Het verhaal van Vlaanderen

[Een gastbijdragen van Dirk Zwysen over de televisiereeks “Het verhaal van Vlaanderen”.]

De voorbije dagen is er in Vlaanderen ophef over de televisiereeks “Het verhaal van Vlaanderen”. Hoewel presentator Tom Waes zelf beweert dat hij jongeren wil warm maken voor geschiedenis, geeft alvast de Vlaamse overheid grif toe dat het project de Vlaamse identiteit moet helpen versterken. Daarvoor sprokkelden de verschillende N-VA-ministers twee miljoen euro subsidies bij elkaar.

De discussie is tenenkrullend voorspelbaar. Men plaatst de royale sponsoring tegenover de crises in kinderopvang, onderwijs en ouderenzorg. Daarnaast beschuldigen de progressieve en nationalistische partijen elkaar over en weer van identitaire propaganda of zelfhaat. Ik meende, gehersenspoeld als ik ben na jaren Mainzer Beobachter, een lans te breken voor geschiedenis om de geschiedenis en stuurde deze lezersbrief naar De Standaard:

Lees verder “Het verhaal van Vlaanderen”

De Man van Zes Miljoen

Ik wandelde door Leiden over het pleintje dat Gerecht heet. De zon scheen, er zaten mensen op een terrasje. En zoals het gaat vang je weleens een flard op van een gesprek. “”We can rebuild it,” hoorde ik een man zijn tafelgenoten geruststellen. “We have the technology.”

Ik heb geen idee wat hij wilde herbouwen en welke technologie hij bezat, maar ineens borrelden woorden op die er ooit altijd op volgden. “We can make him better than he was. Better, stronger, faster.”

Lees verder “De Man van Zes Miljoen”

Better Call Saul

Ik bezit geen TV en heb nooit het idee gehad dat ik daar veel mee miste. O, zeker, ik wist dat er goede documentaires en series waren, en ik was me ervan bewust dat voor veel mensen het NOS-journaal belangrijk was, maar de weinige keren dat ik een talkshow zag, wist ik dat het internet, de bioscoop of een boek meer plezier boden en beter beklijfden. In een hotelkamer in Rome had mijn zakenpartner me echter ooit wat afleveringen van Breaking Bad laten zien en die maakten indruk. Tijdens de eerste lockdown hebben mijn vriendin en ik die serie helemaal bekeken. Hoewel het verhaal zo nu en dan ongeloofwaardig was, hebben we er veel plezier aan beleefd, want de personages zijn stuk voor stuk geloofwaardig.

Paranoia

Een van hen is de sleazy advocaat Saul Goodman, die eigenlijk Jimmy McGill heet maar een alias heeft aangenomen. Na afronding van Breaking Bad besloten de makers van die serie ook over hem een serie te maken. Simpel samengevat gaat Better Call Saul over twee advocaten, McGill en zijn geliefde Kim Wexler, die nogal onorthodoxe manieren hebben om hun cliënten bij te staan. Ze raken daarbij steeds verder betrokken bij de georganiseerde misdaad. McGill is in feite consigliere van een drugsbende. Een tweede verhaallijn gaat over Mike Ehrmantraut, een politieman die over de scheef is gegaan, een nieuw leven probeert op te bouwen maar eveneens verstrikt raakt in het criminele milieu.

Lees verder “Better Call Saul”

Interessant en enthousiasmerend

Ik had het gisteren over de teloorgang van het Groot Dictee, een TV-programma waar ik nooit blij mee ben geweest. De makers maakten de fout die ook de directie van het Valkhofmuseum maakte: op zoek naar aandacht kozen ze ervoor vooroordelen te bevestigen. De een deed het door taal te reduceren tot spelling, de ander door het herhalen van een expositie over gladiatoren. Het rariteitenkabinet is altijd handig om op de korte termijn exposure te krijgen maar het roept tegelijk twijfel op over het belang van je onderwerp. Taal is meer dan spelling en de Oudheid heeft belangrijker zaken te bieden dan wreed geweld.

Een goed programma stelt volgens mij twee andere dingen centraal. Eén daarvan is dat het toont dat iets interessant is. Als je het hebt over taal, kun je bijvoorbeeld een puzzel centraal stellen: waarom is bijvoorbeeld “was ik nog maar zeventien” een aparte taaluiting? Andere manier: gebruik de taalkunde om een politiek punt te maken en toon zo dat taal méér is dan spelling. Als het gaat om de oude wereld kun je denken aan de vertalingen van Gé de Vries, die zich er niet toe beperkt te tonen dat een oude tekst mooi is, maar allerlei dingen toevoegt om te illustreren dat het ook ergens over gáát. (TV-equivalenten van deze voorbeelden schieten mij niet te binnen.)

Lees verder “Interessant en enthousiasmerend”

Wetenschap op TV

Constantijn (munt uit Museum Valkhof, Nijmegen)

Jaren, jaren geleden. Er is een BBC-documentaire op TV waaraan ook Keith Hopkins meewerkte, een bekende oudhistoricus. Hij vertelt hoe de Romeinse keizer Constantijn de Grote ging samenwerken met het lange tijd vervolgde christendom. Mijn toenmalige vriendin, die naast me op de bank zat, kon een sneer niet onderdrukken: was dat nou wat mijn collega’s deden? Dit had zij al in de tweede klas van het VWO gehad!

Ik kon alleen maar erkennen dat ze raak had geslagen. En toen wist ik nog niet dat een van die collega’s – ik werkte destijds aan de Vrije Universiteit – me de volgende dag over de koffie precies hetzelfde zou zeggen. Het is geen reclame voor een vakgebied als een hoogleraar dingen vertelt die iedereen al weet. Een hoogleraar moet je als universiteit alleen inzetten als er nieuws is.

Lees verder “Wetenschap op TV”

De Brakke Grond

brakke_grond_7
De Brakke Grond op een winteravond

De Brakke Grond is een oud klooster in Amsterdam. De gebouwen hebben verschillende functies gehad, zoals opslagruimte van koloniale artikelen, danszaal en café. Voor hij naar Frascati vertrok, preekte Lou de Palingboer hier; Piet Keizer is er getrouwd. De plek hoort bij Amsterdams collectieve geheugen.

Momenteel is het een complex van woonhuizen, een theaterzaal, wat kantoren en het aloude café, dat ik in 1982 voor het eerst moet hebben bezocht. De kantoren en het theater worden momenteel gebruikt door het Vlaams Cultureel Centrum. Vlamingen willen nog wel eens denken dat “Brakke Grond” de naam is van dat culturele centrum, terwijl Amsterdammers – voor zover ze niet werken in de culturele sector – er het eigenlijke café mee bedoelen.

Lees verder “De Brakke Grond”

Esther op TV

esther

De TV-film Esther is in Nederland door de NCRV uitgezonden en ik zag ’m als DVD liggen bij de Blokker, samen met een reeks andere films over Bijbelverhalen. Voor een paar euro voelde ik me niet bekocht. Het verhaal wordt adequaat naverteld: het Joodse meisje Esther, opgevoed door haar oom Mordekai, trouwt met de Perzische koning Xerxes, die op een gegeven moment besluit de Joden uit te roeien. Esther verneemt ervan via Mordekai en slaagt erin haar man op andere gedachten te brengen. Deze kan wel niet terugkomen op zijn woord – de wetten van Meden en Perzen zijn onveranderlijk – maar hij kan de Joden het recht geven op zelfverdediging.

Hoewel vooral geschikt voor de godsdienstles, zijn er slechtere films gemaakt over de oude wereld en is het antieke volksverhaal aardig genoeg. De titelheldin mag dan op het slaafse af onderdanig zijn aan Mordekai en aan haar echtgenoot, ze weet uiteindelijk haar zin te krijgen. Wij mogen “behind every great man there’s a great woman” dan wat achterhaald vinden, voor een verhaal uit de Oudheid is het behoorlijk geëmancipeerd.

Lees verder “Esther op TV”