Zoals de trouwe lezers van deze blog weten, verbleef ik vorige week in Libanon in verband met antropologisch veldonderzoek naar de West-Aziatische wetenschapsbloggebruiken. Hier zijn wat losse aantekeningen, deels van dit recente bezoek en deels van een bezoek in december.

Libanon in crisis

Het gaat zeker niet goed met Libanon en menigeen verbouwt zijn eigen eten. Dat is al erg genoeg. Je kijkt echter wel op als je ziet hoe vaak om een oogst prikkeldraad is geplaatst.

Op de vraag wat mensen in Libanon denken van “the situation”, antwoordde een vrouw laconiek “we don’t think”.

Vroeger zag je overal affiches met portretten van Libanese politici. Tijdens de verkiezingen vorig jaar waren die veelal besmeurd. Nu zijn er veel, veel minder. Nieuw waren hier en daar posters met het portret van de Iraakse stokebrand Muqtada as-Sadr. Ook nieuw was zakenman Omar Harfouch, die droomt van een “derde republiek”. Afgaande op zijn (niet per se betrouwbare) Wikipedia-biografie schiet Libanon daar weinig mee op.

Je kunt natuurlijk ook misbruik maken van de crisis. Een onderneming die flats bouwt, buigt het sentiment dat de Libanezen er samen ooit wel uit zullen komen, ten eigen bate om met de slagzin “Together we will rise”.

In december konden we de tempel van Eshmun bij Sidon niet bezoeken. De overheid heeft tijdens de corona-crisis haar ambtenaren toegestaan thuis te werken en dat doet dus ook de bewaker.

De explosie

Iemand, ik weet niet meer wie, attendeerde me erop dat er na de recente aardbevingen in Turkije verhalen circuleerden over plundering terwijl die er niet waren over de ontploffing in Beiroet. Zei dat iets over de aard van de ramp of over de aard van de verslaggeving? Ik legde de vraag voor aan journalist Michael Young, die zei één verhaal te kennen over diefstal, maar ook meende dat in Beiroet plundering moeilijk was geweest. Plunderaars zouden immers moeten wonen in het huizenblok dat ze beroofden, en je berooft je buren niet. Niet alleen uit solidariteit maar ook omdat het vroeg of laat uitkomt. Hij vertelde verder dat de dreun zo hard was geweest dat iedereen in de stad dacht dat het in zijn eigen buurt moest zijn geweest.

Er is een beroemd filmpje van een bruid op een pleintje op het moment van de ontploffing.

Vorige week zag ik een bruidspaar dat zich op hetzelfde pleintje liet fotograferen. Voor een moment dacht ik “wat smakeloos” en toen herinnerde iemand me eraan dat je iets op het verleden kunt terugveroveren.

Religie

Het is me vaker opgevallen dat de grenzen tussen islam en christendom in het Midden-Oosten vloeiender zijn dan in Europa, maar ik had ook in Libanon nog nooit iemand een kruisteken zien slaan bij de islamitische geloofsbelijdenis.

Nog nooit eerder zag ik Johannes de Doper afgebeeld met vleugels. Het verwonderde me, tot iemand me eraan herinnerde dat het woord dat in Nederlandse bijbelvertalingen wordt weergegeven als “boodschapper”, ἄγγελος, ook te vertalen is als “engel”.

Ik was verbaasd te horen over een maronitische echtscheiding, omdat maronieten niet mogen scheiden. Een huwelijk valt echter nietig te verklaren en dat is een kwestie van betalen. Noem het smeergeld, noem het baksjisj. Ik vernam trouwens ook dat veel maronieten met het oog op mogelijke strubbelingen liever trouwen volgens de regels van andere kerkgenootschappen. In feite een soort huwelijkse voorwaarden.

Een bandenmerk adverteert met de slagzin “A tire that does not demand respect but has earned it”. Dit illustreert m.i. een verschil tussen ons en het Midden-Oosten. Daar is respect iets waar je recht op hebt. In Europa is respect iets wat je verwerft.

Oudheid

Door de corona heeft in Sidon de opgraving waarover ik al eerder blogde, de laatste tijd stil gelegen. Ook de bouw van het museum ligt stil. Maar in mei, zo vertelde een van de archeologen me, gaat het onderzoek opnieuw van start. Er is zelfs financiering voor drie campagnes.

In Beiroet bezochten we de resten van een nog niet zo lang geleden ontdekt Romeins badhuis, dat keurig ligt geïntegreerd in een modern appartementencomplex. Rond dat complex is een tuin en je moet aanbellen om te worden binnengelaten. De conciërge zet eerst de fontein aan voordat hij opendoet. Dat deed me ergens aan denken:

En verder

Ik zag een muziekschool die Midas heette. Oké, ik zag ook eens een schoenenzaak Oidipous en een kleuterschool Ikaros, maar een muziekschool Midas overtreft elk redelijk pessimisme.

In de Koreaanse sector van Unifil staat op de controleposten “Peace to Lebanon. Glory to Korea!!”

Hoe Arabieren de Duitse taal helpen vormgeven: een makelaar prijst een woning aan als een “Überhaus”.

Libanon is een land vol geruchten. Dit keer hoorde ik verschillende keren dat steeds meer mensen een hond nemen om inbrekers af te schrikken, maar dat die vervolgens de honden vergiftigen. Ik geloof er weinig van dat dieven hun belangstelling op die manier kenbaar maken. Ook gaat het gerucht dat de afgelopen jaren de helft van de Armeniërs in Libanon het land heeft verlaten. Ik geloofde ook dat niet. Michael Young zei geen enkele waarde aan het cijfer te hechten en herinnerde me eraan dat alle bevolkingsgroepen hun best opgeleide kinderen zien vertrekken.

Een winkel voor damesmode genaamd Moustache. Ik kan er met mijn pet niet bij.

Dat twee keer negatief niet altijd positief hoeft te zijn, is bewezen door de nachtclub die een “Oktoberfest” aanbiedt met buikdanseressen.