Meditrina

On door Jona LenderinginArcheologie, Museumstuk, Religie, Romeinse Keizerrijk
Meditrina (Archeologisch Museum, Grand)

De Romeinen hadden een feest dat ze Meditrinalia noemden. Ze vierden het op 11 oktober maar wisten, zoals dat met religie nu eenmaal gaat, eigenlijk ook niet waarom ze vierden wat ze vierden. Dus verzonnen ze de bijbehorende godin. Zoals de Floralia er waren voor Flora, zo waren de Meditrinalia er voor Meditrina. Gegeven de tijd van het jaar was een associatie met de wijnoogst vanzelfsprekend.

Ergens in de negentiende eeuw is geopperd deze godin te identificeren met afbeeldingen als de bovenstaande, die her en der in het Romeinse Rijk zijn gevonden. Deze fotografeerde ik in Grand, waar nog drie Meditrina’s zijn gevonden. Steeds opnieuw een grote vrouwenfiguur te midden van wat attributen van een bepaald ambacht, altijd in een nis tussen twee pilaartjes. Duidelijk is dat het gaat om een overvloedgodin die haar gunsten uitdeelt.

De vraag is wat dit soort reliëfs precies voorstellen. Je zou zeggen dat de godin hier zit tussen de vier medewerkers van een bedrijfje en het is dan leuk te zien dat de vrouw links gelijkwaardig is aan de drie mannen. Dit in tegenstelling tot de medewerker die onderaan het reliëf iets aan het doen is in een vat. Die is duidelijk kleiner en mag niet staan bij de anderen, bovenaan naast de godin. Drie broers, een zus en een slaaf?

Maar welk soort bedrijf dit was, dat is een raadsel. Er zijn reliëfs waarvan met meer of minder waarschijnlijkheid is gezegd dat het ging om apothekers, zeepmakers, glasmakers, bakkers, drapeniers en kaasmakers. Wat dit is, de museumcatalogus weet het niet. Misschien kunnen we nog eens zien of er verfsporen zichtbaar zijn en helpt dat ons verder.

[Dit was de 259e aflevering in mijn reeks museumstukken; een overzicht is hier.]

Deel dit:

12 gedachtes over “Meditrina”

  1. Lolke Stelwagen

    Gokje. Lijkt op kaas maken. Figuur links staat op 3 grote en 2 kleine kazen. Het figuurtje in de ton staat er niet in maar er achter en doet de wrongel in de kaasvorm. In de kaasvorm is al de bolheid van een kaas zichtbaar. Komt het woord kaas ook niet van de Romeinen? Dacht het wel. 😊

      1. Lolke Stelwagen

        Geen bolle vormen? Ook 2000 jaar geleden niet?

        Overigens denk ik bij nader inzien dat er geen gestapelde kazen te zien zijn, maar de kaasvormen. De Formaticus. Zelfs de oude Grieken gebruikten al het woord formos voor kaas.

        Het vat op het relief dat (mogelijk) de wrongel bevat staat op pootjes en met wat fantasie is ook het gootje zichtbaar waaruit de wei liep. Wat dan in overeenstemming is met hoe het nog steeds werkt.

        Zijn er ooit antieke kaasvormen gevonden?

    2. Komt inderdaad van het Latijn ‘caseus’. In de moderne talen zien we een merkwaardig verschijnsel, nl dat het woord gebaseerd is op de naam van het product zelf (Nederlands: kaas; Duits: Käse; Engels: cheese; Spaans: queso ; Portugees: queijo), terwijl de namen voor kaas soms ook afgeleid worden van het Latijnse woord voor de vorm waarin ze te drogen gelegd werden, nl. forma/ formaticum (Italiaans: formaggio; Frans: fromage; Occitaans: fourme). De Cantalkaas wordt trouwens ook wel ‘fourme de Cantal’ genoemd en wordt ook in een aantal gemeenten van omliggende departementen gemaakt.

  4. Jona, dit keer geen reactie op deze mooie blog, maar een verzoekje of je nog even naar de reactie van mij en Jacob Krekel kunt kijken en of je daar nog iets aan toe kunt voegen?
    Dank bij voorbaat!
    Roger

  5. Roger Van Bever

    Duidelijk is dat het gaat om een overvloedgodin die haar gunsten uitdeelt.

    Meditrina is een van de dochters van Aesculapius en Epione in de Romeinse mythologie. Zij is de godin van de gezondheid en de lange levensduur. Wereldwijd zijn een aantal ziekenhuizen en gezondheidsinstellingen naar haar vernoemd. Kijk maar op Google. Wat dit met de afgebeelde Meditrina te maken heeft is mij onduidelijk. Tenzij kaas en wijn symbolen zijn voor een gezond leven. In mijn visie wel voor een prettig leven. 😊

Reacties zijn gesloten.