Waarom bestaan er fronten? Ik meende: ze vormen de plaats waar de ene strijdende partij op de andere stuit. Ik ben een tijdje geleden in Beiroet een eind gelopen langs de beruchte “groene lijn”, de scheidslijn dwars door de Libanese hoofdstad die ooit elke dag werd genoemd in het avondjournaal. Bij de haven, bij het nationaal museum: overal kon je nog zien hoe er was geschoten, en omdat het karakter van de stad ten oosten en ten westen van de groene lijn merkbaar anders is, kun je je makkelijk voorstellen dat frontlijnen ontstaan waar twee legers of milities op elkaar stuiten.

Maar misschien is het anders. Ik lees momenteel Pity the Nation. Lebanon at War van de Britse journalist Robert Fisk, die me tot op het bot schokte met een totaal andere visie op frontlijnen. Oorlog is zó chaotisch dat je een front nodig hebt om structuur aan te brengen in je gedachten, in je gevoelens, in je haat.

Was this al it meant then, the Beirut front line, a mile-wide avenue of sepulchral ruins that stretched from the port all the way out to Galerie Semaan, even to the foothills of the Chouf mountains? How easily we were misled. How simply we believed that this wasteland was the immediate effect of social antagonism, community tension, civil war. How little we realised that the front line was a focus, that it was important to the Lebanese, the only way to define the undefinable, the only method by which those who had suffered – which meant every Lebanese – could uniquely understand the nature of the calamity that had come upon them.

In 1976, their government had sent trucks to clear the streets, and the airlines and banks had started to reconstruct their offices. Then the war destroyed it all again. In 1982, the French army had collected the unspent ammunition lying in the rubble and defused unexploded shells. In 1983, the Lebanese-Saudi entrepreneur Rafiq Hariri had paid millions of dollars for the restoration of the city centre. Then the fighting had resumed and the streets were re-seeded with mines.

In truth, the Beirut front line could not be repaired, restructured, rebuilt or re-roofed because it had become necessary to the Lebanese. It was a reference point without which the tragedy could not be expressed. It represented the cruellest of al front lines, one that lay deep within the minds of a who lived in Lebanon and all who came there.

Deze blog is gratis, maar als u me wil steunen, koop dan een van mijn boeken, doe via Livius.nl een cursus of reis (bijvoorbeeld Cyprus), of doneer. U kunt de blog volgen via het Whatsapp-kanaal.