Om het te hebben over de Hemelschijf van Nebra moeten we het eerst hebben over de Leidse balpenmoord. Dat is alweer dertig jaar geleden. Een mevrouw was dood aangetroffen met in de hersenen een balpen. Die was afgeschoten met een kruisboog, zo veronderstelde de politie. Men arresteerde iemand en er volgde een complexe rechtszaak. Toen was er een onverwachte ontwikkeling. Het bleek namelijk dat de pen even goed door een ongelukkige val in de oogkas kon zijn terechtgekomen. Door de tragedie meteen te typeren als moord, had de politie de verdere interpretatie in een bepaalde richting geduwd. En niet per se de juiste.

Zo is het ook met archeologische vondsten. Een team vindt iets, geeft een eerste duiding en die bepaalt dan in welke richting de verdere interpretatie gaat. Uiteraard is er ook weleens correctie. Toen in een grot bij Qumran joodse religieuze teksten waren gevonden, kon de nabijgelegen ruïne alleen maar een klooster zijn. Tot bleek dat het ging om een dadelpalmplantage. De beroemde dodecaëders die overal in Romeins Europa zijn gevonden, gelden als religieuze voorwerpen, maar onlangs opperde iemand dat het punnikklosjes zouden zijn gewest. Voor zover ik weet denkt niemand dat het werkelijk zo is – je zou iets van hout of bot hebben verwacht – maar het was wel een voorbeeld van een hypothese waar nooit iemand aan had gedacht.

Lees verder “De Hemelschijf van Nebra” →