[Dit is het laatste deel van een serie van dertien artikelen. In het vorige artikel beschreef ik hoe de Taif-akkoorden werden gesloten en Syrië de feitelijke macht kreeg. Het eerste deel eerste is hier.]

Syrië was nu in feite de baas. Het erkende weliswaar Libanons soevereiniteit, maar het land zou niet meer mogen denken aan een onafhankelijk vredesverdrag met Israël, zoals president Gemayel nog had geprobeerd.

De Syriërs ontwapenden alle milities behalve Hezbollah, dat deze uitzondering had te danken aan het feit dat ze Libanon beschermde tegen Israël en het Zuid-Libanese Leger. Het Libanese leger raakte in de volgende jaren steeds beter georganiseerd en beheerste steeds grotere delen van het land, zodat Syrië een deel van zijn troepen kon terugtrekken uit wat nu een vazalstaat was. Een belangrijke politicus was de in Libanon geboren Saoedische miljardair Rafiq Hariri, die in 1993 premier werd en de middelen wist te organiseren om Beiroet weer tot een levende stad te maken.

Niet dat alles nu pais en vree was. In het zuiden leverde Hezbollah nog steeds strijd tegen Israël, dat in 1991, 1992, 1996 en 1999 de posities van de sji’itische militie aanviel, tot premier Ehud Barak in 2000 de laatste Israëlische troepen terugtrok. Hariri wist de aanvallen te benutten om de internationale gemeenschap te bewegen tot extra investeringen in de opbouw van een burgerlijke samenleving. Zijn succes was aanzienlijk: de Britse schrijver William Dalrymple, die Beiroet in 1996 bezocht, was verbaasd dat hij geen armageddon vond, maar winkels van Armani.

Ondertussen was de Syrische invloed nog steeds aanzienlijk. Zowel president Hrawi (1989-1998) als zijn opvolger Emile Lahoud (1998-2007) hadden goede banden met Damascus. Ze stonden vaak tegenover de meer nationalistisch georiënteerde premier. In 2004 kwam aan deze impasse een einde toen Hariri aftrad en de pro-Syrische Omar Karami premier werd. Wat een overwinning leek voor de Syriërs, sloeg echter om in haar tegendeel toen Hariri op 14 februari 2005 werd vermoord.

Syrië kreeg hiervan (mogelijk ten onrechte) de schuld en het politieke landschap veranderde drastisch toen een tot kort daarvoor onmogelijk geachte coalitie ontstond van christenen, druzen en soennieten: de “14 maart-coalitie”, naar de datum van een grote anti-Syrische demonstratie. Daar tegenover stond de “8 maart-coalitie”, die pro-Syrisch was en werd gedomineerd door de Hezbollah. Deze kon echter niet verhinderen dat de Syrische troepen Libanon moesten verlaten. Voor het eerst sinds 1976 hadden de Libanezen het land voor zichzelf.

Hezbollah leek nu geïsoleerd en in de zomer van 2006 meende Israël ermee te kunnen afrekenen. Inderdaad werd het militair potentieel van Hezbollah zware schade toegebracht, maar de oorlog eindigde in een wapenstilstand zonder Israëlische zege. Wel werden de posities van UNIFIL en het reguliere leger in zuidelijk Libanon versterkt. Binnen Libanon genoot Hezbollah enige tijd een zekere populariteit, maar de verkiezingen van 2009 leidden tot een nieuwe overwinning van de 14 maart-coalitie.

Het heeft er de schijn van dat Libanon zijn stabiliteit heeft hervonden. Weliswaar kon de Hezbollah de laatste jaren meer dan eens haar zin op ondemocratische wijze doordrukken, maar de huidige crisis in Syrië en het toenemende isolement van Iran lijken de speelruimte van de sji’itische partij te hebben beperkt. Toen het regime in Syrië in het najaar van 2012 probeerde zijn problemen te verminderen door het conflict te exporteren naar Libanon, en daartoe – naar men aanneemt – een hoge functionaris vermoordde, leidde dat weliswaar tot gevechten in Tripoli en demonstraties in Beiroet, maar Libanon lijkt ervoor te hebben gekozen zich niet opnieuw in een burgeroorlog te storten.

[soort van vervolg]