Een week of drie geleden publiceerden de Vlaamse televisieomroep VRT en de krant De Tijd drie artikelen over de illegale handel in oudheden in België. Eén daarvan ging over de Benin-bronzen, het interessantste ging over een Egyptisch beeldje en het derde ging over de vraag waarom nu net België een draaischijf is geworden in de internationale zwarte handel. Het antwoord laat zich raden. De handel in illegale oudheden “heeft kunnen profiteren van de laksheid bij de overheden die moeten strijden tegen dit soort fraude”, aldus Sarah Durant, woordvoerster van het Brussels parket. De laatste specialist bij de Belgische federale overheid is begin dit jaar met pensioen gegaan en de centrale dienst kunstcriminaliteit is opgedoekt.
Als het over illegale oudheden gaat, kennen we uit Nederland soortgelijke journalistieke stukken. Theo Toebosch schrijft er regelmatig over in het Handelsblad het NRC: de grafgiften van Ny-Kau-Ptah, inbeslagnames op de kunstbeurs Tefaf, de Sapfo-papyri, illegaal keramiek in het Amsterdamse Allard Pierson-museum en nog vorige maand de arrestatie van de Italiaanse grafrover Raffaele Monticelli. Ik heb zelf een artikel in de pen gehad over de plundering van opgravingen, niet in verre buitenlanden maar hier in Nederland. Daarbij stuitte ik op zóveel voorbeelden dat het domweg geen krantenartikel meer zijn kon. Wie denkt een boek over illegale oudheden te kunnen schrijven dat geen eindeloze herhaling van steeds hetzelfde verdrietige verhaal is, kan zich melden en krijgt mijn documentatie cadeau.
Moeizame aangifte
Ik zou overigens van de Nederlandse politie niet zeggen dat ze laks is. Misschien speelt, net als in België, zoiets wel mee, maar het is ook lastig een aangifte op te nemen. Want daar komt een archeoloog het bureau binnen.
“Mijn opgraving is geplunderd, ik kom aangifte doen.”
“Prima, gaat u zitten, we gaan aan het werk. Wat is er weg?”
“Eh, tja, dat weten we niet. Het was nog begraven.”
“Hum. Dat maakt het moeilijk. Heeft u een vermoeden waar de buit nu kan zijn?”
“Nou, eh, nee. We zouden eerst moeten weten wie de opgraving heeft geplunderd. Maar het is ’s nachts gebeurd. We weten alleen dat plunderaars Nederlandse vondsten eigenlijk altijd aanbieden in België. En andersom.”
“Dus als ik het goed begrijp wilt u dat we onze Belgische collega’s vragen te zoeken naar iets waarvan wij niet weten wat het is?”
Ik heb een agent gesproken die even meende in het ootje te worden genomen. Hij wist natuurlijk beter, maar het moge duidelijk zijn dat het moeilijk is te komen tot een werkbare aangifte. Ik ken er slechts twee. De eerste, in Maastricht, leidde tot een veroordeling, waar de rechter een plunderaar een gebiedsverbod oplegde (na de opgraving). De andere aangifte is gedaan in de omgeving van Nijmegen en wacht op behandeling. Dat is alles.
In Nederland kan alles
Ondertussen zou het mij niet verbazen als niet België het belangrijkste scharnierpunt is, maar Nederland. De eerste reden is de aanwezigheid van een geavanceerde financiële infrastructuur. Dat is geen sarcastisch synoniem voor fraude, maar het is wel zo dat de transacties niet voor iedereen te volgen zijn. Een miljonair die gestolen goed wil kopen, kan in Amsterdam constructies laten bedenken die voor de recherche niet meteen doorzichtig zijn.
Een tweede reden waarom Nederland weleens kan uitgroeien tot een knooppunt van de zwarte handel, is de passiviteit van de wetenschap. Mijn eigen artikel over plundering heb ik laten lopen toen ik ontdekte hoeveel brandbrieven de KNAW had doen uitgaan om te waarschuwen voor de vernietiging van wetenschappelijke data. Nul. Het probleem is welbekend en serieus, maar de aantasting van de wetenschap kan de wetenschapsdames en -heren geen zak schelen. Sterker nog, er zijn wetenschappers die de publicatie van illegale oudheden acceptabel vinden. Lees maar hier of daar. Men heeft er geen moeite mee de verkoopwaarde van gestolen goederen op te drijven. U en ik noemen dat medeplichtigheid aan heling, maar aan de universiteit heet dat, geloof ik, valorisatie.
[De oudheidkundige wetenschappen zijn in de eerste plaats wetenschappen. Een overzicht van vergelijkbare stukjes is daar.]
Altijd weer dat vervloekte geld. In handen van de verkeerde mensen. 🙁
…Een miljonair die gestolen goed wil kopen, kan in Amsterdam constructies laten bedenken die voor de recherche niet meteen doorzichtig zijn…
Kan dat de reden zijn waarom Nederland niet voorop loopt in de aanpak van de Russische oligarchen?
“Kan dat de reden zijn waarom Nederland niet voorop loopt in de aanpak van de Russische oligarchen?”
Dat heb ik ook gedacht. Nederland is voor veel internationale criminele activiteiten een draaischijf, maar wat wil je na 45 jaar rechts wanbeheer, waardoor Nederland onderaan allerlei internationale lijstjes bungelt die betrekking hebben op de leefomgeving.
Daar maak ik me eerlijk gezegd drukker om dan om illegale oudheden
Een financieel systeem dat zo Gordiaans verknoopt is dat het ongrijpbaar werd. Het is niet alleen die vijfenveerig jaar nationaal wanbeleid. Dat beleid liep braaf in de pas met internationale ontwikkelingen. En soms ook voorop.
Die illegale oudheden zijn een symptoom van een mondiale kwaal waarvoor binnen afzienbare tijd nog geen genezing te verwachten is.
“braaf in de pas met internationale ontwikkelingen”
In sommige opzichten meer dan dat.
https://socialeurope.eu/what-europe-needs-to-know-about-the-dutch-tax-haven
Nederland is een van de misdadigste landen ter wereld
https://www.nrc.nl/nieuws/2021/07/30/nederland-is-het-rottende-hart-van-europa-a4053069
Laatst nog in Mexico geweest?
In Mexico is de misdaad de misdaad,. In Nederland is de misdaad salonfähig geworden, zoals dit stukje over illegale oudheden laat zien. “Ongekend onrecht heette een onderzoek naar de toeslagenaffaire. Maar niemand komt voor de rechter. Want rechts is wel voor strengere straffen, maar alleen voor het gewone volk. Niet voor mensen die via cum-cum en cum-ex de staat voor miljarden benadelen. Is het een wonder dat de politiek zijn gezag verloren heeft?
De pus komt overal vandaan ook al komt het in een Nederlandse zweer naar buiten – Nederland is geen geïsoleerd gebied. En je hebt helemaal gelijk: het is godgeklaagd wat hier gebeurt.
Zou u de lat niet nog wat lager leggen? Noord-Korea of zo?
Ik zat ooit in een bar in Zanzibar te praten met een Zuid-Afrikaan die zei dat er in Oost Europa ten tijde van het communisme in ieder geval geen misdaad was. Waarop ik antwoordde dat daar de staat de misdadiger was. Maar ik begrijp hem ook, want sinds het eind van de apartheid rijst de misdaad in Zuid Afrika de pan uit. Noord Korea is een totalitaire staat waar ook de staat de misdadiger is. In mislukte staten zijn de misdadigers de machthebbers. Vergeleken daarmee is het hier in Nederland zo erg nog niet. Vandaar mijn opmerking over Mexico. (Overigens een heel mooi land waar ik geweest ben voor al die drugsbende-ellende losbarstte.)
Een blanke Zuid-Afrikaan?
Natuurlijk was er wel misdaad in de Sovjet-Unie. Alleen al de enorme zwarte markt en al die zware jongens die zich daarmee bemoeiden. Al die ‘maffia’ na 1991 kwam echt wel ergens vandaan. Of de Rostov-ripper als extreemste moordenaar b.v. Ook in de andere Oostblok-landen. Niet nogmaals hun eigen propaganda gaan overnemen.
Ja, inderdaad een blanke Zuid Afrikaan, we maakten zelfs grapjes over Boeren en toen ik zei dat we in Nederland Belgenmoppen vertellen bleek er ineens ook een Belg aan de bar te zitten!
En wat er allemaal gebeurde na de ineenstorting van de Sovjet-Unie is weer een heel ander verhaal.
Wat achtergrond https://en.m.wikipedia.org/wiki/Crime_in_the_Soviet_Union