Ik ben geboren in Moravië, het centrale deel van voormalige Tsjecho-Slowakije, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Al snel na de communistische machtsovername in 1948 kregen mijn ouders veel politieke problemen en in een poging om aan de aandacht van de machthebbers te ontsnappen verhuisden ze met ons, hun twee kleine kinderen, naar een stadje in Slowakije.
Ik heb er bijna mijn hele lagere school doorgelopen: buiten en op school sprak (en schreef) ik Slowaaks en thuis Tsjechisch, en al lijken die twee talen op elkaar, het zijn toch twee aparte talen met een aparte spelling. Je leefde als het ware in twee aparte werelden, in alle opzichten, omdat je zelfs als kind heel duidelijk voelde dat de werkelijkheid buitenshuis anders was dan datgene wat je thuis hoorde.
Vanaf de derde klas lagere school hadden wij al Russisch, overal hingen grote portretten van Marx, Lenin, Stalin en onze eigen president. Zelfs op het spoorwegstation hing nog een opschrift: “Met de Sovjet-Unie voor altijd” en “Lang leve de roemrijke communistische partij”…
Thuis bleek deze roemrijke partij aanzienlijk minder populair te zijn. Mijn vader vertelde over de hongersnood en de vervolgingen in Rusland, en ergerde zich aan de funeste invloed van de politiek op alles, terwijl mijn idealistische moeder om het verlies van het vrije Tsjecho-Slowakije treurde.
Mijn broer en ik namen dit alles vrij rustig op. Blijkbaar ging het zo in je leven, want iets anders kende je op die leeftijd niet. Een enkele keer kwamen die twee werelden toch in een botsing. Toen ik tien jaar oud was, overleed Stalin en die dag heerste er op onze school, met grotendeels jonge communistische leraren, een ware grafstemming: geen lessen maar treurige toespraken, toespelingen op de einde van de vrede, want wie moest ons nu beschermen tegen de agressie van het Westen, tegen die oorlogshitsers, nu onze beschermer dood was gegaan…
Totaal in paniek kwam ik naar huis, huilend, met de verwachting dat mijn wereld in elkaar ging storten. Mijn moeder schrok natuurlijk toen zij mij zo zag binnenkomen en vroeg wat er gebeurd was. Toen zij begreep dat ik huilde om de dood van Stalin begon zij ook te huilen en drukte mij tegen zich aan, maar om een ander reden: zij vond het verdrietig dat ik op mijn leeftijd al zo door de propaganda werd beïnvloed…
[Vandaag een bijdrage van mevrouw Langerova. Ze schreef dit lang geleden voor een ter ziele gegane website met de verhalen van gewone mensen over historische gebeurtenissen. Het was te aardig om het definitief van het internet te laten verdwijnen.]
Heeft het Centraal Boekhuis (zie afgelopen zaterdag) nog woord gehouden en je zaak netjes opgelost? Want ik mag wel barbaarse manieren hebben, ik steek bij een correcte afhandeling met evenveel enthousiasme de loftrompet.
Er lijkt een misverstand te zijn maar het is erg vreemd: er blijkt een Livius-account te zijn aangemaakt bij het CB, maar niet door mij of iemand anders uit de vennootschap. We begrijpen het niet.
Ja, zoiets las ik op de pagina van zaterdag. Maar ben je tevreden over de medewerking van CB? Is het account weer opgeheven, zijn er nog andere maatregelen genomen om deze toestanden te voorkomen?
“op mijn leeftijd al zo de propaganda werd beïnvloed…”
Och, Brecht, Neruda, Seghers en Zweig waren al even verdrietig. “Toen Stalins hart ophield met kloppen, voelden miljoenen mensen zich verweesd” en “Stalin is de hoge middag – de rijpheid van de mensen en de volkoren.” Zij waren bepaald geen tien jaar oud in 1953.
Uiteraard is er voor ons geen enkele reden ons hierboven verheven te voelen. Sinds Perscombinatie in 2009 is overgenomen door de familie Van Thillo biedt zelfs “misschien wel de beste krant van Nederland” geen kwaliteitsgarantie meer. Noam Chomsky heeft eens geanalyseerd hoe dat werkt (ik heb even geen zin om dat op te zoeken). De overigens niet bijzondere band Queensryche zong al
“I used to trust the media to tell me the truth, to tell us the truth.
But now I’ve seen the pay offs everywhere I look
whom I’m gonna trust when everyone’s a crook?”
Blijkbaar, Frank, zie je een causaal verband tussen de overname van Trouw door de groep Van Thillo en de kwaliteitsgarantie van Trouw. Wij zijn al 49 jaar geabonneerd op het NRC, met een korte onderbreking van ca. 2 jaar, toen we de VK hadden en de weekend editie van Trouw. Een kwaliteitsgarantie kun je niet geven. Alle kranten zijn achteruit gegaan. De beeldcultuur waarin we leven is daar voor een groot deel debet aan. Ik ben al 45 jaar abonnee op Le Monde. Ook die heb ik zien veranderen. Ik zou het trouwens moeilijk vinden om te definiëren of die kranten echt achteruit gegaan zijn.
Welke Zweig was dat? Stefan zal het niet geweest zijn, die maakte al in 1942 een einde aan zijn leven.
Beste Frank, misschien moet je eens een vakantie naar Noord Korea boeken, want de storm van gesynchroniseerde leugens die totalitaire staten op hun burgers los kunnen laten is heel wat anders dan het niet kunnen geven van een kwaliteitsgarantie door een krant. Die kwaliteitsgarantie heeft nooit bestaan, maar een krant kan zich niet permitteren het al te bont te maken, want dan wordt ze door de concurrentie voor gek gezet. Een totalitaire staat kan alles beweren, en niet alleen via een krant maar via alle media, en de herhaling van die leugens door de bevolking via een cultuur van angst afdwingen. Met alle respect, maar ik verbaas me er iedere keer weer over dat er mensen zijn bij wie ik die open deur moet intrappen.
Wat jammer dan dat u uw eigen open deur volkomen mist.
Ziet u, dat de propaganda in Noord-Korea afschuwelijk is betekent nog niet dat de Nederlandse media betrouwbaar zijn.
Kies zelf maar uit aan welke drogreden u schuldig bent.
Ach Frank, wat maakt het jou nou uit dat de Nederlandse media zo onbetrouwbaar zijn? Lezen kan je toch niet!
Ik wed dat zelfs FrankB (die zeer belezen is) geen Koreaans kan lezen. Een door Eduard aangeprezen vakantie naar Noord-Korea zou hem dus niet helpen bij het wijzigen van zijn standpunt.
Dat hoeft geen probleem te zijn. Wij kregen twee “minders” mee die ons werkelijk alles uitlegden en die alles voor ons vertaalden. Zo vriendelijk en behulpzaam! We moesten wel bij elkaar blijven, als we, zoals studenten dat gewoonlijk doen, in alle richtingen dwaalden werden ze diep ongelukkig.
En zo’n excursie door de dierentuin van Pyongyang zou aanleiding moeten zijn tot een verandering van standpunt over de kwaliteit van kranten in Nederland? Dat wil er bij mij niet in.
Bij de dood van de barbaarse tiran Stalin werd ook in Nederland getreurd. De communisten bleven nog lang volhouden dat Stalin een held was en inspirator voor de CPN en een communistisch Nederland. Na de Sovjet-inval in Tsjechoslowakije in 1968, veroordeeld door de CPN, maakten de communisten in de zeventiger jaren toch weer een opleving mee.
Linkse vernieuwingen met feminisme en homobeweging leidde later tot nieuwe partijvorming die uitmondde in GroenLinks (1990). Het gestaalde kader van de oude CPN is daar nog steeds een sturende kracht.
“Aus Moskau erreichte uns folgende sensationelle Meldung”, aldus begon ooit kort na middernacht het laatste onderdeel van het nieuwsbulletin op de DDR-radio. En langdurig ging het over een raket die de Sovjet-Unie de ruimte in had geschoten. En helemaal aan het eind werd in een hyperkort zinnetje droogjes datgene toch gemeld wat ik al wist en waarvoor ik de radio speciaal had aangezet: de Amerikaanse maanlanding.
Dat toch over een eenvoudig menselijk document, van een leeftijdsgenote van mij, zulke testosteronbommen afgestoken kunnen worden.
Die man van staal was toch ook een grote testosteronbom?
Touché!
´Touché´ was bedoeld als reactie bij de opmerking van Jacob Krekel. Wat een spierballengeroffel. Bij een kinderherinnering nota bene.