In juni blogde ik over het ontstaan van het graafschap Tripoli, een kruisvaardersstaat in het noorden van Libanon. Ik beschreef hoe Raymond van Saint-Gilles het beleg voor de belangrijke havenstad had opgeslagen en hoe Bertrand van Toulouse de stad innam. Ook vertelde ik al hoe Pons van Tripoli heerste over een onafhankelijk graafschap, gelegen op een plek waar noch de prins van Antiochië noch de koning van Jeruzalem zijn gezag kon doen gelden. Koning Fulco V van Anjou, die Pons tot de orde wilde roepen, slaagde daar niet in. De vrede werd hersteld en Pons’ zoon Raymond trouwde met Hodierna, uit de koninklijke familie van Jeruzalem.
Evengoed had het graafschap in het conflict met Fulco soldaten, kapitaal en prestige verloren, en daar bleef het niet bij. In de jaren na 1132 vestigden de Assassijnen hun gezag in het westen van Syrië. Hun voornaamste vesting was Masyaf, dat ooit schatting had betaald aan de graven van Tripoli, en daarmee ophield. Weer een financiële aderlating. In 1137 trok Bazwaj, de militaire leider van Damascus, over de Libanon en sloeg het beleg op voor Tripoli. Hij kon de stad niet nemen, maar hij versloeg Pons, die de bergen invluchtte. Bergbewoners namen hem gevangen en leverden hem uit aan Bazwaj, die hem executeerde.
Raymond II
Pons’ opvolger was zijn zoon Raymond II, die meteen te maken kreeg met een tweede conflict, nu met de militaire leider van Mosul en Hama, Imad-ad-Din Zengi. Dit is de eerste grote tegenstanders van de Kruisvaarders, de man die de Arabische tegenaanval inzette. Door de vestiging van de Assassijnen lag Montferrand, Tripoli’s meest oostelijke bolwerk, geïsoleerd, en het leger van het graafschap was sterk verzwakt. Raymond vroeg de hulp van koning Fulco, en samen rukten ze op tegen Zengi. Ze werden verslagen en Montferrand viel.
Het was een drama. Een van onze bronnen vermeldt de dood van 2000 christelijke soldaten. Die zullen niet allemaal uit Tripoli zijn gekomen, maar het verlies volgde op de nederlaag tegen Bazwaj. Het graafschap had nauwelijks meer een leger.
In het volgende jaar legde Raymond een leeneed af aan Johannes II Komnenos van Byzantium. Dat komt niet helemaal als een verrassing. Raymond van Saint-Gilles, de grondlegger van het graafschap, had zichzelf altijd beschouwd als een leenman van de keizer. De timing van Raymonds leeneed is echter opvallend: hij lijkt steun te hebben gezocht nu hij geen leger meer had. De keizer had er weinig aan, want toen hij soldaten nodig had voor een operatie in Syrië, kon Raymond die niet leveren.
De Tweede Kruistocht
Tripoli stond zwakker dan ooit, maar er kwam een oplossing: Raymond besloot de verdediging van het graafschap uit te besteden. In 1142 wees hij grote stukken van het grensgebied toe aan de Hospitaalridders, met als voornaamste bolwerk de Krak des Chevaliers. Dit kasteel beheerst de vallei tussen Homs en de kust en de Hospitaalridders begonnen meteen met het versterken van dit bolwerk. Zolang dit kasteel in christelijke handen was, zouden vijanden als Zengi altijd langs moeizame omwegen naar het westen moeten komen.
Zengi zag er dan ook maar vanaf. Na het overlijden van keizer Johannes Komnenos lag een veel aantrekkelijker prijs in het noorden: Edessa. In 1144 nam hij de stad in. Voor het eerst hadden de Arabieren een Kruisvaardersstaat onderworpen. Lang kon hij er niet van genieten, want een hoveling doodde zijn meester.
In het westen, in Vezelay, riep Bernard van Clairvaux op tot een Tweede Kruistocht en niemand minder dan de Duitse heerser Koenraad III en de Franse koning Lodewijk VII sloten zich aan. Maar ook een ver familielid van Raymond, Alfons Jordan van Toulouse. Die zou aanspraken kunnen maken op de troon in Tripoli, maar overleed vrij snel na aankomst in het Heilig Land. Men verdacht Raymond, die zich verder buiten de oorlog hield: hij had simpelweg geen troepen om in 1148 de expeditie tegen Damascus te steunen.
De dood van Raymond II
Tot overmaat van ramp had Alfons Jordan een zoon, die zich in 1149 meester maakte van een kasteel in het graafschap. Raymond kon de plek niet heroveren maar wilde tot elke prijs zijn rivaal uitschakelen. Hij verbond zich met een van de zonen van Zengi, Nur-ad-Din, die het vuile werk opknapte en de burcht verwoestte. Raymond was nu weliswaar onbedreigd graaf van Tripoli, maar hij had de solidarité chrétienne geschonden en was in de Kruisvaarderswereld volkomen geïsoleerd.
Niemand hielp hem toen een Fatimidische vloot uit Egypte de haven van Tripoli aanviel. Ten einde raad besloot Raymond dat hij nog maar een deel van zijn verdediging moest uitbesteden: hij stond nu een havenstad af, Tartus, aan de Tempeliers. Het leverde hem een nieuwe vijand op: de Assassijnen. Voor hen zou deze haven een belangrijke aanwinst zijn geweest omdat hiervandaan contact viel te maken met de geloofsverwanten in Egypte. Zoals ik al vertelde staken twee leden van de sekte in 1152 Raymond dood bij de stadspoort van Tripoli.
[Wordt morgen vervolgd]
Je doet je best het overzichtelijk te houden, maar het blijft complex.
Hier zou wel eens een van de zeldzame gevallen kunnen zijn dat er een les van de geschiedenis is te leren. De onderlinge rivaliteit van de verschillende kruisvaardersvorstendommetjes leidde tot aller ondergang, omdat er een sterke vijandige buur was. Men had zich alleen met eendrachtig optreden kunnen handhaven.
Bij de vraag waarom de wetenschappelijke revolutie in Europa plaatsvond en niet in China was de onderlinge rivaliteit juist een voordeel ten opzichte van het ongedeelde gezag in China, waar de keizer gewoon kon besluiten dat ontdekkingsreizen veel te duur waren en te weinig opleverden, zodat de tocht van admiraal Pei geen vervolg kreeg, niet de Chinezen maar de Spanjaarden over al dat zilver in de Amerika’s konden beschikken.
Het voortzetten van de onderlinge rivaliteit in Europa, in plaats van doorpakken met de EU zal er nu toe leiden dat Europa de boot gaat missen, want China en de USA zijn nu veel te sterke externe rivaliserende machten.
Weet iemand wat de etymologie van de voornaam ‘Pons’ is
Van Pontius.
Op wikipedia staat een tekening van een munt met de vermelding ‘Poncius’. Ik vind geen foto’s van de originele munt.
Bedankt.
Kon ook eigenlijk niet anders.
Reacties geven gaat raar vandaag. Eerst moest ik ern rekensommetje oplossen (7+7=) om te bewijzen dat ik geen ‘bot’ was, vervolgens kwam ik op een rare profielpagina waarbij WordPress Iers wilde weten en daarna leek het even of mijn wachtwoord vernietigd was maar blijkbaar kan ik toch nog reageren.
Al blijft het reactieveld steeds open staan.
Frans Buijs vroeg onlangs hoe klimaat mee de opkomst van de orthodoxie en daarmee het verval van de moslimwereld beïnvloedde. Ik verwijs naar het artikel in Knack:
Verzilting en afkoeling leidden tot crisis in de landbouw, hongersnood en chaos. Bureaucratie en het leger groeiden aan het Abbasidische hof (als reactie op de chaos, vermoed ik, het artikel vermeldt de link niet expliciet). Tegelijk kwam er migratie van de Seltsjoeken naar het Tweestromenland op gang. De militairen werden meer en meer betaald via de toewijzing van resterende landbouwopbrengsten, het zogenaamde iqta-systeem. Dit leidde tot een vorm van feodaliteit die de handel en kooplieden fataal werd.
Toen de Seltsjoeken de macht overnamen, bevorderen zij de orthodoxie verder door de stichting van madrassa’s die de strenge leer verspreidden.
Alles is ‘klimaat’ tegenwoordig. Het begint behoorlijk holistische trekken te krijgen.
En dan weer naar de Seltsjoeken te wijzen..(dit gaat over de neergang van de Abbassieden)…misschien waren heel veel mensen wel tevreden met het bevorderen van de orthodoxie, die was er tenslotte niet voor niets…
De Islamitische wereld was breder dan de Abbassieden tegen de 11e eeuw. Egypte en Noord-Afrika volgden al een eigen weg met de Fatimieden en anderen, de Seltsjoeken kunnen geen invloed gehad hebben in Spanje (al zijn daar iets later de Almoraviden, dit is toch allemaal veel te ingewikkeld voor een paar zinnen. Het is überhaupt te ingewikkeld voor duidelijke ‘schuldigen’, toch?.
Het woord schuldigen zegt vooral het één en ander over uzelf – het gaat om het identificeren van (deel)oorzaken. Zelf laat ik schuld liever aan de rechtbank over. Het lijkt me een open deur dat klimaatverandering van alles en nog wat in gang kan zetten, vooral in tijden dat voedsel en water geen zekerheid zijn.
Ten eerste: reageren gaat bij mij nog net zo makkelijk als altijd.
Ten tweede: bedankt, Dirk, voor het antwoord. En ik ben het met Ben eens dat het klimaat er tegenwoordig wel heel gauw bij wordt gehaald om iets te bewijzen. De link klimaatverandering/meer orthodoxie zie ik nog steeds niet helemaal. We moeten oppassen dat we dingen die nu spelen niet al te makkelijk terugprojecteren op het verleden.
Alleen de plek waar de reactie terechtkomt is een beetje een gok!
Tja, voorindustriële samenlevingen konden echt wel ernstig ontwricht geraken door tegenvallende opbrengst van op het land. Zon en regen hield je maar beter te vriend. Vroeger zou men daarvoor offeren aan machtige goden of eieren naar de Arme Klaren brengen, vandaag begrijpen we de mechanismen van de atmosfeer beter. Eerdere historici vonden klimaat en landbouw minder interessant dan grote mannen en ideologie. Nu het klimaat, with a vengeance, opnieuw ons leven lijkt te gaan bepalen is het niet verwonderlijk dat we zijn rol in de geschiedenis ook met meer aandacht bestuderen.
Overigens heb ik het boek niet gelezen, ik ga enkel af op het artikel in Knack. Zolang niemand van ons het boek gelezen heeft, kunnen we er dus niet zoveel over zeggen.
Daar zit wat in. Maar dan blijft het een feit dat we het verleden bekijken met een hedendaagse blik. Dat is niet erg, dat doet iedereen. Zolang we ons er maar bewust van zijn. En ons er bewust van zijn dat het onze blik kan vertroebelen. We zitten tenslotte ook in een tijd waarin een man in het Kremlin ineens de hele wereld op zijn kop zet, dus geschiedenis is ook nog steeds een zaak van “grote” mannen.
Laat ik nu net een artikel lezen waarin de geïnterviewde, schrijver Kim Stanley Robinson, de invasie in Oekraïne verklaart doordat Poetin die graanschuur in handen wil krijgen omdat de toekomst van Rusland als olieland onzeker is door de transitie omwille van… het klimaat ;-).
Ook daar zit wat in, maar ook dat is niet het hele verhaal, want het idee dat het Russisch Rijk heroverd moet worden leeft al bij sommige Russen sinds het uiteenvallen van de Sovjet Unie. Dus ideologische en economische motieven gaan hand in hand.
Zou u niet zo persoonlijk willen worden meneer Buisman? Daar maakt u zich nu schuldig aan namelijk.
Ik dacht dat ik eerder had aangegeven dat het vrij vruchteloos is de vermeende achteruitgang van de islamitische cultuur/beschaving (in de praktijk gaat het dan over het kalifaat van de Abbassieden) ergens aan op te hangen.
Een reactie wijst nu weer op de Seltsjoeken als vermeende oorzaak.
‘Schuldigen’ staat in mijn voorgaande reactie tussen aanhalingstekens trouwens.
Reageren gaat weer normaal.
Laat ik nog opmerken, veranderingen in het klimaat hebben allerminst een einde gemaakt aan ‘de Islam’ of ‘de islamitische beschaving’ an sich.
Wat bedoelt wordt is dat het positief zou zijn geweest is als in Kalifaat van Bagdad een meer ‘open’, ‘minder letterlijk’ islamitisch denkklimaat zou zijn ontstaan die misschien wel tot een ‘wetenschappelijke revolutie’ en wie weet wat voor prachtigs voor de mensheid als geheel zou hebben geleid.
Dat is niet gebeurd.
Oftewel als de islam een beetje meer westers zou zijn geworden.