Dankzij een vriendelijke lezer van deze blog kan ik een week passen op een huis ergens – eh, ja, “in the middle of nowhere” is misschien de beste manier om het te zeggen. Er is een spoorwegstation in de buurt maar ik heb er uiteindelijk voor gekozen de trein te nemen naar Namen, daarvandaan de Maas langs te fietsen naar Dinant, Givet en Fumay, verder te gaan over de Ardennen naar Rocroi (ja, van de veldslag) en tot slot door te fietsen naar het dorpje waar ik nu ben. Het heet Watigny. Het is anderhalve dag rijden, het is hier echt nergens, het is daar dus middenin, en het is mooi.
Hierboven ziet u het beekje achter het huis. Het is de bovenloop van de Oise, die ontspringt in Henegouwen. Ze stroomt achter mijn oppashuis langs, bereikt Guise en Compiègne, en mondt uiteindelijk ergens ten westen van Parijs uit in de Seine.
Caesar en Lucanus noemen deze rivier Isara, wat een gangbare Keltische naam is. Het betekent zoiets als “snelstromend”. Andere rivieren die zo heetten, zijn de huidige Isère in Zuidoost-Frankrijk, de IJzer in Vlaanderen, de Isar in Beieren en de Aire in Yorkshire.
Het aardige is dat de ontwikkeling van de naam goed te volgen is. Eerst werd de korte /i/ aan het begin omgezet in een /e/. Dat is al in de vierde eeuw na Chr. gedocumenteerd. In 742 was ook de eerste /a/ veranderd en was men Esera gaan schrijven. Daarna veranderde de /r/ in een /s/, een goed gedocumenteerd verschijnsel dat bekendstaat als sigmatisme. Omdat Esesa niet lekker bekt, veranderde ook dat weer, en zo voort. Vanaf de zeventiende eeuw heet het riviertje Oise.
De trajecten waarmee klanken veranderen zijn, zoals gezegd, goed gedocumenteerd. Talen veranderen niet zomaar. Het gebeurt langs bepaalde wegen, die goed zijn onderzocht. Daarom kunnen taalkundigen heel stellig zijn dat de Sabis, waar Caesar tegen de Nerviërs streed, onmogelijk de Sambre kan zijn en de Selle wezen moet.
Ik wil geen bederfvlieg zijn, maar in de huidige tijd mag je blij zijn dat het riviertje überhaupt nog stroomt. Hoe dan ook, zoals zo vaak ben ik weer een beetje wijzer geworden. Die link tussen al die riviernamen had ik nog niet gelegd. Fijn verblijf toegewenst!
Toen de internationale treinen nog via Mons en Aulnoye reden ging ik regelmatig in dat gebied een of twee dagen fietsen. Is inderdaad een mooi landschap.
Daar in de buurt stroomt ook de Wartoise, die ontspringt bij Scourmont. Als deze naam u niets zegt, dan mogelijk wel deze: Abbaye Notre-Dame de Scourmont. Het is een trappistenabdij op enkele kilometers van Chimay, waarmee hopelijk uw frank valt en meteen duidelijk wordt dat dit om meer dan één reden een heilige plek is.
De vrij jonge (19de eeuw) abdij is een heerlijk rustige plek. Ook de omgeving, de Thiérarche, is de moeite waard. Ik kom er vaak en graag. Beetje afgelegen, en daardoor heel wat rustiger dan de bekendere oorden in de nabije Ardennen. De interessantste bezienswaardigheden zijn trouwens gratis en altijd open. In Nismes gaapt de Fondry des Chiens, een ingestorte grot, als een gat in het landschap. Vandaar is het een uurtje te voet door het bos naar Dourbes en de ruïne van de middeleeuwse burcht Haute-Roche, die niet zou misstaan naast de Rijn. Vlakbij is een keltisch oppidum opgegraven, maar daar is niets van te zien. In Treignes bezoek je gratis de resten van een grote Romeinse villa met drietalige en interessante infoborden.
En dan te bedenken dat ik langs de Abdij van Leffe ben gefietst (bij Dinant).
Doorfietsen. Leffe is van InBev, een multinational die nauwelijks belasting betaalt en geen respect heeft voor biercultuur. Trappist is een eerlijk product waarbij de winst gaat naar de abdij zelf en naar goede werken.
Ik ga onmiddellijk omschakelen.
Kan Isara ook Eisack geworden zijn? Stroomt door het Brennerdal en vloeit bij Bozen in de Etsch (Adige). Door Mussolini’s ambtenaren omgedoopt in Isarco.