
Ik ben Pazuzu, de zoon van Hanpa. De koning van de kwade stormgeesten die vol geweld en woede aan de bergen ontsnappen, dat ben ik.
Dat staat althans te lezen op de rug van dit handgrote Assyrische beeldje, dat tegenwoordig is te zien in het Louvre. De demonenkoning heeft een hondenkop met uitpuilende ogen, een graatmager lijf, vogelpoten en cherubijnenvleugels. Dat maakt hem weliswaar tot een sinister heerschap, maar schijn bedriegt.
Ook de boze geesten waren namelijk bang voor Pazuzu en dat maakte hem tot de ideale beschermer tegen de westenwind, waarvan destijds werd aangenomen dat ze epidemieën meenam. Het kleitablet dat de maansverduistering voor de slag bij Gaugamela vermeldt, noemt bijvoorbeeld de maansverduistering, de westenwind, pestilentie en dood in één adem. Je plaatste dus een beeldje van Pazuzu in je huis of droeg een amulet – dat hield de ziekte op een afstand.
In Pasargadai, een oude hoofdstad van Perzië, zijn bij de deuren van een van de paleizen van Cyrus de Grote vogelpoten afgebeeld. Wat daarboven was, is niet zichtbaar, maar het kan heel goed zijn dat hier een Pazuzu stond die de grote koning moest beschermen tegen het kwaad en de ziekten die werden meegenomen door de eeuwig rond Pasargadai buitelende kleine wervelwinden.
[Dit was de 128e aflevering in mijn reeks museumstukken; een overzicht is hier.]
Ik ‘ken’ Pazuzu uit deze oude strip: https://www.lambiek.net/stripwinkel/series/isabelle_avondrood/3598/de_demon_van_de_eiffeltoren.html
Hij zat ook in “The Exorcist”.
Waarom zijn het ‘cherubijnenvleugels’?
Is zo’n wezen met een spitse snuit, vogelpoten en grote vleugels niet van een soort roofvogel afgeleid? En bestond het fenomeen ‘cherubijn’ in die tijd wel? Cherubijntjes ken ik van schilderijen als die bolle babyengeltjes met kleine enkele vleugeltjes, niet met van die enorme dubbele vleugels.
Een cherubijn is een viervleugelige hemeling, zoals hier afgebeeld. Een serafijn heeft zes vleugels. Een huis-tuin-en-keuken-engel heeft er maar twee. Dat we eroten zijn gaan aanduiden als cherubijnen is wat misleidend.