Het gebruik staat bekend als apotheose, vergoddelijking. Een Romeinse keizer met een natuurlijke opvolger – lees: een (geadopteerde) zoon – kreeg na zijn dood goddelijke eerbewijzen. Dit gebruik was na de dood van Caesar ontstaan en een Romeinse aanpassing van de hellenistische heersercultus. En die was op zijn beurt een aanpassing van de Egyptische verering van de koning, de god die de mensheid representeerde vis-à-vis de andere goden. Niet voor elke keizer was een apotheose weggelegd. Als een keizer moest wijken na een staatsgreep – lees: vermoord was – zou de Senaat de nagedachtenis officieel vervloeken. Dat heette een damnatio memoriae en zou het lot zijn van de in Leiden met een tentoonstelling herdachte keizer Domitianus (r.81-96).
Keizerinnen, prinsen en prinsessen konden ook weleens een vergoddelijking tegemoet zien. Het gebeurde met Flavia Julia. Nadat ze in de Tempel van de Familie Flavius (de familienaam van de dynastie) was bijgezet, kreeg ze eerbewijzen als Diva Julia Augusta. De munt hierboven voegt aan die titel toe dat ze de dochter was van de Divus Titus. Normaalgesproken ligt deze sestertius in het Fitzwilliam-museum in Cambridge, maar nu is hij op de Leidse expositie.
Wat we zien is een carpentum, een door twee muilezels getrokken reiskoets. Vier standbeelden dragen een houten huif; op de zijkant is een afbeelding geschilderd of uitgesneden. Vermoedelijk is dit de wagen waarmee de nabestaanden de urn naar de graftempel brachten. De zeven halfronde decoraties aan de voorzijde van de huif kunnen versierd zijn geweest met de zon, maan en planeten, want Flavia Julia was opgenomen onder de goden.
En nog even dit: het is bijna Valentijnsdag. Proactief stukje prebunking hier. Niet dat het veel opleveren zal, want niet iedereen leest deze blog, dus ongetwijfeld leest u binnenkort weer dat het eigenlijk een oud-Romeins vruchtbaarheidsfeest is en zo.
Even over een andere tentoonstelling in het RMO, namelijk die over kralen (zie blog). Heb het boekje bij de tentoonstelling ontvangen. Heel leuk en erudiet. Kan het harte aanbevelen.