Later deze week, op vrijdag 17 augustus, is de feestdag van de heilige Jeroen van Noordwijk. Daar zou ik normaal geen aandacht aan besteden maar er is de laatste tijd nogal wat om hem te doen. Dus even wat feiten bij elkaar:
- Er is geen historisch bewijs dat deze heilige überhaupt heeft bestaan. De bronnen zijn veel te jong. U leest er hier meer over.
- Dat de heilige niet heeft bestaan, heeft niet belet dat in de Middeleeuwen zijn gebeente wel is vereerd. De relieken in kwestie zijn tijdens de Reformatie overgebracht naar Haarlem. U leest daarover hier meer.
- In de negentiende eeuw herleefde de cultus en werd het gebeente naar Noordwijk teruggebracht. De processies zijn in de jaren zestig ten einde gekomen maar enkele jaren geleden hernomen in de vorm van een stille omgang.
- De schedel die in 1310 is gevonden en als die van Sint-Jeroen werd vereerd, is al eeuwen zoek. Onlangs zijn echter op aanwijzing van een paragnost twee schedels gevonden. U leest daarover meer hier. Die schedels worden momenteel onderzocht.
Ik sluit allerminst uit dat de feestdag vrijdag wordt aangegrepen voor een persbericht. Er kan dan bijvoorbeeld een koolstofdatering zijn. Dateert een van de schedels uit de Vroege Middeleeuwen, dan kan men beweren dat het mogelijk die is van de historische Jeroen, die volgens de veel te laat geschreven bronnen om het leven is gebracht door Noormannen. Dateert de schedel uit de Late Middeleeuwen, dan kan men zeggen dat het wellicht gaat om de in de Middeleeuwen vereerde schedel.
De foutenmarge in een koolstofdatering kan breed zijn, dus ik acht het alleszins denkbaar dat een van deze conclusies naar buiten zal worden gebracht. Het persbericht zal weliswaar ongetwijfeld enkele mogelijks en wellichts bevatten, maar de koppenmakers in de kranten en op websites zullen die nuances moeten laten wegvallen. Omdat de meeste lezers niet verder komen dan een kop, is het netto resultaat een veel te stellige claim. Desinformatie dus.
Ik zou liever een persbericht zien waarin slechts staat dat de schedels dateren uit deze of gene eeuw. Een bericht waarin de opstellers zich onthouden van claims over Sint-Jeroen. Een bericht waarin, als het werkelijk niet anders kan, staat dat er geen wetenschappelijke test is om Jeroenheid te bepalen. Ik blogde daar al eens over, al ging het toen om een andere heilige, een heilige die in ieder geval heeft bestaan.
Verder zou het de gemeenteraad van Noordwijk sieren als deze onderzocht of het wel verstandig is de vrijheid die de gemeente heeft bij het bepalen van het archeologiebeleid, te gebruiken om in te gaan op de suggesties van een paragnost. Je wil als gemeente immers niet de reputatie krijgen dat je serieus ingaat op het advies van pseudowetenschappers.
Politici menen vaker dat zij de wijsheid in pacht hebben.
Het volgen van het advies van een deskundige gaat hen veel slechter af ….
Vriendelijke groet,
Bij ons in Nijmegen doen ze vreemde dingen, maar dit is echt te absurd om waar te zijn.
Ik moest denken aan Jan, Jans en de kinderen met hun st. Pannenkoek. 😂😂
Ze zouden toch na de zomervakantie uitsluitsel geven over de datering van de schedel(s)? Dat valt dan natuurlijk wel na 17 augustus. Kunnen ze nog veilig een stille tocht doen.
Ja, ik zag het, maar ik heb desondanks even een stukje geschreven. Je moet mensen juist informeren voordat de desinformatie er is.
Ik vermoed dat er nog wel meer schedels te vinden zijn in de oude Jeroenskerk, elke oude kerk trouwens. Daar hoef je geen paragnost voor te raadplegen.
Als ik het goed heb begrepen, is de schedel gevonden in de toren, die staat over een oude begraafplaats.
Trouwens, geboren in Noordwijk in een katholiek gezin is de Jeroensverering er in mijn jeugd ingehamerd.
Op Twitter is net een voorstel gedaan gewoon effe van Jeroen te veranderen, zoals ze in Rome Sint-Jan de Doper hebben ingeruimd voor Sint-Jan de Evangelist. Als antwoord op pseudowetenschap is het mooi een echte geleerde te gaan vereren: Hieronymus.
Krijg je d’r nog een lieve leeuw bij ook.
Komkommertijd, he…
En van dat ideale nuchtere verantwoorde persbericht zouden de meeste mensen waarschijnlijk de kop niet eens lezen. Je moet nou eenmaal wat om aandacht te trekken. Dus de ideale journalist zou een spannende kop verzinnen (“Een eeuwenoud mysterie opgelost? Werd St. Jeroen vermoord door de Vikingen?”) En dan vervolgens uitleggen dat het allemaal larie en apekool is. Dan heb je de lezers in ieder geval alvast binnen.
Je hebt het over schedels. Waar is de rest van het gebeente? of was er alleen een schedel?
De rest is gewoon via Haarlem teruggekeerd.
Maar dan kunnen ze dat toch dateren?
Mmm, tsja, ik vind dat toch te kort door de bocht om dan te claimen dat St Jeroen niet heeft bestaan.
Dat heeft niets met de datering van deze schedels te maken.
(De 2 stukjes van de eerste link overtuigen daar niet in)
Er is ook geen bewijs dat Sint Juttemis nooit heeft bestaan.
Klopt. Dat een 12e eeuwse monnik een heilige heeft verzonnen, klinkt ook niet erg aannemelijk.
Daar zijn echter best parallellen voor.
Laat maar zien! Ik ben benieuwd.
Wijlen mijn vader wist uit bevoegde bron te vertellen dat enige tijd na de tweede wereldoorlog de RK-kerk in Nederland (was het misschien kardinaal Alfrink ?) eens kritisch heeft laten kijken naar het aanbeden gebeente in haar bezit. Het advies gepaard aan de opdracht luidde om MINSTENS alles wat NIET menselijk was met zachte hand te laten verdwijnen …
Dat men in zee gaat te Noordwijk, met een paragnost om Heilig Gebeente op te sporen getuigd van een verworden der kerkelijke dogma’s. Volksgeloof wordt – node – getolereerd, maar bijgeloof is de kerk een gruwel en een zonde. Arme Joen, zijn processie gun ik hem graag en zijn parochie graag. Ik stel iets voor met taartjes, gelijk Sint Marcellus ten deel viel in middeleeuws Parijs !
node = noodgedwongen
Het is jammer dat het aureool om het hoofd van een heilige niet na de dood om de schedel blijft hangen, dat zou de zaak vereenvoudigen…
We zullen de paragnost eens vragen of die de aureool voelt.
Deze heilige kende ik niet. De volgende passage uit een korte beschrijving van zijn leven en werk stemt mij wel gelukkig (https://www.hetkatholiekegeloof.nl/sub/h-jeroen-van-noordwijk/)
‘Jeroen wordt, net zoals Antonius van Padua, aangeroepen om verloren dingen terug te vinden. Dat houdt verband met de legende van Northbodo. In de 10e eeuw wist niemand meer waar Jeroen was begraven. Een jongen uit de buurt van Noordwijk, Northbodo, kreeg in een droom bezoek van Jeroen, die hem vertelde waar zijn graf was. Jeroen vroeg de jongen om hem op te graven en naar het klooster in Egmond te brengen. Aanvankelijk weigerde Northbodo, waarna zijn paarden waren verdwenen. Toen hij en zijn vrienden aan het zoeken waren, kwam Jeroen opnieuw langs. Hij vertelde hem waar de paarden waren en vroeg hem nogmaals of hij zijn botten naar Egmond wilde brengen. Ditmaal gehoorzaamde Northbodo.’
Naast de H. Antonius, tot wie ik mij richt als ik voor de zoveelste keer één van mijn brillen kwijt ben, is het prettig te weten dat St. Jeroen als reserve beschikbaar is.
In Italië roepen ze bij verloren voorwerpen niet Sint Antonius en al helemaal niet Sint Jeroen aan, daar is Santa Rita de redder in nood.