Cultuurschok

onzelieveheer
Onze Lieve Heer op Zolder

Wie buitenlandse gasten ontvangt, heeft het privilege zijn eigen land opnieuw te kunnen bekijken alsof het de eerste keer is. Mijn vrienden en ik mochten zo rond oudjaar twee jonge vrouwen uit Libanon door Amsterdam (en, vooruit, Volendam) rondleiden en ik heb geleerd dat het Tassenmuseum echt de moeite waard is, dat het Concertgebouw ontzettend leuke rondleidingen aanbiedt en dat Volendam te overleven valt.

Omgekeerd is het voor bezoekers leuk dingen te herkennen die bij nader inzien anders blijken te zijn. Dat relativeert je eigen gelijk en om die reden ben ik overtuigd van de waarde van toerisme. Onze gasten waren maronitische christenen, een soort katholieken, en herkenden daarom Sint-Nikolaas, de beschermheilige van Amsterdam. We zijn langs de drie kerken gewandeld – de Oude Kerk, Ons’ Lieve Heer op Solder en de basiliek – en onze gasten waren verbaasd nergens hangers te kunnen kopen met het portret van de stadspatroon.

Lees verder “Cultuurschok”

Een kind nog

Herschel Grynszpan
Herschel Grynszpan

Eind oktober 1938 zette nazi-Duitsland twaalfduizend joden van Poolse afkomst over de grens. Tot de gedeporteerden behoorden kleermaker Sendel Grynszpan uit Hannover en zijn echtgenote Riva. Toen hun zoon Herschel, die op dat moment verbleef in Parijs, het nieuws vernam, was hij zó overstuur dat hij een revolver kocht, naar de Duitse ambassade ging en daar een medewerker dodelijk verwondde.

De Franse politie typeerde de aanslag aanvankelijk als het werk van een verwarde geest, maar toen het slachtoffer, Ernst vom Rath, was overleden, kwam in Duitsland de nationaalsocialistische propagandamachine op gang. Een vertegenwoordiger van het wereldjodendom had een vertegenwoordiger van het Duitse Rijk vermoord, luidde het, en vervolgens was er een zorgvuldig geregisseerde uitbarsting van “spontane en gerechtvaardigde volkswoede”: de Kristallnacht van 9-10 november 1938.

Lees verder “Een kind nog”

Gedichtendag 2013

vondel_apd_2
Vondel (monumentje in Apeldoorn)

Omdat het vandaag Gedichtendag is, is het verleidelijk op deze plaats een mooi gedicht te citeren, en ik beken dat ik dat ook heb overwogen. Maar waarom zou ik me beperken tot één gedicht? Ik geef u er gewoon een stuk of twintig. En u kent ze allemaal, opdat dit geen esoterische blogpost zal zijn, maar een feest der herkenning.

Wat is poëzie eigenlijk? Er zijn, zoals bekend, twee categorieën:

  1. Sinterklaasgedichten;
  2. andere gedichten.

Lees verder “Gedichtendag 2013”

De complexiteit van het eenvoudige

Nog meer eenvoud: een gewoon aardrijkskundelokaal. En dat heeft een eigen schoonheid.

Negen mensen. Eigenlijk is dat de ideale groepsgrootte als je wil spreken over literatuur (of een willekeurig ander onderwerp). Niet zó veel dat haantjes de voorsten het gesprek overheersen, niet zo weinig dat de meningen voorspelbaar worden. We hadden het over de verschillende soorten Grieks uit de tijd na Alexander de Grote, zoals de omgangstaal, waarin bijvoorbeeld het Nieuwe Testament is geschreven, en de kunsttaal van sommige redenaars, die teruggrepen op het Grieks van de vijfde en vierde eeuw.

Die laatste vergde een fenomenale taalbeheersing. Het is alsof iemand vandaag de dag een gedicht zou moeten schrijven met de woordenschat, de grammatica en de ideeën van Vondel, Huygens of Hooft. Maar dat wil niet zeggen dat het eerste niet minstens even veel taalvaardigheid veronderstelt. Neem dit beroemde gedicht:

Graf te Blauwhuis

Lees verder “De complexiteit van het eenvoudige”