Begrijp jij het Midden-Oosten nog?

De beste titel voor een nonfictieboek blijft Alles moest nog worden uitgevonden, maar een heel goede tweede is Begrijp jij het Midden-Oosten nog? Auteurs Hans Luiten en Sven de Graaf weten hoe ze de aandacht moeten trekken en – wat belangrijker is – ze weten die daarna ook vast te houden met een kraakhelder overzicht van de recente geschiedenis van het Midden-Oosten. Een charmante “gids voor de verbijsterden” zonder kapsones en met een ontwapenend eerlijke proloog:

Ons boek is geen wetenschappelijke verhandeling, maar mochten er zaken zijn die naar je idee niet kloppen, dan horen we het graag.

Het lijkt erop dat ze hun tekst inderdaad hebben geactualiseerd, want na de “Samenvatting en voorzichtige blik op de toekomst”, waarvan je zou denken dat ze het einde vormen, volgt (in de door mij gelezen vierde druk uit 2017) nog een hoofdstuk over de recente gebeurtenissen in Turkije. Het klinkt allemaal heel logisch, dat een auteur zijn tekst verbetert, maar het gebeurt te weinig en ik ben blij als auteurs begrijpen dat je met een geringe inspanning de bruikbaarheid van een boek vergroot.

Lees verder “Begrijp jij het Midden-Oosten nog?”

Uitstervende religies (2)

Een christelijk knekelkistje (Samarkand)

Ik vatte in mijn vorige blogpost het boek Het vergeten christendom van Philip Jenkins samen. Het is een mooi boek over het oosterse christendom, dat u zeker moet lezen, maar dat voor mij toch iets onbevredigends had.

Er zijn om te beginnen wat vergissingen. Van de “academie” van Gondesjapoer in het zuidwesten van Iran, waar christelijke geleerden Grieks-Romeins gedachtengoed zouden hebben doorgegeven aan de islam, is aannemelijk dat ze minder belangrijk is geweest dan wel is aangenomen. (De academie wordt nergens in de Perzische bronnen genoemd, wat toch enigszins verontrustend is.) Of een ander punt: hoewel Jenkins opmerkt dat de Luxenberg-these over het ontstaan van de islam uit het oosterse christendom niet zonder critici is gebleven, gunt hij deze ideeën wel erg veel ruimte.

Lees verder “Uitstervende religies (2)”

Effectief goropiseren

“Antwerpen” komt van “hand werpen”, iedereen weet dat.

Johannes Goropius Becanus (1519-1572) was een van die briljante geleerden uit de late Renaissance: hij was niet alleen arts, maar ook letterkundige en taalkundige. Een homo universalis in de beste zin van het woord. Helaas stond de taalkunde destijds nog in haar kinderschoenen, en dat heeft de reputatie van Goropius geen goed gedaan.

Ook grote geleerden hielden er destijds de wonderlijkste taalkundige ideeën op na. Zo opperde Hugo de Groot dat Amerika was gekoloniseerd vanuit een Germaans-sprekend gebied, aangezien veel Azteekse plaatsnamen uitgingen op /-lan/, wat zou zijn afgeleid van /-land/. Meer over De Groot hier.

Lees verder “Effectief goropiseren”

Het ontstaan van Europa

Dat had u natuurlijk nooit verwacht, dat ik, origineel als ik ben, een stukje over het emiraat van Cordoba zou illustreren met een foto van de moskee in opgemelde Andalusische stad.

Het is het intrappen van wagenwijd open deur dat onze Europese cultuur zijn oorsprong heeft in de tijd van de Grote Volksverhuizingen, de periode waarin Spanje, Engeland, Frankrijk en Duitsland hun oorsprong zouden hebben.

Vóór die tijd identificeerde ruwweg een derde van de mensheid zich met de Mediterrane beschaving en het Romeinse Rijk. De Romeinen zagen zichzelf als anders dan de agressieve Sassanidische Perzen in het oosten en de barbaarse Germaanse stammen in het noorden. In de loop van de vijfde eeuw vestigden veel stamkrijgers zich echter binnen de grenzen van het keizerrijk, terwijl het Sasanidische Rijk in de zevende eeuw ophield te bestaan. Tegelijk desintegreerde het westelijk deel van het Romeinse Rijk, en de nieuwe supermachten waren Byzantium en het Kalifaat van Damascus. Het wordt gewoonlijk aangenomen dat de Europese cultuur in deze periode is ontstaan. Het aardige boekje dat de Nijmeegse classicus Bartelink er ooit aan wijdde, had dan ook de simpele titel De geboorte van Europa.

Lees verder “Het ontstaan van Europa”