De trein! Daar had ik al een tijdje niet over geschreven, hoewel dat toch de populairste stukjes zijn op deze blog. Ik zal u niet teleurstellen: hier is een nieuwe aflevering. Ik ging heen en weer naar Bergen. En ik nam een fiets mee.
Romeins Wallonië heeft, zoals u zich wellicht herinnert, mijn professionele belangstelling. Het idee was om om 11:28 te vertrekken vanaf Amsterdam-Zuid en dan op Schiphol over te stappen op de internationale trein naar Brussel. Daarvandaan wilde ik verder fietsen door het gebied van de Romeinse heerbaan en zo zou ik aan het begin van de avond Bergen bereiken.
De trein heen
Behalve dat de internationale trein tussen Schiphol en Rotterdam niet reed. En ik een gewone NS-trein naar Rotterdam moest nemen. Wat geen gevolgen had voor mijn trein naar Schiphol. Waar bleek dat de NS-treinen allemaal vertraagd waren. Zodat ik een boemel moest nemen naar Leiden. Waar ik kon overstappen op een trein naar Rotterdam. Waar ik gelukkig wel een plek vond in de internationale trein. Die vervolgens niet vertrok omdat er geen machinist was. Waarna er een reservemachinist kwam. Die de trein uiteindelijk naar Brussel reed. Ik had een goed boek bij me, dus mijn humeur bleef opperbest.
Privacy
Het waren echter al met al vier treinen, waar het er eigenlijk twee hadden moeten zijn. U vraagt zich wellicht af waarom ik dat vermeld als ik er, afgezien van fikse vertraging, eigenlijk geen last van heb gehad. Het punt is dat de Nederlandse Spoorwegen een regel hebben ingevoerd dat je, als je een fiets wil meenemen, van tevoren digitaal moet reserveren.
Hoewel het Landelijk Overleg Consumentenbelangen Openbaar Vervoer over deze maatregel een advies heeft uitgebracht dat met recht en reden valt te typeren met het cliché “vernietigend”, hebben de NS deze regel wel doorgezet. Los van het feit dat de corona hier wordt gebruikt als motivatie voor opnieuw een maatregel die de privacy in het openbaar vervoer verder inperkt, zijn de spoorwegen niet in staat om te voldoen aan de eenvoudige voorwaarde dat als de reiziger moet reserveren, de spoorwegen punctueel moeten zijn.
Zoals we nu en duidelijk zien, zijn de Nederlandse Spoorwegen dat niet. Dit is de gewone ellende op het spoor, waar ik al jaren rekening mee houd door altijd één en zo mogelijk twee treinen te vroeg te gaan. Deze zomer vergroot personeelstekort de onvoorspelbaarheid nog verder. Ondanks het feit dat het reserveren van plaatsen voor een fiets dus onuitvoerbaar blijkt, ga ik ervan uit dat het binnenkort een verplichting zal zijn. Zo lopen de hazen namelijk: zonder reden verwordt uw recht op privacy tot een gunst.
Brussel
Enfin, Brussel. Vanaf het centraal station fietste ik door de interessantste stad van Europa (één, twee en zie foto hierboven) en sloeg de weg in richting Romeins Wallonië.
De trein terug
Ik reisde ook terug en moest in Bergen, waar een prachtig maar niet onomstreden station in aanbouw is, een kaartje kopen naar Amsterdam. Een vriendelijke medewerker, die er plezier in had van Frans om te schakelen naar Nederlands, legde me uit dat het computersysteem het niet deed. Ik moest het in Brussel-Zuid maar even proberen. Daar waren dezelfde computerproblemen en ik kreeg in plaats daarvan een verklaring mee dat ik zonder boete een kaartje mocht kopen in de trein.
Dat kon inderdaad maar – zo legde de conductrice uit – de aanschaf was onmogelijk zonder de opslag die je standaard moet betalen als je in de trein een kaartje koopt. Daarom verkocht ze me een kaartje vanaf Mechelen, zodat ik er niet al teveel op zou toeleggen. Conclusie: het systeem om kaartjes te verkopen is niet voorzien op problemen en het is alleen maar dankzij de menselijkheid van het spoorwegpersoneel dat de reiziger niet betaalt voor de problemen van het spoorwegbedrijf.
Laatste hindernis: het station in Amsterdam verlaten. Want daar staan poortjes. En ik had een kaartje dat me in de trein was verkocht. Waarmee je niet voorbij die hekken kunt. Opnieuw bood vriendelijk spoorwegpersoneel de helpende hand.
En nu de moraal
Ik wil hier de brompot niet uithangen. Ik ben gekomen waar ik wezen moest en de treinen waren voldoende stil om te lezen en werken. Erger dan vertraging was het allemaal niet.
Mijn heenreis illustreert echter dat de NS oplossingen introduceren die, los van de privacyschending, niet werken en ook niet werken kunnen. Men vertrouwt op computersystemen die een onrealistische punctualiteit veronderstellen. En mijn terugreis toont dat reizen alleen menselijk blijft doordat het personeel om het systeem heen weet te werken. Ik zie de toekomst van het openbaar vervoer somber in.
En dan te bedenken dat die digitalisering is ingevoerd omdat het alles makkelijker zou maken.
Tja, mensen vergissen zich wel eens. En digitalisering heeft allerlei dingen inderdaad gemakkelijker gemaakt. Ik vind het erg prettig dat ik mijn huishuur via IDeal kan betalen, bv. Maar ja, er is nu eenmaal zoiets als onvoorziene gevolgen. Tenzij men alwetend is is het nuttiger om uit te vogelen hoe met tekortkomingen om te gaan. Hier beneden heb ik een suggestie gedaan.
“Wie niet van Brussel houdt is gek.”
Dankjewel.
(Ik houd ook niet van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag)
De link “goed boek” werkt niet voor mij.
Overigens begrijp ik niet goed waarom een plicht tot reserveren een inbreuk op de privacy is. Geldt dat ook voor restaurants en schouwburgen?
Deze vraag neemt beslist niet weg dat tegenover een plicht tot reserveren een plicht tot dienstverlening staat – zoals in restaurants en schouwburgen.
“Men vertrouwt op computersystemen die een punctualiteit veronderstellen …..”
Mensen kunnen hardleers zijn. In de jaren 1980, toen computersystemen gewoon werden, zei men al: computers doen niet wat wij willen, ze doen wat we hen zeggen. Naarmate de systemen ingewikkelder worden zal vaker voorkomen dat willen en zeggen niet hetzelfde zijn.
Je geeft de remedie al in je stukje: men moet ervoor zorgen dat personeel er om heen kan werken. Soms is de mens niet hardleers: de smoes “het ligt aan de computer” is sterk uit de mode geraakt. Dus nee, ik ben niet pessimistisch.
De privacy is in het geding doordat de registratie is gekoppeld aan een chipkaart. Ook als je een papieren kaartje koopt, moet je pinnen.
Wie reserveert bij een restaurant of een schouwburg wordt ook geregistreerd. U en ik staan geregistreerd bij WordPress. En dan heb ik het nog niet eens over mobiele telefoons. Enz. enz.
Het is ontegenzeglijk een feit dat we vergeleken met 40 jaar terug in een Big Brother is Watching You samenleving verkeren. Bekijk eens een aflevering van het programma Hunted, om een begin van een idee te krijgen. Daarom “…. begrijp ik niet goed”. Wat maakt fietsreserveringen bij de NS zo bijzonder? Ze volgen alleen maar wat in Nld. al een paar jaar doodnormaal is.
Vermijd de spitsuren dan kun je in coronatijd als een vorst met je fiets door Nederland reizen. Dat is in elk geval mijn ervaring. Tip voor Amsterdammers: neem op het CS de lift aan de *westzijde*.
Ik koop altijd trouw een digitaal fietskaartje en maak online de reservering maar heb afgelopen jaar geen enkele controle gehad. Conducteur legde me uit dat er niet wordt gecontroleerd vanwege corona.
Voordeel van met de fiets reizen: je bent flexibeler. Jona had bijvoorbeeld door kunnen fietsen naar Schiphol om daar de internationale trein te pakken.
Fietsen naar Schiphol was niet nodig. Die trein reed wel. Het was de internationale trein van Schiphol naar Rotterdam die niet reed. Daardoor moest ik met de NS-treinen naar Rotterdam zien te komen. Waarvoor fietsregistratie dus verplicht is.
Ik moet bekennen dat Brussel voor mij vooral onbekend is. Uiteraard grappen we dat het beste aan Brussel de trein naar Antwerpen is maar ik begrijp de aantrekkingskracht van deze bizarre stad.
Digitalisering en de kritiekloze omarming ervan hebben ook in het onderwijs voor problemen gezorgd. Terwijl de Vlaamse overheid geld uittrekt voor de ‘digisprong’ – elk kind een tablet! -, verkleint en verplaatst mijn collega zijn digitale bord ten voordele van het aloude, betrouwbare en veelzijdige krijtbord. In onze nieuwbouw wil ik ook een beter evenwicht tussen krijt- en digibord.
Die grap over de trein naar Antwerpen, ken ik. Het is mij weleens letterlijk overkomen toen ik onnadenkend de een trein van half vijf naar Amsterdam nam op Centraal Station. Die trein bleek stampend vol met Belgen te zitten die pas in Antwerpen uitstapten. Dat is mee nooit overkomen.
“Weet je wat een Rotterdammer het mooist van Mokum vindt?
Da’s de laatste trein naar Rotterdam, dat weet toch ieder kind.”
Is al een hele ouwe, deze komt uit een liedje van Dorus.
Deze kent vast ook een Nederlands equivalent:
Een man komt in Antwerpen-Centraal aan het loket.
‘Ticketje naar Peking, aub.’ De loketbediende kijkt hem verveeld aan.
‘Meneer, er rijdt geen rechtstreekse trein naar Peking.’
‘Wat is het verste dat ik geraak?’
‘Berlijn.’
‘Doe maar Berlijn, dan.’
In Berlijn vraagt hij opnieuw een ticket naar Peking.
‘Meneer, er rijdt geen rechtstreekse trein naar Peking.’
‘Wat is het verste dat ik geraak?’
‘Moskou.’
Zelfde verhaal in Moskou.
‘Meneer, er rijdt geen rechtstreekse trein naar Peking.’
‘Wat is het verste dat ik geraak?’
‘Irkoetsk.’
Na nog vier treinen komt de man in Peking aan. Enkele dagen later stapt hij het station in Peking binnen.
‘Ticketje naar Antwerpen, aub.’
Waarop de bediende:
‘-Centraal of -Berchem?’
Het is een cabaretliedje. Het eindigt met de vraag van de Chinese beambte in Peking: “Krimpen aan de IJssel of Krimpen aan de Lek.”
Met een vouwfiets hoef je overigens voor geen enkele trein te reserveren. Die geldt als gewone bagage.
Mooi voorbeeld van een model dat de plaats inneemt van de werkelijkheid. Een van de plagen van deze tijd.
Hou op, twee weken geleden naar Berlijn, met de trein. Alles geboekt, inclusief de ICE, leek ons leuk, willen we vertrekken van station Zwolle, is er al een storing tussen Zwolle en Olst en verderop tussen Hengelo en Bentheim. De geplande zes uur reistijd gaat het dus niet worden. Snel naar huis met de taxi en vijf uur later stappen we uit onze auto voor het hotel bij de Kurfürstendamm. De trein? Laat maar.
En het geld voor het treinkaartje was je dus kwijt?
Is een ov fiets een oplossing?
Niet als je van Brussel naar Bergen fietst. Veel archeologische sites zijn niet goed op een andere manier te bereiken.