Op reis in Griekenland

De tempel van Hefaistos, Athene

De corona is voorbij, we maken weer reisplannen en je zou naar Griekenland kunnen gaan. Dan land je vermoedelijk in Athene en zul je daar ook je eerste hotel wel boeken. Eerlijk is eerlijk, Athene is in de zomer geen aangename plek. De hitte blijft er hangen en er is geen verfrissende zeebries, zoals in Thessaloniki. Toch is het geen straf om in Athene te verblijven.

Attika

De Akropolis is een geweldige plek – hier is wel wat wind. Het spreekt vanzelf dat je ook gaat naar het Akropolismuseum en het Nationaal Archeologisch Museum, maar vergeet niet een bezoek te brengen aan het Numismatisch Museum (in het voormalige huis van Heinrich Schliemann) en aan het museum van de opgraving van Kerameikos. Dit zijn vrij rustige plaatsen. Vergeet de Agora niet, met het museum. O ja, er is ook een Byzantijns museum en een Benakimuseum. En een Romeinse agora.

Lees verder “Op reis in Griekenland”

Macedonische oorlogsheld

Reliëf van Hefaistion (Archeologisch Museum van Thessaloniki)
Reliëf van Hefaistion (Archeologisch Museum van Thessaloniki)

Het bovenstaande reliëf fotografeerde ik in 2010 in het archeologisch museum van Thessaloniki. Het is gevonden in Pella, de oude hoofdstad van Macedonië, en stelt een afgestegen ruiter voor die ergens wordt verwelkomd door een vrouw. Het onderschrift is intrigerend: ΔΙΟΓΕΝHΣ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΙ ΗΡΩΙ, “Diogenes aan de held Hefaistion”. Op stilistische gronden wordt deze sculptuur gedateerd in het laatste kwart van de vierde eeuw v.Chr.

Dit is zeker intrigerend. De geliefde van Alexander de Grote heette Hefaistion en kreeg na zijn dood de eerbewijzen van een heros, een woord dat letterlijk “held” betekent, maar in deze context duidt op een halfgod. Het was niet ongebruikelijk zulke eerbewijzen te verlenen aan iemand die een stad had gesticht, en Alexanders Hefaistion had dat inderdaad gedaan (vermoedelijk o.a. Ai Khanum in Afghanistan). Los daarvan was dit ereteken een opstapje naar de vergoddelijking van Alexander zelf, die deze status om politieke redenen nodig had: weliswaar was hij als koning al verheven boven zijn onderdanen, maar de rol van het koningschap was bij elk van de onderworpen volken een andere en dat maakte het Macedonische hofritueel eindeloos complex. Zelfvergoddelijking maakte de zaken eenvoudiger en de verheffing van Hefaistion tot heros was een eerste stap. Het hierboven afgebeelde reliëf zou met deze cultus kunnen samenhangen. Met wat fantasie kun je in de afgestegen ruiter zelfs Hefaistion herkennen – dit is zijn portret.

Lees verder “Macedonische oorlogsheld”