Druk druk druk, dus vandaag even een simpel stukje. Bovenstaand is een klein reliëfje uit het Archeologische museum van Antalya in Turkije, een van de mooiste musea die ik ken. Het topstuk is een klein kistje waarin nog wat botresten liggen van Sint-Nikolaas, dus u wil daarheen. De fenomenale collectie Grieks-Romeinse sculptuur pakt u dan en passant wel mee.
Het bovenstaande is een reliëfje uit het Lycië (in zuidwest-Turkije) uit de Romeinse tijd. U ziet bovenaan twaalf goden, met middenin de oppergod, Zeus. Onderaan ziet u zijn dochter, Artemis. Dit zijn Griekse namen, maar de afbeeldingswijze is helemaal niet Grieks of Romeins.
In de eerste plaats: dit zijn twaalf plus één of twee goden, dus dit zijn niet de twaalf Olympische goden (die overigens ook in de Griekse religie niet half zo belangrijk waren als wij sinds de Renaissance aannemen). Punt twee: Artemis is vaak de naam die de Grieken gaven aan de moedergodinnen die werden vereerd in Klein-Azië.
Veel interessanter is echter dat dit twaalftal staat op twaalf rijdieren, vermoedelijk honden. Dit is een oer-, oeroude traditie, die we ook kennen uit bijvoorbeeld het Hittitische heiligdom Yazilikaya – maar dat is wel dertien, veertien eeuwen ouder.
Het is natuurlijk niet uniek dat religieuze motieven zo’n eerbiedwaardige ouderdom hebben. De Davidsster gaat, als symbool, terug tot zeker de tweede eeuw v.Chr. en het beeld van de aartsengel Michaël die een draak verslaat, grijpt over het antieke jodendom heen terug op de afbeeldingen van de god Marduk. Dertien, veertien eeuwen oud is dus eigenlijk vrij jong.
[Dit was de eenenzestigste aflevering in mijn reeks museumstukken; een overzicht is hier. De slimmerik die in de gaten heeft dat mijn vorige museumstukje pas nummer achtenvijftig was, heeft door dat ik me heb verteld.]
Niets nieuws onder de zon dus.
Met het omslaan van het weer sluimert de zonaanbidding ook weer.
Vriendelijke groet,
“die overigens ook in de Griekse religie niet half zo belangrijk waren als wij sinds de Renaissance aannemen”
Ah, kun je daar eens wat meer over schrijven?
Leuk idee! Ga ik doen.