Oké, de Lijkwade van Turijn is weer eens in het nieuws. Het voorwerp wordt weer tentoongesteld en dus keren oude berichten terug. Dit bericht werd ineens weer overal op de sociale media geciteerd. Het helpt dat het komkommertijd is, want dan is er ruimte voor iedereen die iets geks beweert. Bijvoorbeeld dat de Lijkwade niet middeleeuws is maar stamt uit de Oudheid. Toch zijn de feiten onveranderd dezelfde:
- De kans dat de lijkwade is geweven tussen 1273 en 1288 is 68%;
- de kans dat het doek stamt uit 1260-1390 is 95%;
- in middeleeuws Andalusië werden afvallige moslims soms gekruisigd (bijvoorbeeld met een varken en een hond), dus er waren anatomisch correcte lijken voorhanden;
- zweet of ietwat zurig vocht laat een afdruk achter op textiel die, als ze enige tijd blijft liggen, duidelijk zichtbaar wordt. Ga naar de sportschool, werk u in het zweet, druk een witte handdoek op uw gezicht, laat die een maand twee ongewassen liggen en, presto, u heeft een zelfportret.
We kunnen de lijkwade dus gewoon namaken en er is weinig mysterieus aan het voorwerp. Einde verhaal, zou je denken.
Maar nee, de Lijkwade moet voor sommigen gewoon echt zijn, en dus spannen ze de wetenschap voor hun karretje. Waarom ze dat willen, weet ik ook niet, want met geloven heeft het weinig te maken en met wetenschap nog minder. Het vervelende is dat de wetenschap zegt dat het doek middeleeuws is –
– en dus moet de wetenschap fout zijn. Het is een standaardreactie, die we ook zien bij aanhangers van de gedachte dat de Egyptenaren zwart waren, bij degenen die Cyrus de Grote tot een Koerd willen maken of bij Jezusmythicisten: als de wetenschap niet zegt wat men al heeft besloten, schrijft men de wetenschap af. Een geschikte manier om dit soort scepsis te pareren is dat de wetenschappelijke methode in de uitleg centraler wordt geplaatst dan nu het geval is. Zolang dat niet meer gebeurt, zullen we last blijven houden van kwakhistorisch geneuzel.
Al is zo’n “tweede linie” nog niet voldoende om de wetenschap te verdedigen, aangezien de rot tot in de universiteit zelf zit. De laatste Lijkwade-claim is van aan medewerker van de universiteit van Padua, professor Giulio Fanti. De wetenschappers hebben, zo insinueert hij, gewerkt met vervuilde monsters. Dat is nogal een beschuldiging. En ze kan onmogelijk waar zijn.
Er waren in 1988 namelijk drie onderzoeksinstellingen betrokken bij de koolstofdatering van de Lijkwade: in Tucson, Zürich en Oxford. De fout zou dus drie keer zijn gemaakt door drie onafhankelijke instellingen. Zelfs een complotdenker zal dit terzijde schuiven als ongeloofwaardig (of een complot bedenken waarbij drie laboratoria met De Grote Vanzelfsprekende Boosdoener In Het Vaticaan samenwerken om iets verborgen te houden).
De insinuatie is echter niet het ergste. Fanti meent namelijk ook te weten dat “the imprint was caused by a blast of ‘exceptional radiation’”. Je hoeft geen professor te zijn om te weten dat er precies nul, nada, zip, kein, rien, niente bewijs is dat er bij de wederopstanding straling is vrijgekomen. Het aantal wetenschappelijk waargenomen verrijzenissen is namelijk nogal klein. Ik neem aan dat Fanti, indien er verfsporen op het doek aanwezig zullen blijken te zijn, zal beweren dat er bij de opstanding “a blast of exceptional paint” vrijkwam.
Des te langer dit geleuter doorgaat, des te ouder wordt deze lijkwade.
Zal het de nauwkeurigheid van nieuwe onderzoeken verbeteren.
Zomerse groet,
Het probleem is dat naarmate dit geleuter, waarvan de onwetenschappelijkheid voor iedereen zichtbaar is, langer duurt, het maatschappelijk draagvlak voor de wetenschap verder afneemt. We moeten naar een systeem waarin collega’s verantwoordelijkheid nemen voor elkaars werk en elkaar voor vergissingen behoeden. “Peer review” zou misschien een leuke naam zijn als ze eens zouden besluiten elkaars kwaliteit te bewaken.
Instemmende groet,
Bovendien heb je te maken met ‘geloof’ en dan kun je helder denken wel helemaal vergeten. Mensen die geloven dat de lijkwade echt is (ondanks wetenschappelijk bewijs van het tegendeel) kun je niet overhalen de wetenschapper te geloven. En als die wetenschapper dan ook nog onwetenschappelijke onzin gaat uitslaan is er helemaal geen beginnen meer aan.
Ben overigens wel nieuwsgierig naar die wetenschappelijk waargenomen verrijzenissen. Heb je daar voorbeelden van?
“Het aantal wetenschappelijk waargenomen verrijzenissen is namelijk nogal klein.”
Welk exact getal zou JL bedoelen met “nogal klein”, denkt u?
“Waarom ze dat willen, weet ik ook niet, want met geloven heeft het weinig te maken.”
Hier zit je er naast. Het heeft alles met geloven te maken. Zoals Herman Philipse uitlegt in God in the Age of Science is het sleutelwoord geloofwaardigheid. Een antieke lijkwade vergroot de geloofwaardigheid van (hun particuliere) versie van het christelijk geloof.
“Zolang dat niet meer gebeurt, zullen we last blijven houden van kwakhistorisch geneuzel.”
Niet dat ik je standpunt wil ondermijnen, maar zodra dat wel weer gebeurt zullen we eveneens last blijven houden van kwakhistorisch geneuzel. De reden daarvan is terug te vinden in het zogenaamde Wedge Document van Discovery Institute: men stelt doodleuk de wetenschappelijke methode in het algemeen ter discussie. Dat heeft het grote voordeel dat men niet meer consequent hoeft te zijn.
Toch blijft je uitleg belangrijk. Zoals altijd in dit soort gevallen gaat het niet om de hardliners maar om de twijfelaars.
Los van alle ’theorieën’ over het ontstaan van dit artefact, als het een vervalsing is dan is het een heel goede. Er zijn pollen aangetroffen van planten uit het nabije oosten, wat in ieder geval tegenspreekt dat het ding in zuid-Europa gemaakt is. Ook heb ik gezien dat op de ogen van de persoon muntjes liggen die uit de juiste tijd stammen (Tiberius), wat ook op een gedegen kennis moet wijzen (al zou niemand het nut van die munten zien). Dus als de doek inderdaad uit de 13e eeuw stamt, heeft er een verrekt goede vervalser aan gewerkt. 😉
Al zijn er natuurlijk tal van contra-theorieën of deze ‘ontdekkingen’. Het ding blijft in elk geval de tongen losmaken.
Het bericht waaraan je refereert stamt van maart 2013 Jona…
Ja, dat klopt, maar het circuleerde deze week weer. En ik was – zoals je merkt – te kwaad. Ik heb het intro aangepast, want het was inderdaad misleidend. Bedankt voor je commentaar.
We kunnen de lijkwade nog helemaal niet namaken. In dit wetenschappelijk artikel “Scientific comparison between the Turin Shroud and the first handmade whole copy” http://www.acheiropoietos.info/proceedings/HeimburgerWeb.pdf wordt duidelijk aangetoond dat de verkleuring van het linnen in de kopie van de lijkwade, die Luigi Garlaschelli heeft gemaakt, toch erg anders van structuur is dan in de lijkwade van Turijn zelf.