Een tijdje geleden blogde ik over digitale historische taalkunde: dat wil zeggen de toepassing van het stamboommodel, in combinatie met digitalisering, bij de reconstructie van oude talen. Uiteraard zijn er slagen om de arm te maken, want talen veranderen zich nooit helemaal “op de automatische piloot”. Ik noemde fenomenen als de Sprachbund, waar het culturele feit dat mensen samenwonen een rol speelt bij de verandering van een taal.
Hoewel er dus slagen om de arm te maken zijn, is het idee van een stamboom een robuust wetenschappelijk model. Het is voor het eerst toegepast bij de reconstructie van oude handschriften (de Lachmannmethode), en beïnvloedde in de negentiende eeuw de biologie (de evolutieleer).
Ook bij de bestudering van contracten, een veld dat bekendstaat als diplomatiek, blijkt het stamboommodel geautomatiseerd en wel toepasbaar. Lees hier het stuk van Arnoud Engelfriet; vergeet niet het ietwat grote onderliggende databestand te bekijken. Digitale diplomatiek is een fascinerend thema!
Zo kun je vast wel uitvogelen wie “Omtzigt – functie elders” heeft geschreven.
Ik moest echt even peinzen voordat ik het herkende maar Engelfriet maakte de leukste grap van de dag.
Het blijft nog steeds moeilijk iets te vinden over de invloed van de Lachmann-Methode op de evolutietheorie in de 19e eeuw, laat staan op Darwin zelf.
Dit (betaal-)artikel stipt de convergentie aan tussen de huidige filologische werkwijze en de huidige toepassing van de evolutietheorie op de ontwikkeling van soorten, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/j.1741-4113.2006.00391.x
Dit Britannica artikel over de Lachmann-methode laat zien dat ook Lachmann op de schouders van anderen stond (uiteraard.) Er wordt verder niks gezegd over beïnvloeding van de biologische evolutietheorie.
https://www.britannica.com/topic/textual-criticism/From-Bentley-to-Lachmann