The horror, the horror

Het haalt natuurlijk weinig uit, zo’n blog. Helemáál zonder invloed zijn mijn stukjes weliswaar niet, maar wie echt iets wil bereiken kan beter met een tractor naar het Malieveld rijden. U hoeft vanzelfsprekend met mij geen medelijden te hebben, want ik kies er zelf voor om te bloggen en ik vind het bovendien leuk om te doen. Maar toch, een heel enkele keer denk ik “jammer dat ik geen rijbewijs heb en geen tractor, dan zou ik meer bereiken”.

Zoals nu.

Ik heb op deze blog herhaaldelijk gewaarschuwd voor het gevaar voor de geestelijke volksgezondheid dat Marc Chagall heet. U weet dat het zien van zijn doeken is alsof je hart wordt getroffen door een scherf uit de spiegel van de sneeuwkoningin: je begint dat wat lelijk is aan te zien voor mooi en andersom. Je begint rare kleuren en LSD-achtige visioenen te zien en noemt die psychotische taferelen ineens kunst. Je levensgeluk verschrompelt. Het is allemaal heel verontrustend.

Ik ben de eerste niet die ervoor waarschuwt. De volksschrijver wijdde een beroemd gedicht aan Chagall waarin hij constateerde dat als de kleurenkladder kunst maakte, de mensheid beter af was zonder kunst. Zelf waarschuwde ik voor het exposeren van “Calvary”, een stuk schildersel zó smakeloos dat het Metropolitan Museum of Art in New York het jarenlang verborgen heeft gehouden. Daar kunnen we alleen dankbaar voor zijn, want het is maar de vraag of het Westen de Koude Oorlog zou hebben gewonnen als dit doek zijn demoraliserende werking had kunnen doen.

Maar zelfs al schaar ik me bij Gerard Reve, zelfs al kan ik wijzen op het wijze beleid van het Metropolitan Museum of Art, en zelfs al kan ik eraan herinneren dat het psychiatrische handboek DSM sinds het overlijden van Chagall vier keer vernieuwd moest worden, toch blijven er mensen die het gevaar miskennen, hun goede smaak verliezen en anderen lastig vallen met hun wansmaak. Er zijn er zelfs die Chagalls zijn gaan stelen. Je kunt alleen denken aan Invasion of the Body Snatchers, waarin de ziellozen alles in het werk stellen om de laatste echte mensen te winnen voor de slechte zaak.

De laatste tijd leek het hier in Amsterdam veilig. Die diefstal was in Amerika, de laatste expositie was in Doesburg, het exposeren van Calvary was alweer drie jaar geleden. Maar helaas: er komt een Chagall-expositie in het Stedelijk Museum.

Nu is dat misschien nog tot daaraan toe. Niemand hoeft daar naar binnen te gaan. Het vervelende is dat er op diverse plekken in de stad posters zijn opgehangen. Het museum heeft Chagall losgelaten op nietsvermoedende, onschuldige burgers.

Ik beperk mijn activisme doorgaans tot bloggen, hoe vergeefs ook, en ik ben in principe geen voorstander van geweld, maar kunnen die boeren met die tractors niet even het Stedelijk Museum binnenrijden? Er hangen ook wat Picasso’s en Mondriaans, dus het is wel precisiewerk, maar ik denk dat we er allemaal beter van worden.

Deel dit:

45 gedachtes over “The horror, the horror

  1. Frans

    Psychotische taferelen, die vind ik leuk. Slaat nergens op, maar juist daarom zo goed getroffen.

  2. Yde Linsen

    Betreurenswaardig dat een oudheidkundige oproept tot deze abjecte actie, waardoor hij getuigt van te weinig smaak. Door zijn volmaakte kennis van de Oudheid weet hij waartoe vernietiging leidt. Wanneer de bestorming plaats vindt sta ik voor de trekkers die Kunst pogen te beschadigen en over 2000 jaar spreken wij elkaar over de destrateuze gevolgen! 😉

  3. Ik ga slechts opmerken het volledig eens te zijn met de reactie van Yde Linsen. Op het vorige zure stukje over Chagall had ik wat uitvoeriger gereageerd, maar blijkbaar heeft dat niet tot inzicht geleid. Morgen maar weer lekker over de Oudheid, Jorna?

        1. @jona: een tijdje geleden was je in Friesland. Ik kan je zeggen dat ze daar een paar hele goede kunstenaars hebben. Ik noem er een paar:Willem van Althuis, Christiaan Kuitwaard, Tjibbe Hooghiemstra en Otto Hetterscheid. Buiten Friesland kan ik bv. stanley brouwn en George Meertens aanbevelen, zomaar een kleine greep, jammer dat er mensen zijn die niets van kunst moeten hebben, zij leven hooguit een half leven.

        1. Mag door Jona dan ironisch bedoeld zijn, maar aangezien er (te) veel mensen zijn die zulke gedachten serieus koesteren, ervaar ik deze blog toch als misplaatst. In de kunst- & cultuursector zijn de gevolgen van het anti-kunsten offensief van Zijlstra c.s. nog steeds merkbaar.

          1. FrankB

            1. Dat is het probleem van die (te) veel mensen.
            2. Zijlstra heeft een anti-kunst offensief gevoerd dus X moet zich onthouden van spot op kunstenaars die hij niet leuk vindt is een non-sequitur.

            Bovendien kan men dit net zo gemakkelijk omdraaien. Juist omdat iemand als JonaL openlijk blijk geeft van zijn afkeer van Chagall leren mensen als ik dat men helemaal niet verplicht is als kunstliefhebber om alles mooi te vinden.

            1. FrankB, ik deel het sentiment van je reactie, maar ik ben er niet van overtuigd dat Jona echt zo afkerig is van Chagall. Tenslotte wijst hij ons op iedere tentoonstelling van diens werk. Misschien zit ie gewoon een beetje lol te trappen. Verering voor de volksschrijver zal ook een rol spelen. In ieder geval is het leuk! En goed geschreven. Ik heb ook erg gelachen om al die serieuze reacties op Yde’s commentaar. Zouden ze die knipoog aan het eind van zijn reactie gemist hebben?

    1. Cor Mateor

      U hebt gelijk, Jona, het DSM moet, vind ik, zo snel mogelijk weer herzien worden. Al die dwalende mensen…

  4. Ik ben geen liefhebber van Chagall, maar sluit me wel aan bij Yde Linsen. Dit boze blogje verbaast me, omdat ik je ken als een man met een eindeloos genuanceerde openheid van geest als het gaat over dubieuze toestanden in de Oudheid. Wat me ook verbaast is dat je Picasso en Mondriaan uitzondert van je zuiveringsoperatie, want hun werk is even stuitend als dat van Chagall, beschouwd vanuit antieke esthetische normen.

    1. Robert

      Wat mij verbaast Rik is dat u dit twee keer opschrijft in deze blog. Alsof herhaling er toe zou doen. U heeft of geen humor of u vind dat iemand anders maar moet doen wat in uw mening goed zou zijn. Dat u dus methode zoekt in iets wat niet serieus bedoeld is verbaast mij dan weer niet.

  5. Martin

    Dit is een bekend thema. Sinds de uitvinding van de fotografie is het de vraag waar kunst over gaat, en over welke functie het heeft. Is het werk van Picasso mooi? Nee! Moet kunst mooi zijn? Ook niet.

    Wat jaren geleden was ik met mijn gezin in MoMA, the Museum of Modern Art in New York. Daar hangt een groot schilderij van Lucian Freud, van een volle naakte dame onderuitgezakt op een zitbank. Ik stond daar naar te kijken toen mijn dochtertje erbij kwam: gadverdamme, vind jij dat mooi? Nou, eigenlijk wel, ja, want zo zien wij eruit, en het is goed geschilderd. Onbegrip was mijn deel.

  6. Jeroen

    Dank je Jona; ik was niet bekend met het werk “Calvary”, maar heb nu het genoegen mogen proeven.
    Weet je wellicht of er iets van posters of puzzels van zijn?

  7. Gelukkig is voor een tractor geen groot rijbewijs nodig. Een trekkerbewijs is voldoende. En op mijn rijbewijs B staat tegenwoordig ook ’tractor’. Of ik zo’n apparaat echter heelhuids de voordeur van het Stedelijk binnen krijg, kan ik niet voor instaan (overigens zou ik dan de zaal Mondriaans als eerste even bezoeken…).

  8. Theo Joppe

    De volksschrijver is niet voor niets op een goed moment in Greonterp gaan wonen: gegarandeerd geen Chagall-exposities daar. Je bent van harte welkom in het mooie en rustige Noorden! Wel veel trekkers (zo heten die dingen nu eenmaal). Je mag er vast eentje lenen. Ze zijn een heel effectief argument in het maatschappelijk en cultureel debat…

      1. Theo Joppe

        Die had ik al eens gelezen, Jona! Ik plaag je maar. Maar, als er een Chagall-expositie was geweest (al was het twintig jaar geleden) had je die plek gemeden als de pest. Helmantel zou daar nog kunnen, een fenomenale fijnschilder die misschien in de rest van Nederland wat minder bekend is.

  9. Paulke Snijders

    Oproepen tot het vernietigen van kunst is ‘levensgevaarlijk’. Ironisch bedoeld of niet. kijk daar mee uit. We kennen de boekverbrandingen. Kurt Tucholsky heeft naar mijn mening ooit gezegd: “Daar waar boeken verbrand worden, worden mensen verbrand”. Onduidelijk is benoemd door Jona wat zo storend is aan het werk van Chagall. Zijn het de religieuze motieven, is het zijn manier van schilderen, zijn het de clichés? Als het geheel als grap bedoeld is, dan is het misplaatst. Over smaak valt niet te twisten.

    1. FrankB

      Toch twist de mensheid al sinds de uitvinding van kunst over smaak, dus uw stelling is empirisch gefalsifieerd. Zie bv. de Tachtigers en de deelnemers aan de Aktie Notenkraker – allemaal door en door twistziek.

      1. Inderdaad Beugwant het citaat dat Paulke aan Tucholsky toeschrijft komt van Heine, daar had Henk Smout ook al op gewezen. En als jullie nu even de moeite nemen om Henks link na te trekken, zullen jullie zien dat je dat citaat niet Heine’s mening weergeeft en niet gelezen mag worden als ‘degenen die boeken verbranden gaan later mensen verbranden’ zoals zowel Paulke als het monument ter herinnering aan de Berlijnse boekverbranding suggereren.

  10. Ik heb al eens eerder op de Chagall-gevoeligheid van JL gereageerd, ik zie de ironie wel, maar ik snap het niet goed. Het is zo’n puberale ironie, die in tegenstelling is met de doorgaans doorwrochte cultuurbeschouwingen die me dagelijks de Mainzer Beobachter doen lezen en die ik daarom hier eigenlijk niet verwacht. Deze kruistocht tegen Chagall doet me denken aan de Stones vs Beatles discussies uit mijn middelbare schooltijd.

    1. FrankB

      Correcte associatie – die discussies heb ik dan ook nooit serieus genomen. Een iets ouder voorbeeld: Mozart vs. Haydn. Over kunst valt uitstekend te twisten. Soms vermoed ik dat kunst niet zonder kan.
      Sinds wanneer mag iemand die doorwrochte cultuurbeschouwingen zich niet af en toe schuldig maken aan puberale ironie? Krijgt u kriebels in uw zitvlak als iemand uw verwachtingspatroon doorbreekt?
      Het grootste gevaar voor kunst komt van mensen die die veel te serieus nemen. Zij willen zich verheven voelen, terwijl puberale ironie het doel heeft mensen met beide benen op de grond te houden.

  11. jacob krekel

    Als u binnenkort in Bologna bent ga dan naar de Chagall tentoonstelling. Prachtig en indrukwekkend. Ik heb er de door Chagall geïllustreerde fabels van La Fontaine gekocht. Daar zit een aardig verhaal aan vast. In 1926-28 heeft Chagall 100 gouaches gemaakt bij die fabels. In opdracht van een Franse uitgever die niet tevreden was met de gangbare plaatjes en die vond dat Chagall de diepte van de fabels goed wist te raken. Dat viel in Frankrijk helemaal verkeerd. Een Rus bij het nationale erfgoed en dan nog een jood. Het feest ging dus niet door en in 1930 verkocht deze jood op een tentoonstelling in Berlijn (!) ze alle 100. Daarna heeft hij het nog eens overgedaan in zwart-wit sneden en die zijn op de tentoonstelling te zien. Op een overzichtstentoonstelling in 1990 heeft men kans gezien 43 van de oorspronkelijke 100 kleurenillustraties te tonen en die staan in het boek dat ik gekocht heb. Van 27 andere was de verblijfplaats toe bekend, maar van de andere 30 wist men niets af.

  12. Robert

    Jona, er zijn ook trekkers te besturen zonder enig rijbewijs. Meestal te koop in de grotere speelgoedwinkels (dus vast ook wel in jouw woonplaats). Je ’trekt’ er geheid ook de aandacht mee als je er de straat mee op gaat – succes verzekerd!
    #TROTSOPJONA

  13. jan kroeze

    Ik vermoed dat Jona gewoon de pest heeft aan bepaalde sentimenten, welke is mij niet duidelijk.

Reacties zijn gesloten.