waanzinnig. Andrej, die veliefd op haar is, ligt te sterven in haar armen. Maria denkt dat hij haar baby is en zingt een wiegeliedje.
De mooiste taal is natuurlijk het Italiaans.
De muzikaliteit, de sensualiteit, de expressiviteit.
Elk woord een gedicht. Een drama. Een liefkozing.
Tenslotte de Holocaust, zoals in praktijk gebracht in het ravijn van Babi Yar, op tekst gezet door Jevtoesjenko en op muziek door Sjostakovitsj.
https://www.youtube.com/watch?v=YOmfNobfeqw
No monument stands over Babi Yar.
A drop sheer as a crude gravestone.
I am afraid.
Today I am as old in years
as all the Jewish people.
Now I seem to be
a Jew.
Here I plod through ancient Egypt.
Here I perish crucified, on the cross,
and to this day I bear the scars of nails.
I seem to be
Dreyfus.
The Philistine
is both informer and judge.
I am behind bars.
Beset on every side.
Hounded,
spat on,
slandered.
Squealing, dainty ladies in flounced Brussels lace
stick their parasols into my face.
I seem to be then
a young boy in Byelostok.
Blood runs, spilling over the floors.
The barroom rabble-rousers
give off a stench of vodka and onion.
A boot kicks me aside, helpless.
In vain I plead with these pogrom bullies.
While they jeer and shout,
“Beat the Yids. Save Russia!”
some grain-marketeer beats up my mother.
0 my Russian people!
I know
you
are international to the core.
But those with unclean hands
have often made a jingle of your purest name.
I know the goodness of my land.
How vile these anti-Semites-
without a qualm
they pompously called themselves
the Union of the Russian People!
I seem to be
Anne Frank
transparent
as a branch in April.
And I love.
And have no need of phrases.
My need
is that we gaze into each other.
How little we can see
or smell!
We are denied the leaves,
we are denied the sky.
Yet we can do so much —
tenderly
embrace each other in a darkened room.
They’re coming here?
Be not afraid. Those are the booming
sounds of spring:
spring is coming here.
Come then to me.
Quick, give me your lips.
Are they smashing down the door?
No, it’s the ice breaking …
The wild grasses rustle over Babi Yar.
The trees look ominous,
like judges.
Here all things scream silently,
and, baring my head,
slowly I feel myself
turning gray.
And I myself
am one massive, soundless scream
above the thousand thousand buried here.
I am
each old man
here shot dead.
I am
every child
here shot dead.
Nothing in me
shall ever forget!
The “Internationale,” let it
thunder
when the last anti-Semite on earth
is buried forever.
In my blood there is no Jewish blood.
In their callous rage, all anti-Semites
must hate me now as a Jew.
For that reason
I am a true Russian!
Het gedicht is uit 1961, de muziek uit 1962.
Naar mijn onbescheiden mening is geen taal zo geschikt gevoel uit te drukken als het Russisch.
Helaas heb ik van het slotnummer uit Mussorgsky De Markt van Sorotsjinsky alleen instrumentale versies kunnen vinden; thuis heb ik er één met koor. Vrolijker kan niet.
Ik heb de Foo Fighters een keer live mogen zien, op Lowlands 🙂
Dat wou ik even kwijt..
Ik moet Truus Pinkster toch gelijk geven wat het Gronings betreft. Ede Staal is goed vertegenwoordigd op You Tube. hij verdient postuum meer landelijke bekendheid. Wel een verschil als je net naar de Matthäus gekeken/geluisterd hebt. Maar over het Duits als zangtaal had ook iemand een opmerking!
Om dit te toetsen, zou je het moeten voorleggen aan een groep (zeg) Chinezen die geen speciale ideeën hebben over Duitsland en Italië en die beide talen nooit hebben gehoord. In dat geval is het echter maar de vraag of ze wel een verschil kunnen horen; maar dat ze de associaties hebben die jij hebt, is heel onwaarschijnlijk.
Huh? Hoe kan een groep Chinezen bevestigen danwel ontkrachten of Jona een droevig gevoel krijgt bij het horen van het Duits??
Dit is een fijne reactie.
Dankjewel Marc, dit is waar ik naar op zoek was. En niet naar allerlei uitermate subjectieve opvattingen.
Toch is dat het onderwerp van JonaL’s stukje:
“anzelfsprekend is dat een volstrekt subjectief oordeel”.
Daarmee zou je kunnen achterhalen hoe deze talen overkomen op Chinezen, die ook bepaalde klanken gewoon zijn en mogelijk van daaruit Duits dan wel Italiaans mooier zullen vinden. Het onderzoek wordt interessanter als je het herhaalt bij meer groepen over de hele wereld, liefst inderdaad met zo weinig mogelijk affiniteit met en kennis over de betrokken talen en hun sprekers/landen.
Ja, we moeten dit niet zonder meer verwerpen “want subjectief”. Mensen geven wereldwijd de voorkeur aan The Beatles boven The Monkeys en aan Mozart boven Salieri (inclusief Salieri zelf, die geen enkel probleem had met het genie, integendeel). Omgekeerd is uitzonderlijk.