Er is geen ongelukkiger combinatie dan die tussen geschiedenis, die reëel wil zijn, en speelfilm, die amusement wil zijn. Dat gaat niet samen. De enige écht betrouwbare historische film zou zo saai zijn als het leven zelf. Ik heb me er weleens toe laten verleiden om als historicus commentaar te geven op een film, maar om te beginnen is dit een extreem gemakzuchtig journalistiek frame en bovendien is het eigenlijk net zo vreemd als een filmmaker die commentaar geeft op geschiedenis. “Het publiek weet niet veel van het Primat der Außenpolitik. Kunnen we Hitler geen begrijpelijker motief geven om Rusland aan te vallen? Kan Stalin er niet vandoor gaan met Eva Braun?”
Dat een historicus beter zwijgt over het historisch kaliber van een historische film, wil echter niet zeggen dat hij niet kan zeggen dat een film slecht is als film. En dan springt Redbad er toch wel uit. Simpel gezegd: om een zwak verhaal te maskeren, kozen de makers voor bombast en slechte trucages. Ik heb erg gelachen om de omvallende heilige boom, de in brand geschoten drakars, de benedenstad van Reims en de steeds weer kalme golven die uit digitale trukendoos waren gehaald.
De plot? Iets met drie zonen en drie vaders, het lot van Dorestad, vrijheidsminnende Friezen en onverdraagzame christenen. Er lopen ook nog wat amazones doorheen, vechtend met pijl en boog en met strijdbijlen. Erg origineel is het allemaal niet en dat maakt de film op het lachwekkende af voorspelbaar. Zo besluit Redbad zijn zus uit een kasteel te bevrijden en omdat hij in zijn eentje is, kun je ongeveer alle stappen uittekenen: gehaast sluipend door de gangen en gewelven, een passerende vijandelijke soldaat een nis in trekkend, vanaf een hoog punt kijkend over het kasteel, ontsnappend aan een touw. Je hebt de sequentie al honderd keer gezien.
Ook de individuele scènes zag je honderd keer eerder. Een leger rukt op, gefilmd uit kikvorsperspectief. De soldaten stampen en komen in één keer tot stilstand, zodat het gedreun abrupt stopt. Slaan de vijanden op de vlucht, dan sterft het geluid van de wapens weg en zwelt ietwat etherische muziek aan. Na de veldslag loopt een kind tussen alle lijken door.
Komt iemand aan in een kasteel waar ze niemand kent en alleen zal zijn? Vanzelfsprekend horen we ergens een deur met nadruk dichtslaan. Staan we op het strand? We horen meeuwen. De voorspelbaarheid hiervan was zó groot dat de kijkers met wie ik woensdagavond in de zaal zat, al begonnen te lachen als de zee in beeld kwam. Pakken soldaten een moeder haar kind af? Meteen gaat het beeld in slow motion, terwijl de moeder klaaglijk de naam van het kind schreeuwt.
Dialogen die zelfs in een soap niet kunnen. Discussie over religie? “Het gaat niet om wat je gelooft, het gaat om wat je ermee doet!” Discussie over koningschap? “Jullie laten je leiden door angst!” Gesprekken over de innerlijke twijfels van de personages? Zeeeer gedragen gesproken, vol drama, met muziek op de achtergrond. Antwoord op grote levensvragen: “Volg je hart!”
Soms dacht ik dat de makers het met opzet deden, gewoon om te zien hoe ver ze konden gaan. Was het in Hollywoodfilms ooit gebruikelijk dat de heldin met droog haar uit het zwembad kwam, onze held Redbad komt uit het doopvont met al na een minuut een droog doopkleed. Die scène speelt zich overigens af in Utrecht, dat voor de gelegenheid ligt op een heuvel. Dat is zoiets als Hogwarts veranderen in een wolkenkrabber: je hebt weliswaar de ambitie niet om een historisch accuraat verhaal te vertellen, maar het leidt wel af.
Hetgeen me brengt bij het scenario. Om überhaupt een verhaal te hebben, is een vijand nodig. Wie spanning wil opbouwen, maakt die menselijk. Hamlet is boeiend omdat Claudius zich gedraagt als een koning, wroeging kent en nooit dronken wordt getoond. Zouden we de schoft als schoft te zien krijgen, dan was het verhaal te simpel en domweg niet boeiend. De scenarist van Redbad heeft dit eenvoudige punt niet begrepen.
De Franken in Redbad zijn uitsluitend slecht. Ze vallen steden aan tijdens een religieuze plechtigheid, breken hun woord, mishandelen dieren, zien er geen been in familieleden te vermoorden en benutten het christendom om de wil van de Friezen te breken. Willibrord is te lachwekkend om te boeien en is bovendien óók een sadist. Het dient geen enkel doel, of het moest zijn het publiek te tergen. Zoals gezegd heb ik meer dan eens gedacht dat de makers deze film hebben bedoeld om te zien hoe ver ze konden gaan.
Scènes met tegenlicht, zonsondergangen, eindeloze regenbuien. Mannen met ontbloot bovenlijf, zonder dat daarvoor werkelijk een reden is. Ik moest een paar keer denken aan de persiflage op bierreclames die een tijdje geleden stond op De Speld. Redbad is geen film, het is een parodie op het medium.
Er zaten woensdagavond in Leeuwarden vier mensen in de zaal. Eigenlijk nog teveel. Met wat geluk gaat deze draak snel uit roulatie en is mijn bioscoopkaartje straks een zeldzaam, waardevol collector’s item.
Trianon in Leiden heeft het affiche al verwijderd…minder dan een week.
“Het publiek weet niet veel van … vandoor gaan met Eva Braun?” staat tussen aanhalingstekens, als ik het goed begrijp is dit een zelfcitaat.
Kan ik dat ergens terugvinden?
Jammer. Ik had wel interesse om te gaan. Een film die historische gebeurtenissen naspeelt, dat zou toch moeten kunnen? Ik vind het niet erg als er zaken bij zijn verzonnen en dat het allemaal wat is opgesmukt, zolang het maar plausibel is en de feiten niet tegenspreekt. Maar kennelijk hebben ze er een aardig rommeltje van gemaakt….. Heel jammer. Ik wacht wel tot-ie op Netflix verschijnt.
Nu wil ik die film zien waarin Stalin er vandoor gaat met Eva Braun! Ik hoop dat die ooit gemaakt wordt.
De recensie in Dagblad van het Noorden was evenmin mals, dus ik ga niet kijken. In aloude Nederlandse filmtraditie heeft de regisseur ongeveer alle fouten gemaakt die hij had kunnen vermijden door af kijken van klassiekers – beter goed gestolen dan slecht en origineel.
“geschiedenis, die reëel wil zijn, en speelfilm, die amusement wil zijn.”
OK, geen klassieker, maar wel een grappige manier om onder dit dilemma uit te komen:
https://www.imdb.com/title/tt0349683/?ref_=nm_flmg_act_32
De film begint met de claim dat “Recently discovered archaeological evidence sheds light on [Arthur’s] true identity.” Iedere niet geheel literaire onbenul beseft al snel dat dit de inverse is van “elke overeenkomst met bestaande personen is geheel toeval”. En daarmee heeft de regisseur een vrijbrief om alle historische feiten op te offeren ten behoeve van amusement – zoals een Pict met een Zuid-Engels accent (zodat de hoofdrolspeelster niet op taalcursus hoefde)..
“Om überhaupt een verhaal te hebben, is een vijand nodig.”
Franken tegen Friezen, makkelijker kan het niet. Wat hebben we geleerd van de Italiaanse en Franse klassiekers uit de jaren 1960 en 1970? Geef beide partijen zowel sympathieke als antipathieke karaktertrekjes. In Le Clan des Siciliens is er geen moreel verschil tussen politie (Lino Ventura) en gangsters (Alain Delon en Jean Gabin). De scheidslijnen in het conflict zijn toevallig.
Zorg dus ook voor tegengestelde belangen zowel bij de Friezen als bij de Franken. Heb je echt een slechterik nodig, introduceer dan een sociopaat. Mijn favoriete voorbeelden zijn El Indio uit For a Few Dollars More (een fantastische rol van Gian Maria Volonte, wellicht juist omdat hij de pest aan het genre had), Alex uit A Clockwork Orange en Scorpio uit Dirty Harry (Andrew Robinson was zo goed dat hij doodsbedreigingen kreeg en stopte met films maken).
Voeg er een liefdesverhaal aan toe dat botst met de politiek en dus leidt tot geweld (werkt al sinds het Oude Testament). Weet je het echt niet meer, grijp dan terug op Romeo en Julia: laat een Friese hoge adellijke dochter verliefd worden op een innerlijk verscheurde aantrekkelijke Frank.
Een mysterieus, zwijgzaam karakter doet het ook altijd goed
Dan heb je alvast een onderhoudende film.
Wil je nog wat meer, zorg voor hedendaagse sociale relevantie. Een geweldig voorbeeld is de confrontatie tussen de broers Tuco de bandiet en Pablo de monnik uit The Good, the Bad and the Ugly. Dat gaat over het Italië van net na WO-2. De film is toch al het beste voorbeeld van een onderhoudende film met een flinterdunne verhaallijn: drie mannen, wie krijgt de schat? De film heeft nauwelijks iets te maken met het historische Wilde Westen.
Weet het verhaal er de nodige dubbelzinnigheid in te stoppen (van eigen bodem drijft De Vierde Man op deze kurk) en delen van het verhaal visueel te vertellen (dus zonder dialoog – de museumscene in Dressed to Kill zwijgt negen minuten; Brian de Palma heeft dat keurig gestolen van spaghetti westerns en Franse crime noirs) en je hebt al zowat een topper.
Het is nogal typerend voor Nederlandse films om kansen ruimschoots te missen. Het is jammer, want de Nldse geschiedenis kent vele episodes die zich voor onderhoudende films lenen.
Zeg dat. Zo zit ik nog steeds te wachten op een film over Jacoba van Beieren. Heeft alles: sterke heldin, tragiek, actie…
De link naar de definitieve bierreclame werkt niet voor mij, omdat ik het verikt bij YouTube in te loggen. Hier is een andere:
https://speld.nl/2017/07/20/de-definitieve-bierreclame/
Wel vind ik dat er ook een geëmancipeerde versie moet komen. Ter inspiritatie:
vertik.
Ik had ‘vertik’ gelezen, tot je me erop wees dat je dat niet geschreven had. Vreemd toch, die hersenen.
Inloggen bij Youtube?
Ja, om mijn leeftijd te controleren.
Dank voor deze recensie mis er dus niets aan.Ik haakte al af na een voorstukje met een vechtscene op een strand,ik meen bij dwdd. Dat huppeltje van de hoofdfiguur 😂😂😂
Jongens, jongens, jongens, wat een ophef allemaal! Iedereen, ja werkelijk iedereen moet inmiddels toch weten dat er werkelijk NOOIT een bioscoopfilm is gemaakt die gebaseerd is/geïnspireerd is op een historische werkelijkheid én dan ook nog historisch correct genoemd mag worden. Altijd gaat het om spektakelfilms, of het nu om Schotse vrijheidsstrijders, de ondergang van een schip na een aanvaring met een ijsberg, de botsing tussen cowboys en indianen, de strijd in welke oorlog dan ook of het ‘vrijheidsverhaal’ van de Friezen gaat. Waarom al die ophef? Het zou pas de moeite van het bespreken waard zijn als het wel historisch correct zou zijn, maar ja dat is, volgens Jona, te saai. Misschien is dat ook wel zo.
De kritiek draait dan ook niet om geschiedkundige accuratesse, maar om de vraag hoe je een leuk filmverhaal vertelt.
Of u bent verliefd op stropoppen of u heeft een cursus begrijpend lezen nodig.
Nee, het hoeft niet saai te worden. Een speelfilm is geen documentaire, het is een vorm van theater, dus met wat aandikken en opleuken, een leuke verhaallijn er in (zoals FrankB suggereert: een liefdesverhaal à la Romeo en Julia), en dat alles tegen een historisch zo correct mogelijke achtergrond, kun je toch een heel aardige film maken?
Ik pas met mijn Redbadopinie niet tussen deze erudiete mannen die alles met een slok azijn nemen en de wereld meer dan serieus nemen. Ik heb een abonnement en kan onbeperkt films zien, en ik zie er daarom veel. Je gaat naar de bios voor de beelden en als er in een film ook nog een verhaal zit dan is dat mooi en bijzonder.
Ik heb Redbad 2x (!) gezien op een supermooi en groot scherm bij Kinepolis in Groningen. Want er was veel te zien. Ik was erg blij met deze poging om dit stuk geschiedenis en de Friezen/Franken te verbeelden. Dit is toch een enorm stuk beter dan die schamele poging in het Fries Museum? Ik had toch echt geen beeld hoe de mensen uit die tijd er bij liepen? Dat er actieve Deens/Friese relaties konden zijn? Dat de dames zouden kunnen vechten? Hoe Dorestad er uit had kunnen zien is toch veel beter te zien dan in de boeken van Luit? Dat de hoofdpersonen flink door stad en land reisden? Dat er toch heel veel runen te zien waren? Op hout? Dat de handboogtechnologie toch best sophisticated zou kunnen zijn? Dat ze eb-en-vloed konden uitrekenen? Dat de Friezen altijd te verdeeld waren om een effectieve macht te zijn?
Ik zou zeggen ga vooral kijken en drapeer de beelden om het skelet wat uw verbeelding van de Friezen?
Grappig: Jona recenseert niet als historicus, de filmliefhebber kijkt wel als historicus.
Ik wilde hier niet als historicus oordelen. Een saaie, voorspelbare film is vooral een saaie, voorspelbare film. Het boeide me niet.
Maar als je kijkt naar deze film omdat je denkt er iets over het verleden van te leren, zou ik zeggen: lees liever een boek van Luit van der Tuuk. Net zo boeiend en historisch wél accuraat. Of ga naar Museum Dorestad, als het weer open is.
Zo liepen ze er in de 7e en 8e eeuw dus niet bij en er zijn geen historische bronnen voor het vechten door dames in die tijd. En ik denk dat je uit Luits boeken meer kunt leren over Dorestad dan uit deze film. En waarom is het belangrijk dat er runen op hout te zien zijn? En wat versta je onder ‘handboogtechniek’? Dat de Friezen verdeeld waren kan je ook bij Luit lezen en wat heeft dat te maken met hoe Redbad/Radbod zijn leven leidde (voor zover bekend). Als dit de argumenten zijn om een film te waarderen kan ik begrijpen dat er een soort van publiek is voor dit product.
Ja die vechtende vrouwen – ‘Redbad’ heeft dit in deze vorm ontleend aan/gejat van de tv-serie Vikings die de ‘Schildmaagden’ uit Scandinavische legenden als historische werkelijkheid presenteert. Ik heb aan een dame die hier erg van onder de indruk was er niet van kunnen overtuigen dat dit in het ‘echt’ zeer onwaarschijnlijk is, het is een te aantrekkelijk idee. In dat opzicht dragen deze producties wel bij aan historische misvattingen.
Een historische speelfilm die iets voorstelt? Bestaat die? Ze zijn misschien zeldzaam, maar ze bestaan. Bekijk “Désirée” (1954) maar eens met Marlon Brando als Napoleon en Jean Simmons als Désirée Clary. Natuurlijk waren de kritieken ook toen al verdeeld: Marlon Brando schitterde en Marlon Brando stelde niets voor. Het verhaal was flut en het was historisch uitermate verantwoord, enz. Bovendien verschijnt er zowat elk jaar een nieuwe Napoleon-studie, dus wat is
historisch correct???
Andere voorbeelden: “Si Versailles m’était conté” (1954) met Jean Marais, Claudette Colbert en vooral met Sacha Guitry als Lodewijk XIV, of “Casa Ricordi” (1954) over het beroemde Milanese muziek-uitgevershuis.
Allemaal voor 100% historisch verantwoord? Uiteraard niet. Dat is vragen om het onmogelijke.
Ik vond Kingdom of Heaven als historisch verantwoorde film heel geslaagd.
Verschillende gebeurtenissen werden in lokatie en tijd dichter bij elkaar geplaatst dan ze in werkelijkheid plaatsvonden. Dat hoort in een film vind ik, film kan onmogelijk real time zijn of een en toen en toen en toen opstel.
Anachronismen
https://www.imdb.com/title/tt0320661/goofs/?tab=gf&ref_=tt_trv_gf#anachronism
Feitelijke onjuistheden
https://www.imdb.com/title/tt0320661/goofs/?tab=gf&ref_=tt_trv_gf#factual_error
Ja, dat was ook een heel aardige film – maar geschiedkundig klopte het één en ander totaal niet. Alleen is er op deze pagina nou eens niemand die daar moeite mee heeft!
Breek me de bek niet open over kostuums, wapenrusting en heraldiek…
De makers hebben er natuurlijk niet voor niets “de legende” ondergezet, juist om dit soort kritiek voor te zijn.
Daarom doe ik ook niet moeilijk over het gebrek aan historische accuratesse. Wat me stoort is dat het gewoon een intens saaie, totaal niet boeiende film is.
Zou dat misschien gewoon pure luiheid zijn? We maken er een rommeltje van, maar roepen dat het ‘een legende’ is, dus we kunnen gewoon alles negeren. Maar als je dan toch bezig bent om dure kostuums te maken, kun je toch net zo goed historisch correcte kostuums maken? Vraag eens wat re-enactment groepen om advies. Of historici die zich verdiept hebben in die periode. Kleine moeite, en het maakt het beeld tenminste geloofwaardiger.
Maar ik begrijp dat het verhaal ook al slecht is uitgewerkt en dat het filmtechnisch dus ook een gewoon een ramp is. Daar helpt dan geen historisch verantwoord harnas tegen.
M.a.w. “we verzinnen maar wat en als er niks van klopt, zeggen we gewoon dat het een legende is.” Verdient inderdaad niet de schoonheidsprijs.
Ik kan daarmee overigens wel leven. Film en geschiedenis gaan niet simpel, zo simpel. Heb ik vrede mee. Waar ik géén vrede mee heb is dat een film gewoon niet boeiend is en volkomen voorspelbaar is.
Film en geschiedenis gaan wel samen, zolang een film maar niet nadrukkelijk een specifieke periode of een specifiek persoon uit de geschiedenis wil verbeelden. Ik moet denken aan “una giornata particolare” die natuurlijk gaat over (onder andere) het menselijke onvermogen, maar wel tegen de achtergrond van een historische gebeurtenis waardoor zowel de interactie van de personen in de film als de historische gebeurtenis extra gewicht krijgen.
Aan de ene kant is er bombastische kitsch zoals “Gladiator” die meer over Hollywood dan over het Oude Rome zegt (al vind ik nog steeds dat de sfeer in een arena goed is verbeeld dankzij de digitale techniek), aan de andere kant is er humor zoals de romeinse scenes in “Life of Brian” die vooral veel over het heden wil zeggen maar heel erg goed de Oudheid weergeeft.
In die zin geef ik je gelijk, Jona: het gaat er vooral om dat de film goed en interessant is als film.
Prachtige film en indrukwekkend et zijn veel films die niet overeen komen met de werkelijkheid en daar zeurt ook niemand over voor een Nederlandse filiteratuur met lowbudget heben ze het uitstekend gedaan
Ik moet je tegenspreken: het is geen low-budget-film. Er is 8 miljoen van het Filmfonds in gestoken.
Dat het niet overeenkomt met de werkelijkheid is niet mijn klacht. De makers hebben die ambitie ook helemaal niet – ze spreken van een legende – en dus reken ik ze daar niet op af. Ik neem ze wel kwalijk dat de film voorspelbaar is, dat de karakters niet boeiend zijn en dat je er geen moment door ontroerd wordt.