Het bovenstaande beeldje, tegenwoordig te zien in het Louvre in Parijs, is afkomstig uit Myrina, een havenstadje op het Griekse eiland Lemnos. Een krijgsolifant valt een soldaat aan die we aan de hand van zijn grotendeels naakte lichaam en zijn langwerpige schild kunnen identificeren als een Kelt – denk aan de Stervende Galliër die uit Pergamon.
Het beeldje moet zijn gemaakt door iemand die weleens een olifant had gezien (wat in de Oudheid bepaald niet vanzelfsprekend was). De kleine oren helpen om het dier te identificeren als een Indische olifant uit het Seleukidische leger. Wellicht mogen we een stap verder gaan: het stelt een scène voor uit de Olifantenslag uit 275 v.Chr., waarin de Seleukidische vorst Antiochos I Soter de Galaten versloeg, een groep Kelten die Anatolië was binnengevallen. Hij dankte er zijn bijnaam Soter aan, “de redder”.
Ik kan eindeloos naar een beeldje als dit kijken en dan vallen je allerlei dingen op. De bel die de olifant om zijn nek heeft hangen. De mahout die niet geïnteresseerd is in de doodsnood van de Kelt vóór hem maar u en mij aankijkt. Maar ook: de howdah is leeg. Je zou hebben verwacht dat er twee of drie speervechters of boogschutters stonden, maar waar zijn die?
[Dit was het 388e voorwerp in mijn reeks museumstukken.]
De berijder van de olifant kijkt ook onze kant uit. Als ze beiden rechtuit hadden gekeken dan was het niet mogelijk om beide gezichten tegelijk te zien. Zij kijken immers dan elkaar aan. De kunstenaar, zo vermoed ik, wilde beide gezichten laten zien en dat was op de afgebeelde manier, zijwaarts, mogelijk.
Wat voor materiaal is dit Jona? Is het keramiek dan zouden de strijders in de howdah losse poppetjes kunnen zijn geweest. Misschien, ik roep natuurlijk ook maar wat.
En waar zijn de slagtanden gebleven?
Een vergelijkbaar terracotta beeldje uit de 3rde eeuw BCE bevindt zich in de collectie van het Museo Archeologico Nazionale di Napoli. Hier lijkt het, gezien de oren, wel een Afrikaanse olifant te betreffen. De howdah is ook hier leeg en er is geen tegenstander die aangevallen wordt. Wel is er een berijder. Bij beide beeldjes is er een lang kleed dat aan de zijkanten tot op de grond hangt. Zal dit dienen om de buik van het dier te beschermen ?