Een kennis die ik al maanden niet in het echt heb gezien, gaf onlangs op de sociale media aan blij te zijn weer naar kantoor te kunnen en collega’s te kunnen zien. Eindelijk was er voor hem uitzicht.
Ik dacht: “heb je soms het empathische vermogen van een pinda?” En ik dacht ook: “je bent al die tijd doorbetaald, je kon je werk blijven doen, je hebt geen inkomen hoeven inleveren – was het nu teveel gevraagd je blijdschap iets te temperen, rekening te houden met de mensen die niet zijn gevaccineerd, te denken aan degenen die de klappen hebben opgevangen?” Ik werd onredelijk kwaad.
Of beter: ongericht kwaad. Het beleid rond de corona heeft me verschillende redenen gegeven om boos te zijn maar ik heb me lang weten te onttrekken aan de negativiteit. Toen iemand me echter onder de neus wreef dat voor hem alles al normaliseerde, trok ik het even niet. De opgehoopte ergernis had een doel gevonden om zich op te richten.
Pseudowetenschap
Dit is, volgens mij, een reden waarom mensen pseudowetenschap omhelzen. Ze weten heus wel beter maar hun woede zoekt naar een aanleiding. Men voelt zich miskend, bijt op een punt waar het kan en toont zo dat men bestaat. Om die reden zijn de beeldspraken ook zo heftig. Mensen weten heus wel dat vaccinatie geen holocaust is en dat het misplaatst is Jesse Klaver dood te wensen, maar met zulke hyperbolen bewijst men dat men er is.
Ik heb dagelijks te maken met mensen die vragen stellen over geschiedenis. Drie van de vier mensen zijn blij als ze antwoord krijgen, de vierde is sceptisch. De helft van die sceptici laat de scepsis varen als je ook de methode uitlegt. De andere helft gelooft echter ook dat niet. Eén op de acht mensen gelooft dus liever niet dat de wetenschappelijke methode werkelijk de meest redelijke is. (Ik heb weleens lagere cijfers genoemd maar het is sinds 2014 merkbaar meer geworden.)
Dat mensen de wetenschappelijke methode afwijzen is niet omdat ze onredelijk zijn. Pseudowetenschappers fleuren helemaal op als ze kunnen verwijzen naar een wetenschappelijke publicatie. Het probleem is dat ze zitten met een ergernis waarvoor ze geen erkenning krijgen.
GSM
Ik kende iemand – hij woonde een blok verderop – die vaak hoofdpijn had en klaagde over de GSM-mast die op zijn dak was geplaatst. Alle wetenschappelijke rapporten toonden dat er onmogelijk een verband kon zijn maar hij spande toch een rechtszaak aan. Een wetenschapper is nog bij hem langs geweest om de methode uit te leggen, maar hij geloofde de wetenschap niet langer. En die wetenschapper kon niet horen wat er feitelijk werd gezegd: dat de man erkenning wilde hebben voor zijn hoofdpijn. Die was immers irrationeel en daar kon de wetenschapper niets mee.
(Uitslag rechtszaak: rechter gelastte verwijdering GSM-mast. Twee maanden later werd er een UMTS-mast geplaatst. Die staat er nog altijd. De man is verhuisd, maar ik zou hem hebben begrepen als hij het ding in brand had gestoken. Men nam hem écht als mens niet serieus.)
Ongehoordheid
Mijn punt is: mensen zijn niet anti-wetenschap. Ze zijn niet tegen vaccinatie, tegen lockdowns, tegen avondklokken, tegen GSM-masten. Ze willen zich ook heus wel laten overtuigen dat het klimaat verandert. Maar als er méér wordt verwacht dan alleen in te zien dat de wetenschap niet zo onredelijk is, als bijvoorbeeld alleen van jou een gedragsverandering of een financieel offer wordt gevraagd, wordt het lastiger. Woede hoopt zich op en richt zich op een punt waar het zich op richten kan.
De stijgende populariteit van pseudowetenschap is volgens mij geen – of niet alleen – een gevolg van kwaadwillendheid of domheid, maar komt voort uit frustratie, uit ongehoord zijn, en richt zich op een punt waarop het zich richten kan. Woede op zoek naar een aanleiding. Momenteel is die aanleiding het ongelijkheid-bevorderende corona-beleid; volgend jaar zal het wel zijn dat het klimaatbeleid leuk is voor huiseigenaren die subsidie krijgen om zonnepanelen te leggen terwijl huurders maar moeten zien of hun huisbaas hun toestaat zonnepanelen te leggen.
Wie pseudowetenschap wil bestrijden, moet de maatschappelijke onvrede wegnemen – kansenongelijkheid, discriminatie, baanonzekerheid, woonruimtetekort. Dat duurt nog even. Voor het moment zou ik het echter waarderen als mensen die het geluk hebben dat hun leven normaliseert, een béétje rekening houden met het feit dat driekwart van de mensen nog altijd op vaccinatie wacht.
Goed stuk. 100% eens. En het is zwaar de grijze massa bovenin zo aan het werk te zetten en te houden dat die woede tegen de makkelijkheid onder controle blijft.
Soort ‘sensibiliseren’ van jezelf 🙂
Er is vast een heel complex van omstandigheden waardoor mensen de wetenschap gaan wantrouwen, en gaan geloven en allerlei alternatieve feiten. Gebrek aan erkenning kan er een van zijn. Maar ook de verknooptheid van de wetenschap met de PTB (powers that be) is niet vertrouwenwekkend. De vele contra-intuïtieve resultaten omdat in de werkelijheid chaotische systemen meer voorkomen dan simpele lineaire voorstellingen. De inmiddels totale onbegrijpelijkheid van de natuurkunde (niemand snapt de quantummechanica, en als iemand zegt dat hij het wel snapt heeft er volgens Feynman echt niets van begrepen).
En vast nog een heleboel andere dingen.
Ik vind het recept voor vermindering van kwaadheid aan het slot van het stuk een goede aanzet, ik bem het met al die dingen eens, maar merk fijntje op dat Nederland in meerderheid op partijen gestemd heeft die daar niets aan zullen doen. Dat kan een mens ook heel kwaad maken.
Evenals dat sommige partijen strengere straffen willen, maar geleid worden door lieden die jarenlang op grote schaal de wet overtreden hebben, waar dan met ongedachte mildheid over wordt gesproken
Ja, wat bedoelen wij met “begrijpen”?
De QM werkt zeer goed, alleen zien we in het formalisme geen klassiek beeld meer. Bij het double-slit experiment zien we interferentie ook als er slechts 1 elektron is. Hoe kan dat nu weer? Dat komt doordat de waarschijnlijkheidsamplituden interfereren. Wiskundig werkt dat heel goed, meer valt er niet over te zeggen. Hoe kunnen waarschijnlijkheden interfereren? Overigens gebeuren dat soort dingen ook bij het klassieke elektromagnetisme: je hebt veldsterkte en power density. Je kunt op een ruimtelijke positie allerlei veldsterkten hebben, maar als die allemaal uit fase zijn dan is de power density op die positie nul. Het phased-array radar werkt zo. Ook dat is moeilijk te begrijpen.
“Ze weten heus wel beter maar hun woede zoekt naar een aanleiding.”
Dit zou heel goed kunnen.
“ik heb me lang weten te onttrekken aan de negativiteit.”
Ik niet; ik heb het niet eens geprobeerd. Wat ik wel heb gedaan is mijn woede richten op instituties en de daarbij behorende mensen. Dat lukt niet altijd. Ik word iedere keer goed boos als ik Sigrid Kaag (die jij zo sympathiek vindt) op TV hoor zeggen “we laten niemand vallen”. Precies dat heeft ze gedaan toen ik ongeveer een jaar lang tegen de helft van het minimumloon werkte. Helaas zijn er in mijn omgeving geen D66ers die ik dat lekker onder de neus kan wrijven (de VVD, het CDA en de PvdA zijn al aan de beurt geweest)..
Daar staat tegenover dat letterlijk al onze volksvertegenwoordigers zich volstrekt belachelijk maken. Ze lijden allemaal aan kippendrift omdat Rutte (voor wie ik evenmin enige sympathie heb) opperde om Omtzigt weg te promoveren en blokkeren aldus de kabinetsformatie. Ik begin zowaar groot begrip te krijgen voor de RKK – opsluiten dat zootje en het mag er pas weer uitkomen als er een regeringsakkoord is.
Mijn andere reactie is dat ik ook positief nieuws tot me neem. Dat Asscher is opgehoepeld heeft mijn achting voor de PvdA flink doen stijgen. De brieven die CDAers ten faveure van Omtzigt hebben verstuurd doen me goed – hopelijk dat die idioot van een Hoekstra tot het inzicht komt dat hij Omtzigt moet opzoeken om een gezamenlijke strategie uit te werken.
In dit verband is het interessant wat Luuk van Middelaar in NRC schreef: ‘Indien een stelsel geen ruimte laat voor legitieme oppositie, voor de mogelijkheid het beleid te vervangen, zul je een groei zien van ‘systeemoppositie’ , van verzet tegen het stelsel als zodanig. Wie alle tegenstemmen dempt, zet de samenleving onder hoge druk …’.
Al dat verzet (de woede) heeft inmiddels een eigen uitlaatklep en platform: social media waar de complottheoriën welig tieren. Zie al die woedende mensen maar eens tot rede te brengen. Nee, de makers van het onderdrukkende systeem moeten tot rede gebracht worden. Begin maar met de algoritmen. Dan kan de woede wegebben.
We zien het in optima forma in het debat in de Tweede Kamer; er wordt meer ruimte voor de tegenmacht geëist , nadat Rutte cs jarenlang bezig zijn geweest de oppositie te ‘sensibiliseren’, wat hier een ander woord is voor monddood maken.
Ik denk dat Marten Toonder allang een prachtig Bommel verhaal had geschreven met Tom Poes in de rol van Omzigt.
“Begin maar met de algoritmen”
https://www.computable.nl/artikel/nieuws/overheid/7175468/250449/tweede-kamer-wil-af-van-discriminerend-algoritme.html
“Sommige algoritmes blijken echter gevoelig voor etnisch profilering, wat discriminatie in de hand werkt.”
Statistische analyse is uiteraard gebaseerd op statistisch relevante informatie.
Als (!) ethnische kenmerken statistisch relevant blijken te zijn, dan is dat dus discriminatie. De Tweede Kamer wil dus niet-discriminerende algoritmen, dus algoritmen waar je helemaal niets aan hebt, omdat daarin de statistisch relevante informatie niet gebruikt mag worden. Ik heb sterk de indruk dat de Tweede Kamer helemaal niets begrijpt van statistische analyse.
Eén van de redenen waarom ik dit blog volg; je soms volledige wereldvreemheid…
De man gaf aan ernaar uit te kijken zijn collega’s weer eens te kunnen zien.
“De man gaf aan ernaar uit te kijken zijn collega’s weer eens te kunnen zien.”
Zo wereldvreemd is JonaL dan niet vandaag. Zie de eerste zinnen:
“….. gaf onlangs op de sociale media aan blij te zijn weer naar kantoor te kunnen en collega’s te kunnen zien. Eindelijk was er voor hem uitzicht.”
Bijna woordelijk hetzelfde als u dus.
Dat wil niet zeggen dat ik me kan vinden in zijn reactie op deze kennis. Ik behoor tot de driekwart die nog niet gevaccineerd is en kan me toch niet druk maken om de blijdschap van JonaL’s kennis. Hoe ik dat voor elkaar krijg heb ik hierboven al beschreven. Ik kan er dit aan toevoegen: het helpt dat ik al een tijdje bezig ben twee bestuurders het politieke leven zuur te maken. Want van onvrede weet ik uit eigen ervaring alles af.
Ik zie het zo: JonaL is slachtoffer van zijn eigen beschavingsideaal der humaniora. Zoals bekend ben ik daar minder enthousiast over en conformeer ik mij daar lang niet altijd aan.
Ik geloof niet dat ik je eerste alinea’s helemaal snap.
Ik bedoelde; ik vind het zeer moeilijk te begrijpen dat Jona boos wordt om het bericht van de collega op sociale media… die collega gaf aan dat hij blij was om collega’s te zien, meer niet.
Wat boeit het iemand die aan Corona lijdt dat een wildvreemde blij is om zijn collega’s te zien?
En waar stopt dat? “Hoera! Ik heb een dochtertje gekregen!”… mag niet! Er zijn ook mensen die geen kinderen kunnen krijgen!
Valt voor mij onder de categorie “je moet je bord leegeten, WANT de kindertjes in Afrika..” terwijl die daar werkelijk geen ene zak aan hebben of jij nu wel of niet je bord leegeet. De mens op z’n smalst.
Ja; dat realiseerde ik me. Daarom heb ik mijn eigen kwaadheid ook getypeerd als onredelijk en ongericht.
En dat geldt dus ook voor mensen die pseudowetenschap volgen. Hun woede is ongericht. Maar daarom is die woede er nog wel en wie pseudowetenschap wil bestrijden, zal die brandhaard moeten wegnemen.
Praktisch advies: de VSNU zou eens kunnen gaan praten met de maatschappelijke organisaties over open access.
Het is juist die eigenschap ik je eerste alinea blijk van geeft (je eigen kwaadheid typeren als onredelijk) waar ik nog wel eens voor vrees bij veel mensen… (ikzelf ben ook regelmatig een meester in het rechtvaardigen van mijn boosheden).
Ik hoop dat je zin uit je stukje “de meeste mensen weten heus wel beter” correct is; die realisatie is een eerste voorwaarde vóórdat iemand op zoek gaat naar betere informatie.
Zonder dat zelfinzicht kan je tonnen wetenschappelijke artikelen in iemands richting gooien, maar er zal geen gram landen.
Een blind mens gaat niet op zoek naar het lichtknopje.
Ik denk dat je gelijk hebt.
Wij hadden het twijfelachtige voorrecht pal voor de deur een uitbraak van collectieve woede te mogen aanschouwen en ik kan je vertellen dat dat een heel beangstigende ervaring is. Je ziet het voor je ogen gebeuren dat een groep individuen oplost in één collectief geheel, waarin de woede wordt gekanaliseerd in een langdurige uitbarsting van geweld. Het individu neemt wapens mee, zwaar vuurwerk en vuurwerkbommen, het collectief zet ze in. Ruiten, autoruiten, politie – alles moet het ontgelden.
Had je me de dag erop om begrip gevraagd dan had ik je vermoedelijk een (hopelijk verbale) lel van jewelste verkocht, met al die adrenaline nog tussen de oren. Maar er is ook een lichtje gaan branden: het palingoproer en aardappeloproer uit de geschiedenisboekjes; zo werkt dat dus. De onmacht van de onzichtbaren tegen de arrogantie van de macht (in dit geval was de aanleiding een vuurwerkverbod).
Dat moet je in een democratie serieus nemen. En je moet het ombuigen voordat er zich een echte revolutie ontwikkelt. Er moet iets fundamenteel veranderen, het systeem moet een draai maken. Dat heeft in ieder geval Joe Biden goed begrepen.
Maar of het systeem zich zo snel gewonnen geeft valt nog te bezien.
“Maar of het systeem zich zo snel gewonnen geeft valt nog te bezien”
Ja, dat vergeet men vaak. Je kunt wel beelden van slavenhouders in de plomp gooien, maar dat haalt niets uit.
Jawel hoor, het rekent af met achterhaald 19e eeuws nationalisme. Zie het boekje dat ik hieronder noem – al die standbeelden stammen uit die tijd.
Ik bedoelde in politieke zin. Er zijn groepen die niet veel anders doen dan hun frustratie uiten.
“Je ziet het voor je ogen gebeuren dat een groep individuen oplost in één collectief geheel, waarin de woede wordt gekanaliseerd in een langdurige uitbarsting van geweld.”
Toonder heeft daar wel een verhaal over geschreven: de Trotteldrom
“het palingoproer en aardappeloproer uit de geschiedenisboekjes”
Grappig, juist gister heb ik
https://geschiedenis-winkel.nl/p/zwarte-bladzijden-uit-de-vaderlandse-geschiedenis/
Het is wat te mager voor een plaatsje in de reeks Geliefde Boeken. Het heeft wel een paar verstandige dingen te zeggen, oa over die oproeren.
De scheikunde had de alchemie nodig om een ‘echte’ wetenschap te worden. Denk daar maar eens over na…
Ja, dat is zo. De Aristotelische mechanica (er is een kracht nodig om iets in beweging te houden) heeft ook een tijd geleefd, totdat duidelijk was dat het niet klopte. Door de alchemie heeft men natuurlijk wel veel chemische kennis opgedaan.
“het systeem moet een draai maken. ” Een lelijke reïficatie. Het systeem dat zijn we zelf.
Plus: een draai waar naartoe?
Naar de burger. De universiteiten zijn er om de samenleving te dienen en dat moeten ze eens gaan doen. Onderzoekers moeten, net als bijvoorbeeld Piet van der Horst, om en om voor hun collega’s en de samenleving publiceren. Van der Horst toont dat het kan; ik zie geen reden waarom anderen hun verantwoordelijkheid niet gewoon nemen.
Ik bedoelde: draai naar welk ander politiek systeem? Saskia kan wel zeggen “Er moet iets fundamenteel veranderen”, maar dan weet ik niet wat daarmee wordt bedoeld.
“Het systeem dat zijn wij zelf.”
Ah, een fraai voorbeeld van een deepity, ie een bewering die diepzinnig lijkt, maar bij nadere beschouwing oppervlakkig is voorzover ze waar is en incorrect voorzover zodra ze de diepte ingaat.
De slachtoffers van het toeslagen- en van het Groningse aardbevingsschandaal hebben hier precies nul komma niets aan, net zo min als ik toen ik voor de helft van het minimumloon moest werken; net zo min als één op de vijf Oost-Groningse inwoners die straks niet meer voldoende kunnen lezen, schrijven en rekenen om zelfs maar te begrijpen waar dat systeem hen mee opzadelt.
Als nou ergens op deze pagina JonaL’s oproep tot empathie van toepassing is dan is het wel op uw reactie. Ik voeg er meteen aan toe dat ik soortgelijk gebrek aan empathie juist deze week van mijn eigen partij, dwz de landelijke GL, heb mogen ervaren. “Een ontzettend gaaf land!” – nou, lang niet meer voor iedereen. Ook dat stimuleert de populariteit van pseudowetenschap.
“Dat moet je in een democratie serieus nemen. En je moet het ombuigen voordat er zich een echte revolutie ontwikkelt. Er moet iets fundamenteel veranderen, het systeem moet een draai maken. ” Dat is een opmerking die Saskia Sluiter maakt. Afgezien dat dit een reïficatie is, was mijn antwoord dat als we iets willen veranderen we dat zelf moeten doen. Ik doe mijn best.
Punt. Systemen worden door mensen – dat zijn wij – bedacht, uitgevoerd en in standgehouden. We worden er in voorkekookt en grootgebracht. We weten niet beter, we geloven erin. Bevalt het ene systeem niet, dan wordt een ander bedacht.
Dus als systemen moeten veranderen, ligt het voor de hand dat die verandering uit de mens moet komen.
Je kunt je ook afvragen waarom we er überhaupt systemen op na wensen te houden…
Wat ik dan weer niet snap is hoe je kwaad kunt worden op iemand die zegt blij te zijn dat hij eindelijk weer een beetje normaal kan leven.
Ik ook niet echt, maar ik accepteer wel “onredelijke kwaadheid”. Dit is het grote probleem met het ideaal van de humaniora, zoals uitgedragen door JonaL. Mensen zijn niet redelijk. In die zin is het ideaal van de humaniora zelf onredelijk, omdat het het onredelijke aspect van la condition humaine negeert. Ik doe dat niet, vooral niet waar het mezelf betreft.
Had JonaL zich het laatste jaar weer eens lekker boos gemaakt over de NS of over de politieke idioterie in het dorp waarin hij woont dan was hem wellicht deze onredelijke kwaadheid bespaard gebleven. Weer eens een andere oudheidkundige afbranden (Fik Meijer was een tijdlang een favoriet doelwit) had ook gekund. Natuurlijk schrijf ik dit uit plat eigenbelang – ik mis dergelijke vermakelijke blogposts.
Om nog maar te zwijgen van de kleurenkladder. De genoeglijke vrijblijvendheid – ik weet het niet anders te formuleren – is door de acute en fundamentele problemen van deze tijd uit het zicht verdwenen.
Ik realiseerde me ook hoe onredelijk en ongericht het was.
Mooi aflevering Jona.
Het mag dan onredelijk zijn naar die kennis, want hij/zij denkt er absoluut niet bij na..
Maar je maakt een mooie twist naar de maatschappij.
En ik ben het helemaal met je eens, dus zo ongericht vind ik het niet.
De opstoot aan pseudowetenschap die blijkbaar bij corona hoort als keelpijn en vermoeidheid is voor mij de reden geweest om facebook vaarwel te zeggen. Als ik nog vriendelijk wil blijven tegen sommige mensen, dan word ik maar beter niet te vaak geconfronteerd met de onzin die ze verspreiden.
Je slaat de nagel op de kop met de achterliggende reden: het gevoel onbegrepen te zijn, niet gezien te worden… Er is geen grote samenzwering van een elite maar wel een miskennen van angsten en onzekerheden dat verschillende groepen mensen richting complottheorieën en radicalisme drijft. De katalysatoren zijn een falend onderwijs en tekortschietende humaniora.
Dat je boos wordt omdat iemand zich in je ogen fout gedraagt, is zeer menselijk. Dat je in hetzelfde stukje inziet en toegeeft dat die woede onredelijk is, is daarentegen niet iedereen gegeven.
Scepsis is de bron van alle kennis. Wij zouden een toename van de scepsis meer kunnen zien als een uiting van de wetenschappelijke geest, dan volgen van een argumentum ad verecundiam waar de auteur op lijkt te hopen. Het is goed dat niet iedereen hetzelfde geloofd en je moet ook niet willen dat je iedereen overtuigt. Het bestaan van pseudowetenschap geeft ons de gelegenheid na te denken over wat wetenschap nu eigelijk is. Anderzijds moeten we onze tijd niet te veel verdoen met niet zinvolle discussie’s.