Joodse geschiedenis – of zoiets

De geschiedenis van de joden, ga er maar aan staan. De historicus die eraan begint, kiest voor een onderwerp dat drie millennia lang is, verspreid ligt over de landen van zes werelddelen en is gedocumenteerd in zo’n beetje alle menselijke talen. Het grootste probleem is echter niet de omvang van het onderwerp, maar de simpele vraag wat een jood is. Het is al een positiebepaling dat ik het woord hier schrijf met een kleine letter: ik leg daarmee de nadruk op religie, maar Joden zijn tevens een volk.

Het sociologische probleem wat iemand tot lid van een geloofsgemeenschap maakt, is serieuzer dan onze onpraktische spellingsregels. Er zijn ruwweg twee antwoorden. Het eerste is dat je de officiële criteria van de religieuze autoriteiten aanvaardt. Dan komt er echter een moment waarop je mensen die zichzelf rekenen tot een religie, moet beschouwen als afvalligen, assimilanten of ketters. Een voorbeeld zijn de huidige messiasbelijdende joden, die zichzelf omschrijven als joden die geloven dat Jezus de messias was, maar door slechts een enkele joodse autoriteit als geloofsgenoten worden erkend. Het tweede antwoord is dat je iemand als gelovige beschouwt als hij zichzelf zo ziet, maar dan loop je het risico dat de grenzen zo vaag worden dat er niets meer is wat de gelovigen alleen delen met elkaar en niet met buitenstaanders.

Lees verder “Joodse geschiedenis – of zoiets”

Schelden en terugschelden

Wat doe je, als christelijke auteurs je beschuldigen van zo’n beetje alle delicten uit het Wetboek van Strafrecht en speciaal voor jou zelfs nog een misdrijf verzinnen? Ga je rustig uitleggen dat het allemaal berust op een misverstand? Nee natuurlijk. Dat kost teveel tijd en zou bovendien de indruk wekken dat je iets te verdedigen hebt. Dus scheld je terug. Dat is nu zo. Dat was vroeger zo.

De christelijke polemiek tegen de joden begint al in het Nieuwe Testament. De gemeenschap waarvoor Johannes zijn evangelie schrijft, had een pijnlijke breuk met een joodse gemeenschap achter de rug en de evangelist ziet er geen been in ‘de’ joden aan te duiden als duivelskinderen. In de loop van de tweede eeuw worden de verwijten nog grover. Bisschop Melito verwijt de joden – opnieuw: ‘de’ joden – het misdrijf der ‘theocide’, de godsmoord. Het is geen frisse lectuur.

Lees verder “Schelden en terugschelden”