[Dit is de vierde van vijf blogposts over Synesios van Kyrene. De eerste is hier.]

Aan deze jaren van oorlogsdreiging, gezinsgeluk en literaire activiteit kwam rond 409 een einde toen Theofilos Synesios uitnodigde bisschop te worden. Het is onduidelijk wat de patriarch van Alexandrië ertoe bracht deze niet bepaald overdreven vurige christen aan te stellen als bisschop. Zeker, het bisschopsambt vergde geen buitengewone spirituele gaven, maar dat wil niet zeggen dat iemand als Synesios een voor de hand liggende keuze was. De priesters en diakens moeten zich gepasseerd hebben gevoeld, en de gelovigen zullen verbaasd zijn geweest, want het was publiek geheim dat de kerkdrempels niet sleten van Synesios’ frequente bezoek.

We hebben echter een aanwijzing voor Theofilos’ motief: Synesios werd niet zomaar bisschop, maar metropoliet van Ptolemais. Dat wil zeggen dat hij aanwijzingen mocht geven aan andere bisschoppen. Hij lijkt dus meer te zijn benoemd om zijn bestuurlijke dan herderlijke kwaliteiten. Synesios had talloze contacten, was niet onbemiddeld – wat handig was als er aalmoezen gegeven moesten worden – en was bovendien een oorlogsheld. Hij had onmiskenbaar prestige en was een onbeschreven blad, wat hem maakte tot een neutrale figuur in de talloze kerkelijke twisten van die tijd. En tot slot: mocht hij toch werk moeten maken van zijn taak als zielzorger, dan was Synesios zeker niet ongeschikt – als filosoof had hij ook al mensen geadviseerd.

Er was echter één probleem: Synesios wilde niet. Hij was filosoof, had het Christendom alleen aanvaard om te trouwen, en was het oneens met enkele christelijke leerstukken. Hoe kon hij nu preken over de opstanding als hij daarin niet zelf geloofde? Van de andere kant: het was oorlog. De Laguatan werden met het jaar gevaarlijker en juist in deze tijd was het zaak dat de bedreigde bevolking capabele herders had.

Na een zeven maanden durende geestelijke crisis schreef Synesios uiteindelijk een brief naar zijn broer Euoptios, die woonde in Ptolemais en zal hebben begrepen dat het de bedoeling was dat dit schrijven zou naar de gelovigen zou “lekken”. Samengevat stelde Synesios dat hij geen behoefte had aan het ambt en dat hij als filosoof privé niet de volledige christelijke leer kon aanvaarden. Maar hij was bereid er les over te geven aan de ongeletterden en zijn persoonlijke overtuigingen buiten zijn preken te houden. Indien zijn toekomstige kudde begrip had voor deze attitude, en zou aanvaarden dat hij onder geen beding van zijn echtgenote zou scheiden, was hij bereid bisschop te worden. Het antwoord is niet overgeleverd, maar kan worden afgeleid uit het resultaat: in 410 wijdde Theofilos hem achtereenvolgens tot lector, diaken, priester en bisschop.

[Dit was de vierde van vijf blogposts over Synesios van Kyrene. Wordt vervolgd.]